Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938)
Tekkeler, Türk-İslam geleneğinde çok özel bir yere sahip yapılardır. Sosyal hayatın önemli parçalarından birisi olarak yüzyıllarca varlıklarını sürdürmüşlerdir. Sanat, edebiyat, ilim, ekonomi, askeriye ve iskan politikalarının temel dayanaklarından birisi olmuşlardır. Osmanlı Devleti’nin son dönemle...
Main Author: | |
---|---|
Format: | Article |
Language: | deu |
Published: |
Ankara Haci Bayram Veli University
2021-06-01
|
Series: | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi |
Online Access: | https://hbvdergisi.hacibayram.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/2914 |
_version_ | 1797920541880877056 |
---|---|
author | Sabit DOKUYAN |
author_facet | Sabit DOKUYAN |
author_sort | Sabit DOKUYAN |
collection | DOAJ |
description | Tekkeler, Türk-İslam geleneğinde çok özel bir yere sahip yapılardır. Sosyal hayatın önemli parçalarından birisi olarak yüzyıllarca varlıklarını sürdürmüşlerdir. Sanat, edebiyat, ilim, ekonomi, askeriye ve iskan politikalarının temel dayanaklarından birisi olmuşlardır. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde tekkelerde ciddi bir bozulmanın olduğu görülmektedir. Artık, devlet ve toplum hayatı için kendilerinden beklenen faydaları sağlamaktan uzaklaşmışlardır. II. Mahmut döneminde ciddi bir devlet müdahalesi ile karşı karşıya kalmışlardır. Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, devletin temel prensiplerinden birisi olarak benimsediği laiklik anlayışı ile tekke yapısının bir arada yaşayamayacağını görmüştür. Yapılan reformlara karşı da bir duruş sergileyen tekkeler 1925 yılında kapatılmıştır. Ardından tekkelerin mülk ve eşyalarının tasfiyesi süreci başlatılmıştır. Toplum içerisinde bu kadar yaygınlaşmış tekke ve tarikat anlayışının izlerinin silinmesi için büyük gayret gösterilmiştir. Bu yapılar da karşı savunma olarak gizli faaliyet sürdürme yolunu seçmişlerdir. Tekke kültürü bir şekilde varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Bu çalışmada 1925-1938 yılları arasında gerçekleşen: Tekkelerin kaldırılması sürecinde bir gerekçe olarak kabul edilen Şeyh Sait İsyanı, tekkelerin kaldırılması çalışmaları, basının konuyla ilgili tutumu, Menemen Olayı’nın tekkeler ve şeyhlerle olan bağlantısı, tekkelerden kalan mülk ve eşyaların nasıl değerlendirildiği konuları aydınlatılmaya çalışılacaktır. Çalışmanın temeli, arşiv belgeleri ve dönemin gazeteleri üzerine inşa edilmiştir. Ayrıca konuyla ilgili resmi belgeler, telif-tetkik eserler ve bilimsel tezler metnin detaylandırılması için kullanılmıştır. |
first_indexed | 2024-04-10T14:02:50Z |
format | Article |
id | doaj.art-02ae768e74984b0580808b94a6d25dcb |
institution | Directory Open Access Journal |
issn | 1306-8253 2147-9895 |
language | deu |
last_indexed | 2024-04-10T14:02:50Z |
publishDate | 2021-06-01 |
publisher | Ankara Haci Bayram Veli University |
record_format | Article |
series | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi |
spelling | doaj.art-02ae768e74984b0580808b94a6d25dcb2023-02-15T16:10:08ZdeuAnkara Haci Bayram Veli UniversityTürk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi1306-82532147-98952021-06-01982172444283Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938)Sabit DOKUYAN0https://orcid.org/0000-0002-0592-5366Düzce ÜniversitesiTekkeler, Türk-İslam geleneğinde çok özel bir yere sahip yapılardır. Sosyal hayatın önemli parçalarından birisi olarak yüzyıllarca varlıklarını sürdürmüşlerdir. Sanat, edebiyat, ilim, ekonomi, askeriye ve iskan politikalarının temel dayanaklarından birisi olmuşlardır. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde tekkelerde ciddi bir bozulmanın olduğu görülmektedir. Artık, devlet ve toplum hayatı için kendilerinden beklenen faydaları sağlamaktan uzaklaşmışlardır. II. Mahmut döneminde ciddi bir devlet müdahalesi ile karşı karşıya kalmışlardır. Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, devletin temel prensiplerinden birisi olarak benimsediği laiklik anlayışı ile tekke yapısının bir arada yaşayamayacağını görmüştür. Yapılan reformlara karşı da bir duruş sergileyen tekkeler 1925 yılında kapatılmıştır. Ardından tekkelerin mülk ve eşyalarının tasfiyesi süreci başlatılmıştır. Toplum içerisinde bu kadar yaygınlaşmış tekke ve tarikat anlayışının izlerinin silinmesi için büyük gayret gösterilmiştir. Bu yapılar da karşı savunma olarak gizli faaliyet sürdürme yolunu seçmişlerdir. Tekke kültürü bir şekilde varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Bu çalışmada 1925-1938 yılları arasında gerçekleşen: Tekkelerin kaldırılması sürecinde bir gerekçe olarak kabul edilen Şeyh Sait İsyanı, tekkelerin kaldırılması çalışmaları, basının konuyla ilgili tutumu, Menemen Olayı’nın tekkeler ve şeyhlerle olan bağlantısı, tekkelerden kalan mülk ve eşyaların nasıl değerlendirildiği konuları aydınlatılmaya çalışılacaktır. Çalışmanın temeli, arşiv belgeleri ve dönemin gazeteleri üzerine inşa edilmiştir. Ayrıca konuyla ilgili resmi belgeler, telif-tetkik eserler ve bilimsel tezler metnin detaylandırılması için kullanılmıştır.https://hbvdergisi.hacibayram.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/2914 |
spellingShingle | Sabit DOKUYAN Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938) Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi |
title | Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938) |
title_full | Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938) |
title_fullStr | Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938) |
title_full_unstemmed | Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938) |
title_short | Tekkelerin Kapatılması ve Tasfiye Süreci (1925-1938) |
title_sort | tekkelerin kapatilmasi ve tasfiye sureci 1925 1938 |
url | https://hbvdergisi.hacibayram.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/2914 |
work_keys_str_mv | AT sabitdokuyan tekkelerinkapatılmasıvetasfiyesureci19251938 |