مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030
سفیدرود به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رودخانه سواحل جنوب دریای خزر نقش مهمی در زندگی، فعالیتها و سرمایههای انسانی منطقه دارد. عوامل مورفولوژیک رودخانه و محیطهای پیرامون آن و پیش‌بینی شرایط آینده میتواند در برنامه‌ریزی و آمایش دشتهای ساحلی مؤثر و ضروری واقع شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره‌ای...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2021-05-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_39917_1c0e601c6f046ae07908307e126cbe3b.pdf |
| _version_ | 1818984456420065280 |
|---|---|
| author | حمیدرضا معصومی علیرضا حبیبی علیرضا قدرتی |
| author_facet | حمیدرضا معصومی علیرضا حبیبی علیرضا قدرتی |
| author_sort | حمیدرضا معصومی |
| collection | DOAJ |
| description | سفیدرود به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رودخانه سواحل جنوب دریای خزر نقش مهمی در زندگی، فعالیتها و سرمایههای انسانی منطقه دارد. عوامل مورفولوژیک رودخانه و محیطهای پیرامون آن و پیش‌بینی شرایط آینده میتواند در برنامه‌ریزی و آمایش دشتهای ساحلی مؤثر و ضروری واقع شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5، 7 و 8 سال‌های، 2002،1987 و 2018، همراه با داده‌های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سفیدرود، بررسیهای میدانی و نرم‌افزارهای Envi 5.3، ArcGIS 10.4.1 و Idrisi TerrSet به‌عنوان ابزار تحقیق بهره گرفته شد. ابتدا مقادیر احتمال تبدیل کاربری اراضی در سال 2018 بر مبنای مدل تلفیقی زنجیره مارکوف و سلولهای خودکار به دست آمد. نتایج نشان داد که مدل تلفیقی، دارای دقت و صحت بالایی جهت پیش‌بینی الگوی آینده است. سپس با توجه به دقت و صحت خروجی مدل، نقشه پیش‌بینی کاربری اراضی و مورفولوژی رودخانه برای سال 2030 تهیه شد. با برازش دو نقشه سال 2018 و پیش‌بینی 2030 تغییرات محتمل در محیط رودخانه به دست آمد و در چهار محدوده مورد تحلیل قرار گرفت. درنهایت با استفاده از داده‌های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سالانه رودخانه سفیدرود، روند تغییرات و پیش‌بینی مدل، موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین احتمال تغییرات در منطقه مطالعه مربوط به واحدهای رودخانه، اراضی ساحلی، تأسیسات ساخت انسان و دشت است. همچنین تا سال 2030، روند افزایش عرض کانال رودخانه رخ خواهد داد. این امر نشان دهنده افزایش میانگین دبی سالانه رودخانه تا حدود 100 مترمکعب بر ثانیه و افزایش تراز دریای خزر به سطح بالاتر از 27- متر تا سال 2030 است. |
| first_indexed | 2024-12-20T18:19:18Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-034a164ae7b94625ab1383949e2f5d2d |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-20T18:19:18Z |
| publishDate | 2021-05-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj.art-034a164ae7b94625ab1383949e2f5d2d2022-12-21T19:30:16ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762021-05-01101819710.22067/geoeh.2021.68445.101239917مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030حمیدرضا معصومی0علیرضا حبیبی1علیرضا قدرتی2گروه زمین شناسی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایرانپژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایرانمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایرانسفیدرود به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رودخانه سواحل جنوب دریای خزر نقش مهمی در زندگی، فعالیتها و سرمایههای انسانی منطقه دارد. عوامل مورفولوژیک رودخانه و محیطهای پیرامون آن و پیش‌بینی شرایط آینده میتواند در برنامه‌ریزی و آمایش دشتهای ساحلی مؤثر و ضروری واقع شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5، 7 و 8 سال‌های، 2002،1987 و 2018، همراه با داده‌های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سفیدرود، بررسیهای میدانی و نرم‌افزارهای Envi 5.3، ArcGIS 10.4.1 و Idrisi TerrSet به‌عنوان ابزار تحقیق بهره گرفته شد. ابتدا مقادیر احتمال تبدیل کاربری اراضی در سال 2018 بر مبنای مدل تلفیقی زنجیره مارکوف و سلولهای خودکار به دست آمد. نتایج نشان داد که مدل تلفیقی، دارای دقت و صحت بالایی جهت پیش‌بینی الگوی آینده است. سپس با توجه به دقت و صحت خروجی مدل، نقشه پیش‌بینی کاربری اراضی و مورفولوژی رودخانه برای سال 2030 تهیه شد. با برازش دو نقشه سال 2018 و پیش‌بینی 2030 تغییرات محتمل در محیط رودخانه به دست آمد و در چهار محدوده مورد تحلیل قرار گرفت. درنهایت با استفاده از داده‌های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سالانه رودخانه سفیدرود، روند تغییرات و پیش‌بینی مدل، موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین احتمال تغییرات در منطقه مطالعه مربوط به واحدهای رودخانه، اراضی ساحلی، تأسیسات ساخت انسان و دشت است. همچنین تا سال 2030، روند افزایش عرض کانال رودخانه رخ خواهد داد. این امر نشان دهنده افزایش میانگین دبی سالانه رودخانه تا حدود 100 مترمکعب بر ثانیه و افزایش تراز دریای خزر به سطح بالاتر از 27- متر تا سال 2030 است.https://geoeh.um.ac.ir/article_39917_1c0e601c6f046ae07908307e126cbe3b.pdfکانال رودخانهزنجیره مارکفمدل سلولهای خودکارمطالعات سنجش‌ازدورسفیدرود |
| spellingShingle | حمیدرضا معصومی علیرضا حبیبی علیرضا قدرتی مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030 جغرافیا و مخاطرات محیطی کانال رودخانه زنجیره مارکف مدل سلولهای خودکار مطالعات سنجش‌ازدور سفیدرود |
| title | مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030 |
| title_full | مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030 |
| title_fullStr | مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030 |
| title_full_unstemmed | مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030 |
| title_short | مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030 |
| title_sort | مورفولوژی و فرآیندهای مؤثر در تغییرات مسیر جریان رودخانه سفیدرود برای پیش‌بینی افق 2030 |
| topic | کانال رودخانه زنجیره مارکف مدل سلولهای خودکار مطالعات سنجش‌ازدور سفیدرود |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_39917_1c0e601c6f046ae07908307e126cbe3b.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ḥmydrḍạmʿṣwmy mwrfwlwzẖywfrậyndhạymwtẖrdrtgẖyyrạtmsyrjryạnrwdkẖạnhsfydrwdbrạypysẖbynyạfq2030 AT ʿlyrḍạḥbyby mwrfwlwzẖywfrậyndhạymwtẖrdrtgẖyyrạtmsyrjryạnrwdkẖạnhsfydrwdbrạypysẖbynyạfq2030 AT ʿlyrḍạqdrty mwrfwlwzẖywfrậyndhạymwtẖrdrtgẖyyrạtmsyrjryạnrwdkẖạnhsfydrwdbrạypysẖbynyạfq2030 |