Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstu
W okresie od czerwca do listopada 1793 r. w Grodnie (obecnie Białoruś), z udziałem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, obradował ostatni Sejm I Rzeczypospolitej, podczas którego zatwierdzono II rozbiór Polski. Na dni wolne od sesji sejmowych dominikanie grodzieńscy przygotowali dla monarchy cy...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Polish Academy of Arts and Sciences
2016-11-01
|
| Series: | Studia Historiae Scientiarum |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ojs.ejournals.eu/SHS/article/view/6770 |
| _version_ | 1797198964549746688 |
|---|---|
| author | Ewa Wyka |
| author_facet | Ewa Wyka |
| author_sort | Ewa Wyka |
| collection | DOAJ |
| description |
W okresie od czerwca do listopada 1793 r. w Grodnie (obecnie Białoruś), z udziałem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, obradował ostatni Sejm I Rzeczypospolitej, podczas którego zatwierdzono II rozbiór Polski. Na dni wolne od sesji sejmowych dominikanie grodzieńscy przygotowali dla monarchy cykl 18 spotkań w gabinecie fizycznym szkoły gimnazjalnej prowadzonej przez zakon. Tematyka i przebieg spotkań opisana została w 2. numerze (1794) Pisma Peryodycznego Korrespondenta w formie raportu z dzienną datacją każdego spotkania.
Główna tematyka prowadzonych doświadczeń dotyczyła dwóch dziedzin fizyki eksperymentalnej: elektryczności oraz praw i własności gazów. Mocno zaakcentowane zostały również aspekty praktycznego wykorzystania prezentowanych zjawisk i przedmiotów.
Raport jest źródłem wiedzy o zasobach gabinetu fizycznego gimnazjum dominikanów. Stanowi także przyczynek do badań nad mecenatem naukowym Stanisława Augusta.
W konwencji raportu (uwzględniając daty dzienne) skomponowano także niniejszy artykuł. Eksperymenty przedstawiono w szerszym kontekście naukowym. W celu ukazania uwarunkowań historycznych zacytowano fragmenty diariusza sejmowego.
Niniejsza analiza jest pierwszą tego typu w literaturze przedmiotu.
|
| first_indexed | 2024-03-07T14:10:21Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-060cd9397a7a4ee6b3f9189ea297b7da |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2451-3202 2543-702X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-24T07:08:13Z |
| publishDate | 2016-11-01 |
| publisher | Polish Academy of Arts and Sciences |
| record_format | Article |
| series | Studia Historiae Scientiarum |
| spelling | doaj.art-060cd9397a7a4ee6b3f9189ea297b7da2024-04-21T16:39:26ZengPolish Academy of Arts and SciencesStudia Historiae Scientiarum2451-32022543-702X2016-11-0115Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstuEwa Wyka0Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN W okresie od czerwca do listopada 1793 r. w Grodnie (obecnie Białoruś), z udziałem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, obradował ostatni Sejm I Rzeczypospolitej, podczas którego zatwierdzono II rozbiór Polski. Na dni wolne od sesji sejmowych dominikanie grodzieńscy przygotowali dla monarchy cykl 18 spotkań w gabinecie fizycznym szkoły gimnazjalnej prowadzonej przez zakon. Tematyka i przebieg spotkań opisana została w 2. numerze (1794) Pisma Peryodycznego Korrespondenta w formie raportu z dzienną datacją każdego spotkania. Główna tematyka prowadzonych doświadczeń dotyczyła dwóch dziedzin fizyki eksperymentalnej: elektryczności oraz praw i własności gazów. Mocno zaakcentowane zostały również aspekty praktycznego wykorzystania prezentowanych zjawisk i przedmiotów. Raport jest źródłem wiedzy o zasobach gabinetu fizycznego gimnazjum dominikanów. Stanowi także przyczynek do badań nad mecenatem naukowym Stanisława Augusta. W konwencji raportu (uwzględniając daty dzienne) skomponowano także niniejszy artykuł. Eksperymenty przedstawiono w szerszym kontekście naukowym. W celu ukazania uwarunkowań historycznych zacytowano fragmenty diariusza sejmowego. Niniejsza analiza jest pierwszą tego typu w literaturze przedmiotu. https://ojs.ejournals.eu/SHS/article/view/6770GrodnodominikanieStanisław August PoniatowskiXVIII wiekpokazy (doświadczenia) fizycznegabinety fizyczne |
| spellingShingle | Ewa Wyka Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstu Studia Historiae Scientiarum Grodno dominikanie Stanisław August Poniatowski XVIII wiek pokazy (doświadczenia) fizyczne gabinety fizyczne |
| title | Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstu |
| title_full | Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstu |
| title_fullStr | Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstu |
| title_full_unstemmed | Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstu |
| title_short | Doświadczenia fizyczne Nayiaśnieyszemu PANU… okazywane roku 1793. w Grodnie przez JXX Dominikanów Konwentu tamecznego Analiza tekstu |
| title_sort | doswiadczenia fizyczne nayiasnieyszemu panu okazywane roku 1793 w grodnie przez jxx dominikanow konwentu tamecznego analiza tekstu |
| topic | Grodno dominikanie Stanisław August Poniatowski XVIII wiek pokazy (doświadczenia) fizyczne gabinety fizyczne |
| url | https://ojs.ejournals.eu/SHS/article/view/6770 |
| work_keys_str_mv | AT ewawyka doswiadczeniafizycznenayiasnieyszemupanuokazywaneroku1793wgrodnieprzezjxxdominikanowkonwentutamecznegoanalizatekstu |