Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podataka
Za primenjivanje bilo kog statističkog postupka analize podataka (analize varijanse, linearne korelacije, linearne regresije itd.) potrebno je da bude ispunjen niz pretpostavki, uglavnom u vezi sa distribucijom varijabli. Ukoliko jedna ili više ovih pretpostavki nisu ispunjene, procena parametra, ko...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Bosnian |
| Published: |
Faculty of Philosophy, University of Novi Sad
2013-09-01
|
| Series: | Primenjena Psihologija |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://primenjena.psihologija.ff.uns.ac.rs/index.php/pp/article/view/1085 |
| _version_ | 1819241114855538688 |
|---|---|
| author | Danka Purić Goran Opačić |
| author_facet | Danka Purić Goran Opačić |
| author_sort | Danka Purić |
| collection | DOAJ |
| description | Za primenjivanje bilo kog statističkog postupka analize podataka (analize varijanse, linearne korelacije, linearne regresije itd.) potrebno je da bude ispunjen niz pretpostavki, uglavnom u vezi sa distribucijom varijabli. Ukoliko jedna ili više ovih pretpostavki nisu ispunjene, procena parametra, koju dobijamo primenom analize, nije adekvatna. Metode poduzorkovanja nude se kao rešenje za prevazilaženje ovog problema, jer je za njihovo korišćenje potrebno napraviti samo jednu pretpostavku, a to je da podaci koje imamo u razumnoj meri predstavljaju populaciju iz koje su uzeti. Metodama poduzorkovanja se iz postojećeg, dostupnog uzorka ispitanika kreira veći broj novih poduzoraka. Na ovaj način se dobijaju empirijske distribucije željenih statistika, na osnovu kojih je moguće adekvatno proceniti parametre. U tekstu će biti predstavljeni metoda samouzorkovanja (bootstrapping) i postupak 'univerzalnog noža' (jackknifing), koji spadaju u širu klasu postupaka poduzorkovanja. Najčešća varijanta postupka 'univerzalnog noža' ponekad se naziva i metodom 'izostavi jednog' jer podrazumeva pravljenje novih poduzoraka izbacivanjem jedne po jedne jedinice iz izvornog uzorka. Na ovaj način dobija se onoliko poduzoraka koliko je bilo jedinica u izvornom uzorku. U slučaju samouzorkovanja poduzorci se kreiraju nasumičnim biranjem jedinica iz izvornog uzorka sa vraćanjem, tako da svi poduzorci budu jednake veličine kao i izvorni uzorak. Kod metode samouzorkovanja broj poduzoraka je obično veoma veliki (preko 1000). Na primeru kanoničke diskriminacione analize prikazano je kako upotreba postupaka poduzorkovanja može u značajnoj meri izmeniti dobijene ocene parametara i zaključke istraživača, a detaljno je objašnjeno i kako se obe metode izvode u statističkom paketu IBM SPSS Statistics. |
| first_indexed | 2024-12-23T14:18:46Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-06bd3c36b01c4f2693677d1555036295 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1821-0147 2334-7287 |
| language | Bosnian |
| last_indexed | 2024-12-23T14:18:46Z |
| publishDate | 2013-09-01 |
| publisher | Faculty of Philosophy, University of Novi Sad |
| record_format | Article |
| series | Primenjena Psihologija |
| spelling | doaj.art-06bd3c36b01c4f2693677d15550362952022-12-21T17:43:50ZbosFaculty of Philosophy, University of Novi SadPrimenjena Psihologija1821-01472334-72872013-09-016310.19090/pp.2013.3.249-266Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podatakaDanka Purić0Goran Opačić1Odeljenje za psihologiju, Filozofski fakultet, Univerzitet u BeograduOdeljenje za psihologiju, Filozofski fakultet, Univerzitet u BeograduZa primenjivanje bilo kog statističkog postupka analize podataka (analize varijanse, linearne korelacije, linearne regresije itd.) potrebno je da bude ispunjen niz pretpostavki, uglavnom u vezi sa distribucijom varijabli. Ukoliko jedna ili više ovih pretpostavki nisu ispunjene, procena parametra, koju dobijamo primenom analize, nije adekvatna. Metode poduzorkovanja nude se kao rešenje za prevazilaženje ovog problema, jer je za njihovo korišćenje potrebno napraviti samo jednu pretpostavku, a to je da podaci koje imamo u razumnoj meri predstavljaju populaciju iz koje su uzeti. Metodama poduzorkovanja se iz postojećeg, dostupnog uzorka ispitanika kreira veći broj novih poduzoraka. Na ovaj način se dobijaju empirijske distribucije željenih statistika, na osnovu kojih je moguće adekvatno proceniti parametre. U tekstu će biti predstavljeni metoda samouzorkovanja (bootstrapping) i postupak 'univerzalnog noža' (jackknifing), koji spadaju u širu klasu postupaka poduzorkovanja. Najčešća varijanta postupka 'univerzalnog noža' ponekad se naziva i metodom 'izostavi jednog' jer podrazumeva pravljenje novih poduzoraka izbacivanjem jedne po jedne jedinice iz izvornog uzorka. Na ovaj način dobija se onoliko poduzoraka koliko je bilo jedinica u izvornom uzorku. U slučaju samouzorkovanja poduzorci se kreiraju nasumičnim biranjem jedinica iz izvornog uzorka sa vraćanjem, tako da svi poduzorci budu jednake veličine kao i izvorni uzorak. Kod metode samouzorkovanja broj poduzoraka je obično veoma veliki (preko 1000). Na primeru kanoničke diskriminacione analize prikazano je kako upotreba postupaka poduzorkovanja može u značajnoj meri izmeniti dobijene ocene parametara i zaključke istraživača, a detaljno je objašnjeno i kako se obe metode izvode u statističkom paketu IBM SPSS Statistics.https://primenjena.psihologija.ff.uns.ac.rs/index.php/pp/article/view/1085poduzorkovanjesamouzorkovanjemetoda 'univerzalnog noža'uzorkovanjekanonička diskriminaciona analiza |
| spellingShingle | Danka Purić Goran Opačić Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podataka Primenjena Psihologija poduzorkovanje samouzorkovanje metoda 'univerzalnog noža' uzorkovanje kanonička diskriminaciona analiza |
| title | Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podataka |
| title_full | Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podataka |
| title_fullStr | Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podataka |
| title_full_unstemmed | Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podataka |
| title_short | Poduzorkovanje, samouzorkovanje, postupak 'univerzalnog noža' i njihova upotreba u postupcima za statističku analizu multivarijacionih podataka |
| title_sort | poduzorkovanje samouzorkovanje postupak univerzalnog noza i njihova upotreba u postupcima za statisticku analizu multivarijacionih podataka |
| topic | poduzorkovanje samouzorkovanje metoda 'univerzalnog noža' uzorkovanje kanonička diskriminaciona analiza |
| url | https://primenjena.psihologija.ff.uns.ac.rs/index.php/pp/article/view/1085 |
| work_keys_str_mv | AT dankapuric poduzorkovanjesamouzorkovanjepostupakuniverzalnognozainjihovaupotrebaupostupcimazastatistickuanalizumultivarijacionihpodataka AT goranopacic poduzorkovanjesamouzorkovanjepostupakuniverzalnognozainjihovaupotrebaupostupcimazastatistickuanalizumultivarijacionihpodataka |