Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696)
<p>Pamiętnik Kazimierza Sarneckiego należy do najczęściej wykorzystywanych źródeł do epoki Jana III Sobieskiego. Wspomnienia tego rezydenta na dworze Jana III, działającego z poruczenia kanclerza wielkiego litewskiego Karola Stanisława Radziwiłła, uzupełniają fakty znane z pamiętników Philippe...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Nicolaus Copernicus University in Toruń
2013-09-01
|
| Series: | Biuletyn Polskiej Misji Historycznej |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://apcz.umk.pl/czasopisma//index.php/BPMH/article/view/2095 |
| _version_ | 1819053792525549568 |
|---|---|
| author | Magdalena Ujma |
| author_facet | Magdalena Ujma |
| author_sort | Magdalena Ujma |
| collection | DOAJ |
| description | <p>Pamiętnik Kazimierza Sarneckiego należy do najczęściej wykorzystywanych źródeł do epoki Jana III Sobieskiego. Wspomnienia tego rezydenta na dworze Jana III, działającego z poruczenia kanclerza wielkiego litewskiego Karola Stanisława Radziwiłła, uzupełniają fakty znane z pamiętników Philippe Pierre de Noyersa, Philippe Duponta, Francois-Paulina d’Aleyraca i sekretarza ambasady francuskiej kawalera de Mongrillona. Wyróżniają się także dlatego, że mocodawcą Sarneckiego był siostrzeniec monarchy, syn Katarzyny z Sobieskich, <em>primo voto </em>Zasławskiej, a <em>secundo voto </em>Radziwiłłowej. Kazimierzowi Sarneckiemu zawdzięczamy szczegółowy obraz życia codziennego Jana III i jego rodziny w ostatnich latach życia króla (1691–1696). Jego relacje nie mają jednak charakteru prywatnego, ponieważ Radziwiłłowi potrzebne były wnikliwe obserwacje życia politycznego Rzeczypospolitej. Sarnecki na bieżąco odnotowywał dla niego informacje związane z relacjami rodzinnymi Jana III, trybem życia władcy, jego zdrowiem i samopoczuciem, przebiegiem obrad sejmu i rad senatorskich oraz wizytami cudzoziemskich dyplomatów. Zetknięcie się świata „swoich” i „obcych” następuje tu na kilku płaszczyznach: polityki, dyplomacji i wojny, kultury i sztuki, życia codziennego i obyczajów. W pamiętniku Sarneckiego cudzoziemiec na dworze Jana III jest cennym źródłem nowinek naukowych, politycznych i kulturalnych. Duży wpływ na stosunek do cudzoziemców miała nie tyle ich narodowość, co ich wyznanie i stosunki polityczne, przyczyniając się w równej mierze do ksenofobii, jak i ksenofilii. Mimo niechęci do „obcych” charakterystycznej dla niższych warstw stanu szlacheckiego, w Rzeczypospolitej cudzoziemiec był uważany za żywą gazetę, atrakcję towarzyską, a także wyrocznię w sprawach mody. Wspomnienia Sarneckiego potwierdzają jednak, że sympatia wobec „cudzoziemszczyzny” miała szansę zaistnieć raczej w środowisku magnackim, niż wśród bardziej konserwatywnej szlachty. Stereotypy narodowe nie zajęły we wspomnieniach radziwiłłowskiego rezydenta wiele miejsca. Czytelnik otrzymuje natomiast dużo konkretnych i cennych informacji oraz wielostronnych charakterystyk postaci życia politycznego. Wnikliwie analizując ich dobór można w pewnym stopniu wysnuć własne wnioski na temat osobistych poglądów pamiętnikarza i jego barwnej epoki.</p> |
| first_indexed | 2024-12-21T12:41:22Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-072f3ab04fe24f08b92ee535e9d285eb |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2083-7755 2391-792X |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-12-21T12:41:22Z |
| publishDate | 2013-09-01 |
| publisher | Nicolaus Copernicus University in Toruń |
| record_format | Article |
| series | Biuletyn Polskiej Misji Historycznej |
| spelling | doaj.art-072f3ab04fe24f08b92ee535e9d285eb2022-12-21T19:03:45ZdeuNicolaus Copernicus University in ToruńBiuletyn Polskiej Misji Historycznej2083-77552391-792X2013-09-018030333010.12775/BPMH.2013.0101948Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696)Magdalena Ujma0Uniwersytet Opolski<p>Pamiętnik Kazimierza Sarneckiego należy do najczęściej wykorzystywanych źródeł do epoki Jana III Sobieskiego. Wspomnienia tego rezydenta na dworze Jana III, działającego z poruczenia kanclerza wielkiego litewskiego Karola Stanisława Radziwiłła, uzupełniają fakty znane z pamiętników Philippe Pierre de Noyersa, Philippe Duponta, Francois-Paulina d’Aleyraca i sekretarza ambasady francuskiej kawalera de Mongrillona. Wyróżniają się także dlatego, że mocodawcą Sarneckiego był siostrzeniec monarchy, syn Katarzyny z Sobieskich, <em>primo voto </em>Zasławskiej, a <em>secundo voto </em>Radziwiłłowej. Kazimierzowi Sarneckiemu zawdzięczamy szczegółowy obraz życia codziennego Jana III i jego rodziny w ostatnich latach życia króla (1691–1696). Jego relacje nie mają jednak charakteru prywatnego, ponieważ Radziwiłłowi potrzebne były wnikliwe obserwacje życia politycznego Rzeczypospolitej. Sarnecki na bieżąco odnotowywał dla niego informacje związane z relacjami rodzinnymi Jana III, trybem życia władcy, jego zdrowiem i samopoczuciem, przebiegiem obrad sejmu i rad senatorskich oraz wizytami cudzoziemskich dyplomatów. Zetknięcie się świata „swoich” i „obcych” następuje tu na kilku płaszczyznach: polityki, dyplomacji i wojny, kultury i sztuki, życia codziennego i obyczajów. W pamiętniku Sarneckiego cudzoziemiec na dworze Jana III jest cennym źródłem nowinek naukowych, politycznych i kulturalnych. Duży wpływ na stosunek do cudzoziemców miała nie tyle ich narodowość, co ich wyznanie i stosunki polityczne, przyczyniając się w równej mierze do ksenofobii, jak i ksenofilii. Mimo niechęci do „obcych” charakterystycznej dla niższych warstw stanu szlacheckiego, w Rzeczypospolitej cudzoziemiec był uważany za żywą gazetę, atrakcję towarzyską, a także wyrocznię w sprawach mody. Wspomnienia Sarneckiego potwierdzają jednak, że sympatia wobec „cudzoziemszczyzny” miała szansę zaistnieć raczej w środowisku magnackim, niż wśród bardziej konserwatywnej szlachty. Stereotypy narodowe nie zajęły we wspomnieniach radziwiłłowskiego rezydenta wiele miejsca. Czytelnik otrzymuje natomiast dużo konkretnych i cennych informacji oraz wielostronnych charakterystyk postaci życia politycznego. Wnikliwie analizując ich dobór można w pewnym stopniu wysnuć własne wnioski na temat osobistych poglądów pamiętnikarza i jego barwnej epoki.</p>http://apcz.umk.pl/czasopisma//index.php/BPMH/article/view/2095pamiętnikiJan III SobieskiRzeczpospolita Obojga Narodówcudzoziemcy a Polska |
| spellingShingle | Magdalena Ujma Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696) Biuletyn Polskiej Misji Historycznej pamiętniki Jan III Sobieski Rzeczpospolita Obojga Narodów cudzoziemcy a Polska |
| title | Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696) |
| title_full | Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696) |
| title_fullStr | Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696) |
| title_full_unstemmed | Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696) |
| title_short | Wizerunek cudzoziemca w świetle Pamiętników z czasów Jana Sobieskiego, króla polskiego, Kazimierza Sarneckiego (1629–1696) |
| title_sort | wizerunek cudzoziemca w swietle pamietnikow z czasow jana sobieskiego krola polskiego kazimierza sarneckiego 1629 1696 |
| topic | pamiętniki Jan III Sobieski Rzeczpospolita Obojga Narodów cudzoziemcy a Polska |
| url | http://apcz.umk.pl/czasopisma//index.php/BPMH/article/view/2095 |
| work_keys_str_mv | AT magdalenaujma wizerunekcudzoziemcawswietlepamietnikowzczasowjanasobieskiegokrolapolskiegokazimierzasarneckiego16291696 |