TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ
Öz: İlk defa Anderson ve van Wincoop (AvW, 2003) tarafından ortaya atılan Çoklu Direnç Faktörünün (Multilateral Resistance Term), çekim modeli ile yapılan tahminlemelerde değişkenlerin sapmasız ölçülebilmesi için modelde kontrol edilmesi önemlidir. Temelde, ihracat ve ithalatçıların ülke pazarlarına...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Dokuz Eylul University
2020-08-01
|
| Series: | Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1107860 |
| _version_ | 1828028806423642112 |
|---|---|
| author | Ayçıl YÜCER |
| author_facet | Ayçıl YÜCER |
| author_sort | Ayçıl YÜCER |
| collection | DOAJ |
| description | Öz: İlk defa Anderson ve van Wincoop (AvW, 2003) tarafından ortaya atılan Çoklu Direnç Faktörünün (Multilateral Resistance Term), çekim modeli ile yapılan tahminlemelerde değişkenlerin sapmasız ölçülebilmesi için modelde kontrol edilmesi önemlidir. Temelde, ihracat ve ithalatçıların ülke pazarlarına erişimlerinde karşılaştıkları ticaret maliyetlerini yansıtan teorik bir fiyat endeksi olarak yorumlayabileceğimiz “çoklu direnç”, dünya ülkelerinin toplam ihracat ve ithalat hacimlerinin eşit olması zorunluluğunun (pazarın temizlenme şartı) basit bir sonucudur ve en açık şekliyle, rekabetin küresel olduğunu ifade eder. Bu çalışma kapsamında gerçekleştirilen literatür taraması ve metaveri analizi sonucunda Türkiye için yapılan çekim modeli uygulamalarında, çoklu direnç faktörünün çoğunlukla yer almadığı tespit edilmiştir. Buradan hareketle çalışmada, çoklu direnç faktörünün çekim modelindeki yeri ve önemi uluslararası literatürdeki tartışmalar çerçevesinde vurgulanacak ve 1980-2018 yılları için 97 ülkenin çift yönlü ihracat hacimlerinin kullanıldığı bir ampirik çalışma yardımıyla yapısal modelin doğru tahminlenmesinde Havuzlanmış EKK, Sabit ve Rassal Panel Etkiler arasından en uygun yöntem araştırılacaktır. Ayrıca, çekim modeli yardımıyla elde edilen sabit katsayı tahminleri ile ülkelerin çoklu direnç faktörünü de içeren ihracat ve ithalat eğilimleri hesaplanacak ve aralarında bir karşılaştırma yapılacaktır. Bu karşılaştırma ile Türkiye’nin ticari yapısının temel belirleyenleri; ekonomik büyüklük, ikili ilişkiler, rekabetçi pozisyon ve çoklu direnç, ekseninde analiz edilerek hangi noktalarda güçlü veya zayıf kaldığı tanımlanacaktır.
Abstract: Multilateral Resistance Terms (MRs) has been initially defined by Anderson and van Wincoop (AvW, 2003) and since then, are commonly used for the unbiased estimation of gravity model of trade. Interpreted as a theoretical price index reflecting the trade costs from and into trade markets, “multilateral resistance” results from the simple fact that World exports are equal to world imports (market clearing conditions) and the competition is global. However, in most of the gravity work analyzing the Turkey’s trade structure, MRs are yet missing. In this paper, we firstly aim to highlight the meaning and the importance of multilateral resistance terms under the light of theoretical and empirical work in the international literature. Secondly, we define the best estimation method among the pooled OLS, fixed or random effects model for the gravity model of trade. On this purpose, we use a panel data covering the exports across 97 countries and the period between 1980 and 2018. Finally, we compare the estimated country fixed effects (used in the model to control for MRs) as a measure for the export and import propensities including MRs across selected countries. This analysis by decomposing trade into its determinants namely, economic size, bilateral trade relations, competitivity and multilateral resistance; will also highlight the strength and the weakness of Turkish trade structure. |
| first_indexed | 2024-04-10T13:58:21Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-07cd14a630574489824d00227046bbb2 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1302-3284 1308-0911 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T13:58:21Z |
| publishDate | 2020-08-01 |
| publisher | Dokuz Eylul University |
| record_format | Article |
| series | Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj.art-07cd14a630574489824d00227046bbb22023-02-15T16:10:20ZengDokuz Eylul UniversityDokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi1302-32841308-09112020-08-0122312211263http://dx.doi.org/10.16953/deusosbil.738740TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİAyçıl YÜCER0https://orcid.org/0000-0002-2720-0710Dr. Öğr. Üyesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, aycil.yucer@deu.edu.trÖz: İlk defa Anderson ve van Wincoop (AvW, 2003) tarafından ortaya atılan Çoklu Direnç Faktörünün (Multilateral Resistance Term), çekim modeli ile yapılan tahminlemelerde değişkenlerin sapmasız ölçülebilmesi için modelde kontrol edilmesi önemlidir. Temelde, ihracat ve ithalatçıların ülke pazarlarına erişimlerinde karşılaştıkları ticaret maliyetlerini yansıtan teorik bir fiyat endeksi olarak yorumlayabileceğimiz “çoklu direnç”, dünya ülkelerinin toplam ihracat ve ithalat hacimlerinin eşit olması zorunluluğunun (pazarın temizlenme şartı) basit bir sonucudur ve en açık şekliyle, rekabetin küresel olduğunu ifade eder. Bu çalışma kapsamında gerçekleştirilen literatür taraması ve metaveri analizi sonucunda Türkiye için yapılan çekim modeli uygulamalarında, çoklu direnç faktörünün çoğunlukla yer almadığı tespit edilmiştir. Buradan hareketle çalışmada, çoklu direnç faktörünün çekim modelindeki yeri ve önemi uluslararası literatürdeki tartışmalar çerçevesinde vurgulanacak ve 1980-2018 yılları için 97 ülkenin çift yönlü ihracat hacimlerinin kullanıldığı bir ampirik çalışma yardımıyla yapısal modelin doğru tahminlenmesinde Havuzlanmış EKK, Sabit ve Rassal Panel Etkiler arasından en uygun yöntem araştırılacaktır. Ayrıca, çekim modeli yardımıyla elde edilen sabit katsayı tahminleri ile ülkelerin çoklu direnç faktörünü de içeren ihracat ve ithalat eğilimleri hesaplanacak ve aralarında bir karşılaştırma yapılacaktır. Bu karşılaştırma ile Türkiye’nin ticari yapısının temel belirleyenleri; ekonomik büyüklük, ikili ilişkiler, rekabetçi pozisyon ve çoklu direnç, ekseninde analiz edilerek hangi noktalarda güçlü veya zayıf kaldığı tanımlanacaktır. Abstract: Multilateral Resistance Terms (MRs) has been initially defined by Anderson and van Wincoop (AvW, 2003) and since then, are commonly used for the unbiased estimation of gravity model of trade. Interpreted as a theoretical price index reflecting the trade costs from and into trade markets, “multilateral resistance” results from the simple fact that World exports are equal to world imports (market clearing conditions) and the competition is global. However, in most of the gravity work analyzing the Turkey’s trade structure, MRs are yet missing. In this paper, we firstly aim to highlight the meaning and the importance of multilateral resistance terms under the light of theoretical and empirical work in the international literature. Secondly, we define the best estimation method among the pooled OLS, fixed or random effects model for the gravity model of trade. On this purpose, we use a panel data covering the exports across 97 countries and the period between 1980 and 2018. Finally, we compare the estimated country fixed effects (used in the model to control for MRs) as a measure for the export and import propensities including MRs across selected countries. This analysis by decomposing trade into its determinants namely, economic size, bilateral trade relations, competitivity and multilateral resistance; will also highlight the strength and the weakness of Turkish trade structure.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1107860çekim modeliçoklu direnç faktörüticari akımlarpanel regresyongravity modelmultilateral resistance termtrade flowspanel regression |
| spellingShingle | Ayçıl YÜCER TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi çekim modeli çoklu direnç faktörü ticari akımlar panel regresyon gravity model multilateral resistance term trade flows panel regression |
| title | TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ |
| title_full | TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ |
| title_fullStr | TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ |
| title_full_unstemmed | TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ |
| title_short | TİCARİ ÇEKİM MODELİNDE ÇOKLU DİRENÇ FAKTÖRÜ VE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET EĞİLİMİNİN DEĞERLENDİRMESİ |
| title_sort | ticari cekim modelinde coklu direnc faktoru ve turkiye nin dis ticaret egiliminin degerlendirmesi |
| topic | çekim modeli çoklu direnç faktörü ticari akımlar panel regresyon gravity model multilateral resistance term trade flows panel regression |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1107860 |
| work_keys_str_mv | AT aycılyucer ticaricekimmodelindecokludirencfaktoruveturkiyenindisticaretegiliminindegerlendirmesi |