Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištem
Funerarni konteksti svakako su arheološki zapisi u čijem formiranju značajnu ulogu igraju simboličke i kultne predstave zajednice. S druge strane, u odsustvu pisanih svedočanstava o tim predstavama, arheolozi su skloni da svoje interpretacije zasnivaju na uopštenim i pojednostavljenim idejama o „pri...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
University of Belgrade
2016-11-01
|
| Series: | Etnoantropološki Problemi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://eap-iea.org/novi-ojs/index.php/eap/article/view/684 |
| _version_ | 1818846094569766912 |
|---|---|
| author | Staša Babić Zorica Kuzmanović |
| author_facet | Staša Babić Zorica Kuzmanović |
| author_sort | Staša Babić |
| collection | DOAJ |
| description | Funerarni konteksti svakako su arheološki zapisi u čijem formiranju značajnu ulogu igraju simboličke i kultne predstave zajednice. S druge strane, u odsustvu pisanih svedočanstava o tim predstavama, arheolozi su skloni da svoje interpretacije zasnivaju na uopštenim i pojednostavljenim idejama o „primitivnim” kultovima, kao što je „solarni kult”. U takvom postupku, tehnički aspekti zapisa zanemaruju se u korist tumačenja pretpostavljenih simboličkih „poruka”. Među kneževskim grobovima centralnog Balkana, humke u Atenici pored Čačka dugo su predstavljale jedini primer ove vrste sahrane koji je istražen u okviru sistematskih arheoloških istraživanja i stoga je čitav niz autora posvećivao posebnu pažnju konstrukciji ovih tumula i mogućnostima interpretacije rituala koji je pratio polaganje pokojnika. U ovom pogledu, naročito je značajna tzv. „ritualna površina” u okviru humke II – tri pravougaona prostora oivičena redovima oblutaka, sa pravilno raspoređenim levkastim jamama, ispunjenim tamnom zemljom, fragmentima keramike i gorelih kostiju. Interpretacije su se kretale od ideja o grobovima kremiranih ljudskih žrtava, preko replika svetilišta, sve do složene simbolike solarnog kulta, izražene numerološkim pravilnostima. S druge strane, budući da se radi o kremiranim pokojnicima, u okviru obe humke identifikovana su spališta – relativno male lučne konstrukcije od redova oblutaka, na kojima su takođe zapaženi tragovi gorenja. Niz praktičnih nelogičnosti koje proističu iz ovih tumačenja ostao je po strani, u nastojanju da se složeni ritual sahrane sa kremacijom poveže sa simboličkim predstavama percipiranim kao primerene za kulturni kontekst sahrana u Atenici – ljudske žrtve, solarni kult. U kružnom dokaznom postupku, ove su ideje, manje ili više prećutno, uzimane za početnu premisu šire interpretacije kultnih praksi zajednice koja je svoje istaknute članove sahranila pod humkama u blizini Čačka. |
| first_indexed | 2024-12-19T05:40:05Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-08587402c8514edd92709f0bf480d04c |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0353-1589 2334-8801 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-19T05:40:05Z |
| publishDate | 2016-11-01 |
| publisher | University of Belgrade |
| record_format | Article |
| series | Etnoantropološki Problemi |
| spelling | doaj.art-08587402c8514edd92709f0bf480d04c2022-12-21T20:34:02ZengUniversity of BelgradeEtnoantropološki Problemi0353-15892334-88012016-11-0111310.21301/eap.v11i3.1654Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištemStaša Babić0Zorica Kuzmanović1Odeljenje za Arheologiju Filozofski fakultet Univerzitet u BeograduOdeljenje za Arheologiju Filozofski fakultet Univerzitet u BeograduFunerarni konteksti svakako su arheološki zapisi u čijem formiranju značajnu ulogu igraju simboličke i kultne predstave zajednice. S druge strane, u odsustvu pisanih svedočanstava o tim predstavama, arheolozi su skloni da svoje interpretacije zasnivaju na uopštenim i pojednostavljenim idejama o „primitivnim” kultovima, kao što je „solarni kult”. U takvom postupku, tehnički aspekti zapisa zanemaruju se u korist tumačenja pretpostavljenih simboličkih „poruka”. Među kneževskim grobovima centralnog Balkana, humke u Atenici pored Čačka dugo su predstavljale jedini primer ove vrste sahrane koji je istražen u okviru sistematskih arheoloških istraživanja i stoga je čitav niz autora posvećivao posebnu pažnju konstrukciji ovih tumula i mogućnostima interpretacije rituala koji je pratio polaganje pokojnika. U ovom pogledu, naročito je značajna tzv. „ritualna površina” u okviru humke II – tri pravougaona prostora oivičena redovima oblutaka, sa pravilno raspoređenim levkastim jamama, ispunjenim tamnom zemljom, fragmentima keramike i gorelih kostiju. Interpretacije su se kretale od ideja o grobovima kremiranih ljudskih žrtava, preko replika svetilišta, sve do složene simbolike solarnog kulta, izražene numerološkim pravilnostima. S druge strane, budući da se radi o kremiranim pokojnicima, u okviru obe humke identifikovana su spališta – relativno male lučne konstrukcije od redova oblutaka, na kojima su takođe zapaženi tragovi gorenja. Niz praktičnih nelogičnosti koje proističu iz ovih tumačenja ostao je po strani, u nastojanju da se složeni ritual sahrane sa kremacijom poveže sa simboličkim predstavama percipiranim kao primerene za kulturni kontekst sahrana u Atenici – ljudske žrtve, solarni kult. U kružnom dokaznom postupku, ove su ideje, manje ili više prećutno, uzimane za početnu premisu šire interpretacije kultnih praksi zajednice koja je svoje istaknute članove sahranila pod humkama u blizini Čačka.https://eap-iea.org/novi-ojs/index.php/eap/article/view/684Atenicakneževski grobovispalištesimbolika funerarnog zapisaanaloško zaključivanje |
| spellingShingle | Staša Babić Zorica Kuzmanović Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištem Etnoantropološki Problemi Atenica kneževski grobovi spalište simbolika funerarnog zapisa analoško zaključivanje |
| title | Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištem |
| title_full | Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištem |
| title_fullStr | Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištem |
| title_full_unstemmed | Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištem |
| title_short | Atenica: u potrazi za izgubljenim spalištem |
| title_sort | atenica u potrazi za izgubljenim spalistem |
| topic | Atenica kneževski grobovi spalište simbolika funerarnog zapisa analoško zaključivanje |
| url | https://eap-iea.org/novi-ojs/index.php/eap/article/view/684 |
| work_keys_str_mv | AT stasababic atenicaupotrazizaizgubljenimspalistem AT zoricakuzmanovic atenicaupotrazizaizgubljenimspalistem |