Czy „ciemna liczba przestępstw” istnieje?
Autorka artykułu zastanawia się czy w kryminologii powinno używać się terminu ciemna liczba przestępstw. Punktem wyjścia dla rozważań podejmowanych w tekście jest szczegółowe wyjaśnienie poszczególnych części składowych przywołanego terminu. Tekst J. Błachut zwraca uwagę, że definiowanie zjawiska p...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Instytut Nauk Prawnych PAN
2008-01-01
|
| Series: | Archiwum Kryminologii |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/ak/article/view/237 |
| _version_ | 1818832308353892352 |
|---|---|
| author | Błachut Janina |
| author_facet | Błachut Janina |
| author_sort | Błachut Janina |
| collection | DOAJ |
| description | Autorka artykułu zastanawia się czy w kryminologii powinno używać się terminu ciemna liczba przestępstw. Punktem wyjścia dla rozważań podejmowanych w tekście jest szczegółowe wyjaśnienie poszczególnych części składowych przywołanego terminu. Tekst J. Błachut zwraca uwagę, że definiowanie zjawiska przestępczości zarówno ujawnionej jak nieujawnionej zależy od indywidualnego podejścia badawczego kryminologów. Odmienne podejścia wobec zagadnienia wynikają przede wszystkim ze zróżnicowanego postrzegania zjawisk społecznych, które uznawane są za przestępne. Rozważania podjęte w artykule utożsamiają przestępczość z konstruktami społecznymi, polegającymi na nadaniu odpowiedniego znaczenia konkretnym zachowaniom ludzkim. Konstruktami społecznymi używanymi przez kryminologów są przede wszystkim statystyki kryminalne, które nie stanowią dla nich jedynie źródła danych mówiących o przestępczości, ale indywidualny przedmiot badań. Statystyki kryminalne utożsamiane są w tej sytuacji z wytworem procesów zarówno społecznych, organizacyjnych jak i politycznych. Kryminolodzy zależnie od tego jakie przyjmują stanowisko w ramach definiowania zjawiska przestępczości, inaczej badają również jej rozmiary i wyrażają swoje przekonania co do zasadności i potrzeby używania sformułowania ciemna liczba przestępstw. Autorka przekonuje, że posługiwanie się terminem może nie być do końca trafne, gdyż w przestrzeni społecznej przestępstwa nie funkcjonują samoistnie. Można o nich mówić dopiero po nadaniu znaczenia określonym zachowaniom jednostek. Co więcej, o uznaniu czynu za przestępstwo decydują uprawnione organy, więc zachowania uznane za przestępne muszą zostać tak sklasyfikowane. W tej sytuacji mówienie o przestępstwach nieujawnionych, określanych jako ciemna liczba przestępstw może wydawać się nielogiczne, przez co termin ten należałoby rozpatrywać jedynie jako umowny. Autorka tekstu zwraca jednocześnie uwagę na konieczność rozwoju metodologii badań przez kryminologów poprzez sięganie do nowych źródeł pozyskiwania danych mówiących o przestępczości. Wśród nich wymienia najbardziej przydatne dla rozwoju kryminologii: eksperyment, obserwacja uczestnicząca, badania sondażowe (self-report a przede wszystkim wiktymizacyjne). W ten sposób badanie przestępczości nieujawnionejma na celu określenie całkowitej skali przestępczości rzeczywistej. Tekst stara się przybliżyć odbiorcom sposób, w jaki kryminolodzy posługują się definicjami, które konstruują do pomiarów przestępczości. W celu skutecznych obliczeń, pojęciu przestępczości zostały przypisane odpowiednie terminy, takie jak: (przestępczość) zarejestrowana, stwierdzona, wykryta, osądzana. Artykuł podkreśla również przewagę obywateli i instytucji społecznych nad organami ścigania w ujawnianiu przestępstw. |
| first_indexed | 2024-12-19T02:00:58Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-0a4f25049199474bb7f8b92c703af93e |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0066-6890 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-19T02:00:58Z |
| publishDate | 2008-01-01 |
| publisher | Instytut Nauk Prawnych PAN |
| record_format | Article |
| series | Archiwum Kryminologii |
| spelling | doaj.art-0a4f25049199474bb7f8b92c703af93e2022-12-21T20:41:03ZengInstytut Nauk Prawnych PANArchiwum Kryminologii0066-68902008-01-01XXIX-XXX758010.7420/AK2007-2008FCzy „ciemna liczba przestępstw” istnieje?Błachut Janina0Uniwersytet JagiellońskiAutorka artykułu zastanawia się czy w kryminologii powinno używać się terminu ciemna liczba przestępstw. Punktem wyjścia dla rozważań podejmowanych w tekście jest szczegółowe wyjaśnienie poszczególnych części składowych przywołanego terminu. Tekst J. Błachut zwraca uwagę, że definiowanie zjawiska przestępczości zarówno ujawnionej jak nieujawnionej zależy od indywidualnego podejścia badawczego kryminologów. Odmienne podejścia wobec zagadnienia wynikają przede wszystkim ze zróżnicowanego postrzegania zjawisk społecznych, które uznawane są za przestępne. Rozważania podjęte w artykule utożsamiają przestępczość z konstruktami społecznymi, polegającymi na nadaniu odpowiedniego znaczenia konkretnym zachowaniom ludzkim. Konstruktami społecznymi używanymi przez kryminologów są przede wszystkim statystyki kryminalne, które nie stanowią dla nich jedynie źródła danych mówiących o przestępczości, ale indywidualny przedmiot badań. Statystyki kryminalne utożsamiane są w tej sytuacji z wytworem procesów zarówno społecznych, organizacyjnych jak i politycznych. Kryminolodzy zależnie od tego jakie przyjmują stanowisko w ramach definiowania zjawiska przestępczości, inaczej badają również jej rozmiary i wyrażają swoje przekonania co do zasadności i potrzeby używania sformułowania ciemna liczba przestępstw. Autorka przekonuje, że posługiwanie się terminem może nie być do końca trafne, gdyż w przestrzeni społecznej przestępstwa nie funkcjonują samoistnie. Można o nich mówić dopiero po nadaniu znaczenia określonym zachowaniom jednostek. Co więcej, o uznaniu czynu za przestępstwo decydują uprawnione organy, więc zachowania uznane za przestępne muszą zostać tak sklasyfikowane. W tej sytuacji mówienie o przestępstwach nieujawnionych, określanych jako ciemna liczba przestępstw może wydawać się nielogiczne, przez co termin ten należałoby rozpatrywać jedynie jako umowny. Autorka tekstu zwraca jednocześnie uwagę na konieczność rozwoju metodologii badań przez kryminologów poprzez sięganie do nowych źródeł pozyskiwania danych mówiących o przestępczości. Wśród nich wymienia najbardziej przydatne dla rozwoju kryminologii: eksperyment, obserwacja uczestnicząca, badania sondażowe (self-report a przede wszystkim wiktymizacyjne). W ten sposób badanie przestępczości nieujawnionejma na celu określenie całkowitej skali przestępczości rzeczywistej. Tekst stara się przybliżyć odbiorcom sposób, w jaki kryminolodzy posługują się definicjami, które konstruują do pomiarów przestępczości. W celu skutecznych obliczeń, pojęciu przestępczości zostały przypisane odpowiednie terminy, takie jak: (przestępczość) zarejestrowana, stwierdzona, wykryta, osądzana. Artykuł podkreśla również przewagę obywateli i instytucji społecznych nad organami ścigania w ujawnianiu przestępstw.http://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/ak/article/view/237ciemna liczba przestępstwprawo karneprzestępczość. badania kryminologicznedelinquencydark number of crimespenal lawcriminology research |
| spellingShingle | Błachut Janina Czy „ciemna liczba przestępstw” istnieje? Archiwum Kryminologii ciemna liczba przestępstw prawo karne przestępczość. badania kryminologiczne delinquency dark number of crimes penal law criminology research |
| title | Czy „ciemna liczba przestępstw” istnieje? |
| title_full | Czy „ciemna liczba przestępstw” istnieje? |
| title_fullStr | Czy „ciemna liczba przestępstw” istnieje? |
| title_full_unstemmed | Czy „ciemna liczba przestępstw” istnieje? |
| title_short | Czy „ciemna liczba przestępstw” istnieje? |
| title_sort | czy ciemna liczba przestepstw istnieje |
| topic | ciemna liczba przestępstw prawo karne przestępczość. badania kryminologiczne delinquency dark number of crimes penal law criminology research |
| url | http://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/ak/article/view/237 |
| work_keys_str_mv | AT błachutjanina czyciemnaliczbaprzestepstwistnieje |