Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
<p>Artykuł traktuje o zjawisku acedii w dwojakim wymiarze: historyczno-teologicznym i literaturoznawczym, nawiązującym do twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, a w szczególności jego opowiadań z dyptyku <em>Skrzydła ołtarza</em> (<em>Wieża</em> oraz <em>Pieta...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Nicolaus Copernicus University in Toruń
2018-12-01
|
| Series: | Litteraria Copernicana |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/LC/article/view/18968 |
| _version_ | 1818689806200209408 |
|---|---|
| author | Joanna Jagodzińska-Kwiatkowska |
| author_facet | Joanna Jagodzińska-Kwiatkowska |
| author_sort | Joanna Jagodzińska-Kwiatkowska |
| collection | DOAJ |
| description | <p>Artykuł traktuje o zjawisku acedii w dwojakim wymiarze: historyczno-teologicznym i literaturoznawczym, nawiązującym do twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, a w szczególności jego opowiadań z dyptyku <em>Skrzydła ołtarza</em> (<em>Wieża</em> oraz <em>Pieta del’Isolla</em>). Uwypuklono tu i zanalizowano pod kątem problematyki acedii postawę dwóch głównych bohaterów: Trędowatego – mieszkańca Wieży oraz kapłana Padre Rocca. W znaczeniu historycznym acedia pozostaje szóstą wśród ośmiu namiętności duszy, które atakują anachoretę. Termin ten ma źródłosłów grecki: akedia etymologicznie wywodzi się od <em>kedos</em>, co oznacza troskę. Za odkrywcę i pierwszego teoretyka owego duchowego zjawiska uważa się średniowiecznego mnicha Ewagriusza z Pontu (345–399 n.e.). Wśród objawów acedii wymieniał on m.in. utratę nadziei, duchowe zniechęcenie, apatię, oschłość, znudzenie, tchórzostwo, eskapizm (porzucanie miejsca pracy i modlitw, <em>horror loci</em>), niezdolność do koncentracji, gnuśność, a więc szereg symptomów świadczących o procesie osobowej destrukcji, czyli atonii duszy: jej osłabienia, choroby, a w konsekwencji nawet fizycznej zagłady – śmierci. Towarzyszy temu zjawisku silne doznanie lęku, rozpaczy, paraliż woli. Dusza acedyka ciągnięta jest więc przez dwie przeciwstawne namiętności: nienawiść wobec tego co jest, z jednej strony, pożądanie czegoś nieosiągalnego – z drugiej.</p> |
| first_indexed | 2024-12-17T12:15:57Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-0b8cf40a99f543088255f4e9fe51b887 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1899-315X 2392-1617 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-12-17T12:15:57Z |
| publishDate | 2018-12-01 |
| publisher | Nicolaus Copernicus University in Toruń |
| record_format | Article |
| series | Litteraria Copernicana |
| spelling | doaj.art-0b8cf40a99f543088255f4e9fe51b8872022-12-21T21:49:10ZdeuNicolaus Copernicus University in ToruńLitteraria Copernicana1899-315X2392-16172018-12-0104(28)/15517110.12775/LC.2018.05315835Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-GrudzińskiegoJoanna Jagodzińska-Kwiatkowska0Zespół Szkół UMK „Gimnazjum i Liceum Akademickie” w Toruniu | Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu w Toruniu<p>Artykuł traktuje o zjawisku acedii w dwojakim wymiarze: historyczno-teologicznym i literaturoznawczym, nawiązującym do twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, a w szczególności jego opowiadań z dyptyku <em>Skrzydła ołtarza</em> (<em>Wieża</em> oraz <em>Pieta del’Isolla</em>). Uwypuklono tu i zanalizowano pod kątem problematyki acedii postawę dwóch głównych bohaterów: Trędowatego – mieszkańca Wieży oraz kapłana Padre Rocca. W znaczeniu historycznym acedia pozostaje szóstą wśród ośmiu namiętności duszy, które atakują anachoretę. Termin ten ma źródłosłów grecki: akedia etymologicznie wywodzi się od <em>kedos</em>, co oznacza troskę. Za odkrywcę i pierwszego teoretyka owego duchowego zjawiska uważa się średniowiecznego mnicha Ewagriusza z Pontu (345–399 n.e.). Wśród objawów acedii wymieniał on m.in. utratę nadziei, duchowe zniechęcenie, apatię, oschłość, znudzenie, tchórzostwo, eskapizm (porzucanie miejsca pracy i modlitw, <em>horror loci</em>), niezdolność do koncentracji, gnuśność, a więc szereg symptomów świadczących o procesie osobowej destrukcji, czyli atonii duszy: jej osłabienia, choroby, a w konsekwencji nawet fizycznej zagłady – śmierci. Towarzyszy temu zjawisku silne doznanie lęku, rozpaczy, paraliż woli. Dusza acedyka ciągnięta jest więc przez dwie przeciwstawne namiętności: nienawiść wobec tego co jest, z jednej strony, pożądanie czegoś nieosiągalnego – z drugiej.</p>https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/LC/article/view/18968gustaw herling-grudzińskiacedialiminalnośćhezychiaanachoreza |
| spellingShingle | Joanna Jagodzińska-Kwiatkowska Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Litteraria Copernicana gustaw herling-grudziński acedia liminalność hezychia anachoreza |
| title | Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego |
| title_full | Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego |
| title_fullStr | Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego |
| title_full_unstemmed | Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego |
| title_short | Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego |
| title_sort | pod palacym sloncem poludnia problematyka acedii w dyptyku skrzydla oltarza gustawa herlinga grudzinskiego |
| topic | gustaw herling-grudziński acedia liminalność hezychia anachoreza |
| url | https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/LC/article/view/18968 |
| work_keys_str_mv | AT joannajagodzinskakwiatkowska podpalacymsłoncempołudniaproblematykaacediiwdyptykuskrzydłaołtarzagustawaherlingagrudzinskiego |