پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976)
بدلیل افزایش تغییرات مخرّب کاربری اراضی که عمدتاً بوسیله فعالیت‌های انسانی انجام می‌گیرد، کشف و بارزسازی تغییرات و ارزیابی اثرات زیست محیطی آنها جهت برنامه‌ریزی و مدیریت آتی منابع ضروری است. بنابراین هدف از این پژوهش، پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه‌ی کویر ابرکوه در بازه زمانی 38 ساله (201...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
2016-06-01
|
| Series: | اطلاعات جغرافیایی |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://www.sepehr.org/article_20141_604f4cc6c1511876a87a4b09d71ca3af.pdf |
| _version_ | 1828772544056918016 |
|---|---|
| author | سید حجت موسوی ابوالفضل رنجبر مهدی، حاصلی |
| author_facet | سید حجت موسوی ابوالفضل رنجبر مهدی، حاصلی |
| author_sort | سید حجت موسوی |
| collection | DOAJ |
| description | بدلیل افزایش تغییرات مخرّب کاربری اراضی که عمدتاً بوسیله فعالیت‌های انسانی انجام می‌گیرد، کشف و بارزسازی تغییرات و ارزیابی اثرات زیست محیطی آنها جهت برنامه‌ریزی و مدیریت آتی منابع ضروری است. بنابراین هدف از این پژوهش، پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه‌ی کویر ابرکوه در بازه زمانی 38 ساله (2014-1976) به منظور ارزیابی و مدیریت مسائل زیست محیطی از قبیل فشار انسان بر زمین بدون لحاظ نمودن ظرفیت تحمل، و بررسی روند تغییرات مساحتی کاربری‌ها در جهت شناخت مناطق دارای تنش محیطی می‌باشد. در این راستا از داده‌های تصاویر ماهواره‌ای لندست، سنجنده‌های MSS (1976)، TM (1990)، ETM+ (2000 و 2006) و OLI (2014)؛ و تکنیک‌های دورسنجی نظیر طبقه‌بندی نظارتی و ارزیابی دقت پس از طبقه‌بندی برای شناسایی نوع کاربری‌ها، و اعمال توابع تحلیل مؤلفه مبنا، تسلدکپ و تفاضل تصاویر برای پایش تغییرات استفاده شده است. نتایج طبقه‌بندی حاکی از بارزسازی هفت نوع کاربری شامل اراضی شهری، زراعی، بایر، صخره‌ای، مرتعی، جلگه رسی و کویر می‌باشد که سال 2014 با مقادیر ضریب کاپا 18/82 درصد و دقت کل 76/0 بالاترین دقت را دارد. نتایج روندیابی تغییرات کاربری‌ها بیانگر سیر صعودی سطح اراضی مرتعی (65/5%)، صخره‌ای (52/2%)، بایر (63/3%) و کشاورزی (04/1%)، و سیر نزولی مساحت اراضی شهری (33/4%)، جلگه رسی (89/6%) و کویر (03/6%) می‌باشد. از منظر توابع تحلیل مؤلفه مبنا و تسلدکپ، به ترتیب 748/1% (4912/306 کیلومترمربع) و 989/3% (961/699 کیلومترمربع) از سطح منطقه مطالعاتی با تغییرات افزایشی کاربری روبرو بوده، و در مجموع روند کلی تغییرات طبقات افزایشی، صعودی است.بیشترین تغییرات کاربری از نوع مخرب و ویرانگر بوده و از لحاظ فضایی منطبق بر محدوده اطراف مراکز تجمع انسانی مانند شهرهای ابرکوه و مهردشت می‌باشد.بدیهی است که در اثر تداوم این روند، حوضه ابرکوه در آینده‌ای نزدیک، تبدیل به یک اکوسیستم غیرفعال مرده می‌گردد که فاقد هر گونه پتانسیل تولید اکولوژیک و بیولوژیک است. |
| first_indexed | 2024-12-11T14:46:39Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-0cf3478d0b5c43829de623fcab49efb0 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2588-3860 2588-3879 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-12-11T14:46:39Z |
| publishDate | 2016-06-01 |
| publisher | سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح |
| record_format | Article |
| series | اطلاعات جغرافیایی |
| spelling | doaj.art-0cf3478d0b5c43829de623fcab49efb02022-12-22T01:01:39Zfasسازمان جغرافیایی نیروهای مسلحاطلاعات جغرافیایی2588-38602588-38792016-06-01259712914610.22131/sepehr.2016.2014120141پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976)سید حجت موسوی0ابوالفضل رنجبر1مهدی، حاصلی2استادیار،گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشکدةمنابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، ایراندانشیار، گروه مهندسی علوم بیابان، دانشکدة منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی علوم بیابان، دانشکدة منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، ایرانبدلیل افزایش تغییرات مخرّب کاربری اراضی که عمدتاً بوسیله فعالیت‌های انسانی انجام می‌گیرد، کشف و بارزسازی تغییرات و ارزیابی اثرات زیست محیطی آنها جهت برنامه‌ریزی و مدیریت آتی منابع ضروری است. بنابراین هدف از این پژوهش، پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه‌ی کویر ابرکوه در بازه زمانی 38 ساله (2014-1976) به منظور ارزیابی و مدیریت مسائل زیست محیطی از قبیل فشار انسان بر زمین بدون لحاظ نمودن ظرفیت تحمل، و بررسی روند تغییرات مساحتی کاربری‌ها در جهت شناخت مناطق دارای تنش محیطی می‌باشد. در این راستا از داده‌های تصاویر ماهواره‌ای لندست، سنجنده‌های MSS (1976)، TM (1990)، ETM+ (2000 و 2006) و OLI (2014)؛ و تکنیک‌های دورسنجی نظیر طبقه‌بندی نظارتی و ارزیابی دقت پس از طبقه‌بندی برای شناسایی نوع کاربری‌ها، و اعمال توابع تحلیل مؤلفه مبنا، تسلدکپ و تفاضل تصاویر برای پایش تغییرات استفاده شده است. نتایج طبقه‌بندی حاکی از بارزسازی هفت نوع کاربری شامل اراضی شهری، زراعی، بایر، صخره‌ای، مرتعی، جلگه رسی و کویر می‌باشد که سال 2014 با مقادیر ضریب کاپا 18/82 درصد و دقت کل 76/0 بالاترین دقت را دارد. نتایج روندیابی تغییرات کاربری‌ها بیانگر سیر صعودی سطح اراضی مرتعی (65/5%)، صخره‌ای (52/2%)، بایر (63/3%) و کشاورزی (04/1%)، و سیر نزولی مساحت اراضی شهری (33/4%)، جلگه رسی (89/6%) و کویر (03/6%) می‌باشد. از منظر توابع تحلیل مؤلفه مبنا و تسلدکپ، به ترتیب 748/1% (4912/306 کیلومترمربع) و 989/3% (961/699 کیلومترمربع) از سطح منطقه مطالعاتی با تغییرات افزایشی کاربری روبرو بوده، و در مجموع روند کلی تغییرات طبقات افزایشی، صعودی است.بیشترین تغییرات کاربری از نوع مخرب و ویرانگر بوده و از لحاظ فضایی منطبق بر محدوده اطراف مراکز تجمع انسانی مانند شهرهای ابرکوه و مهردشت می‌باشد.بدیهی است که در اثر تداوم این روند، حوضه ابرکوه در آینده‌ای نزدیک، تبدیل به یک اکوسیستم غیرفعال مرده می‌گردد که فاقد هر گونه پتانسیل تولید اکولوژیک و بیولوژیک است.http://www.sepehr.org/article_20141_604f4cc6c1511876a87a4b09d71ca3af.pdfآشکارسازی تغییراتپایشروندیابیکاربری اراضیسنجش از دورحوضه ابرکوه |
| spellingShingle | سید حجت موسوی ابوالفضل رنجبر مهدی، حاصلی پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976) اطلاعات جغرافیایی آشکارسازی تغییرات پایش روندیابی کاربری اراضی سنجش از دور حوضه ابرکوه |
| title | پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976) |
| title_full | پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976) |
| title_fullStr | پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976) |
| title_full_unstemmed | پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976) |
| title_short | پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (2014-1976) |
| title_sort | پایش و روندیابی تغییرات کاربری اراضی حوضه ابرکوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای 2014 1976 |
| topic | آشکارسازی تغییرات پایش روندیابی کاربری اراضی سنجش از دور حوضه ابرکوه |
| url | http://www.sepehr.org/article_20141_604f4cc6c1511876a87a4b09d71ca3af.pdf |
| work_keys_str_mv | AT sydḥjtmwswy pạysẖwrwndyạbytgẖyyrạtḵạrbryạrạḍyḥwḍhạbrḵwhbạạstfạdhạztṣạwyrmạhwạrhạy20141976 AT ạbwạlfḍlrnjbr pạysẖwrwndyạbytgẖyyrạtḵạrbryạrạḍyḥwḍhạbrḵwhbạạstfạdhạztṣạwyrmạhwạrhạy20141976 AT mhdyḥạṣly pạysẖwrwndyạbytgẖyyrạtḵạrbryạrạḍyḥwḍhạbrḵwhbạạstfạdhạztṣạwyrmạhwạrhạy20141976 |