بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه
سابقه و هدف: روان‌شناسیِ مثبت‌نگر از شاخه‌های مهم روانشناسی است که در آن به جنبه‌های مثبت روانی انسان مانند بهباشی، شادکامی و تجربه‌های غرقگی پرداخته می‌شود. خوشبینی نیز از این دسته است و بسیاری از پژوهش‌هایی که دربارۀ خوشبینی انجام گرفته است نشان می‌دهد که افراد خوش‌بین در متغیّرهای روان‌شناختی...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Shahid Beheshti University of Medical Sciences
2021-12-01
|
| Series: | پژوهش در دین و سلامت |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://journals.sbmu.ac.ir/jrrh/article/view/28327 |
| _version_ | 1827890882687270912 |
|---|---|
| author | Mohammad Hassan Imanieh Gholam Reza Raeisian Soheila Pirouzfar Mohammad Saeed Abdkhodaei |
| author_facet | Mohammad Hassan Imanieh Gholam Reza Raeisian Soheila Pirouzfar Mohammad Saeed Abdkhodaei |
| author_sort | Mohammad Hassan Imanieh |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: روان‌شناسیِ مثبت‌نگر از شاخه‌های مهم روانشناسی است که در آن به جنبه‌های مثبت روانی انسان مانند بهباشی، شادکامی و تجربه‌های غرقگی پرداخته می‌شود. خوشبینی نیز از این دسته است و بسیاری از پژوهش‌هایی که دربارۀ خوشبینی انجام گرفته است نشان می‌دهد که افراد خوش‌بین در متغیّرهای روان‌شناختی وضعیت بهتری نسبت به دیگران دارند که این خود شاخصی از سلامت روان‌شناختی است. شاید بتوان گفت نزدیک‌ترین مفهوم متناظر با خوشبینی در متون دینی «حُسن ظن» است که معنای لغوی آن «خوش‌گمانی» است. هدف از این پژوهش بررسی حُسن ظن به‌عنوان شاخص سلامت روان‌شناختی از منظر صحیفۀ سجادیه و تبیین تفاوت آن با خوشبینی بود.
روش کار: مطالعۀ حاضر پژوهشی تحلیلی-تفسیری از نوع مطالعات کتابخانه‌ای است که با مراجعه به آیات قرآن و روایات دیگرِ معصومان با تأکید بر صحیفۀ سجادیه و بررسی تطبیقی آن با یافتههای روانشناسی صورت گرفته است.
یافته‌ها: حُسن ظن در صحیفۀ سجادیه مفهومی پربسامد است. برخلاف خوشبینی در روانشناسی که در دو حوزۀ فردی و انسان‌ها نسبت به یکدیگر مفهوم می‌یابد، حُسن ظن در صحیفۀ سجادیه در دو حوزۀ خدا و انسان‌ها مد نظر قرار میگیرد.
نتیجه‌گیری: مهم‌ترین وجوه نوآوری این پژوهش بررسی مفهوم حُسن ظن در تمامی دعاهای صحیفۀ سجادیه و نیز استفادۀ تحلیلی از آیات قرآن و روایات جهت نشان‌دادن تأثیر حسن ظن بر سلامت روان‌شناختی بود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که حسن ظن به خداوند و انسان‌ها می‌تواند موجب ایجاد آرامش روحی، کاهش غم و اندوه و ارتباط بهتر با دیگران شود. این ویژگی‌ها به نوبۀ خود سلامت روان‌شناختی را در پی دارد. با وجود برخی اشتراکات، دو مفهوم حسن ظن و خوشبینی تفاوت‌هایی نیز دارند. تفاوت عمده این است که در منابع دینی تأکید می‌شود که باید به‌طور کامل به خداوند حسن ظن داشت؛ درحالی‌که چنین نگاهی در روانشناسی دربارۀ خوشبینی علمی نیست. درمجموع، با عنایت به تفاوت‌هایی که بین این دو مفهوم وجود دارد، می‌توان گفت مفهوم حسن ظن گستره و عمق فزون‌تری در مقایسه با خوشبینی دارد. |
| first_indexed | 2024-03-12T21:16:32Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-0ff99903d2724f209c5510984b4c24d2 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2383-4331 2383-4323 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-12T21:16:32Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Shahid Beheshti University of Medical Sciences |
| record_format | Article |
| series | پژوهش در دین و سلامت |
| spelling | doaj.art-0ff99903d2724f209c5510984b4c24d22023-07-29T06:44:35ZfasShahid Beheshti University of Medical Sciencesپژوهش در دین و سلامت2383-43312383-43232021-12-017414916210.22037/jrrh.v7i4.2832728327بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیهMohammad Hassan Imaniehhttps://orcid.org/0000-0003-4591-1572Gholam Reza Raeisianhttps://orcid.org/0000-0002-5415-2486Soheila Pirouzfarhttps://orcid.org/0000-0003-3560-0359Mohammad Saeed Abdkhodaeihttps://orcid.org/0000-0002-3883-9763سابقه و هدف: روان‌شناسیِ مثبت‌نگر از شاخه‌های مهم روانشناسی است که در آن به جنبه‌های مثبت روانی انسان مانند بهباشی، شادکامی و تجربه‌های غرقگی پرداخته می‌شود. خوشبینی نیز از این دسته است و بسیاری از پژوهش‌هایی که دربارۀ خوشبینی انجام گرفته است نشان می‌دهد که افراد خوش‌بین در متغیّرهای روان‌شناختی وضعیت بهتری نسبت به دیگران دارند که این خود شاخصی از سلامت روان‌شناختی است. شاید بتوان گفت نزدیک‌ترین مفهوم متناظر با خوشبینی در متون دینی «حُسن ظن» است که معنای لغوی آن «خوش‌گمانی» است. هدف از این پژوهش بررسی حُسن ظن به‌عنوان شاخص سلامت روان‌شناختی از منظر صحیفۀ سجادیه و تبیین تفاوت آن با خوشبینی بود. روش کار: مطالعۀ حاضر پژوهشی تحلیلی-تفسیری از نوع مطالعات کتابخانه‌ای است که با مراجعه به آیات قرآن و روایات دیگرِ معصومان با تأکید بر صحیفۀ سجادیه و بررسی تطبیقی آن با یافتههای روانشناسی صورت گرفته است. یافته‌ها: حُسن ظن در صحیفۀ سجادیه مفهومی پربسامد است. برخلاف خوشبینی در روانشناسی که در دو حوزۀ فردی و انسان‌ها نسبت به یکدیگر مفهوم می‌یابد، حُسن ظن در صحیفۀ سجادیه در دو حوزۀ خدا و انسان‌ها مد نظر قرار میگیرد. نتیجه‌گیری: مهم‌ترین وجوه نوآوری این پژوهش بررسی مفهوم حُسن ظن در تمامی دعاهای صحیفۀ سجادیه و نیز استفادۀ تحلیلی از آیات قرآن و روایات جهت نشان‌دادن تأثیر حسن ظن بر سلامت روان‌شناختی بود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که حسن ظن به خداوند و انسان‌ها می‌تواند موجب ایجاد آرامش روحی، کاهش غم و اندوه و ارتباط بهتر با دیگران شود. این ویژگی‌ها به نوبۀ خود سلامت روان‌شناختی را در پی دارد. با وجود برخی اشتراکات، دو مفهوم حسن ظن و خوشبینی تفاوت‌هایی نیز دارند. تفاوت عمده این است که در منابع دینی تأکید می‌شود که باید به‌طور کامل به خداوند حسن ظن داشت؛ درحالی‌که چنین نگاهی در روانشناسی دربارۀ خوشبینی علمی نیست. درمجموع، با عنایت به تفاوت‌هایی که بین این دو مفهوم وجود دارد، می‌توان گفت مفهوم حسن ظن گستره و عمق فزون‌تری در مقایسه با خوشبینی دارد.https://journals.sbmu.ac.ir/jrrh/article/view/28327خوشبینی؛ روانشناسی مثبت‌نگر؛ سلامت روان‌شناختی |
| spellingShingle | Mohammad Hassan Imanieh Gholam Reza Raeisian Soheila Pirouzfar Mohammad Saeed Abdkhodaei بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه پژوهش در دین و سلامت خوشبینی؛ روانشناسی مثبت‌نگر؛ سلامت روان‌شناختی |
| title | بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه |
| title_full | بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه |
| title_fullStr | بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه |
| title_full_unstemmed | بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه |
| title_short | بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه |
| title_sort | بررسی مقایسه‌ای حُسن ظن در متون دینی با خوشبینی در روانشناسی با تأکید بر صحیفۀ سجادیه |
| topic | خوشبینی؛ روانشناسی مثبت‌نگر؛ سلامت روان‌شناختی |
| url | https://journals.sbmu.ac.ir/jrrh/article/view/28327 |
| work_keys_str_mv | AT mohammadhassanimanieh brrsymqạyshạyḥusnẓndrmtwndynybạkẖwsẖbynydrrwạnsẖnạsybạtạḵydbrṣḥyfەsjạdyh AT gholamrezaraeisian brrsymqạyshạyḥusnẓndrmtwndynybạkẖwsẖbynydrrwạnsẖnạsybạtạḵydbrṣḥyfەsjạdyh AT soheilapirouzfar brrsymqạyshạyḥusnẓndrmtwndynybạkẖwsẖbynydrrwạnsẖnạsybạtạḵydbrṣḥyfەsjạdyh AT mohammadsaeedabdkhodaei brrsymqạyshạyḥusnẓndrmtwndynybạkẖwsẖbynydrrwạnsẖnạsybạtạḵydbrṣḥyfەsjạdyh |