Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce
Przedmiotem artykułu jest przedstawienie i analiza poglądów przedstawicieli ruchu zetowego w Polsce międzywojennej na kwestię roli państwa w gospodarce. Początek ruchowi zetowemu dał zakonspirowany, niepodległościowy Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, utworzony w 1886 r. Jeszcze w okresie zaborów stw...
| Autor principal: | |
|---|---|
| Formato: | Artigo |
| Idioma: | Polish |
| Publicado em: |
Lodz University Press
2022-12-01
|
| coleção: | Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku |
| Assuntos: | |
| Acesso em linha: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22428 |
| _version_ | 1827329473373011968 |
|---|---|
| author | Przemysław Waingertner |
| author_facet | Przemysław Waingertner |
| author_sort | Przemysław Waingertner |
| collection | DOAJ |
| description | Przedmiotem artykułu jest przedstawienie i analiza poglądów przedstawicieli ruchu zetowego w Polsce międzywojennej na kwestię roli państwa w gospodarce. Początek ruchowi zetowemu dał zakonspirowany, niepodległościowy Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, utworzony w 1886 r. Jeszcze w okresie zaborów stworzył on sieć organizacji społecznych, politycznych i kulturalno-oświatowych. W Drugiej Rzeczypospolitej zetowcy nadal kontrolowali liczne stowarzyszenia społeczno-polityczne, kulturalno-oświatowe i gospodarcze, wspierając równocześnie poczynania Józefa Piłsudskiego. Po przewrocie majowym 1926 r. weszli w skład obozu piłsudczykowskiego. Opowiadali się za wprowadzeniem systemu prezydenckiego. Propagowali wizję Polski jako państwa prowadzącego politykę prospołeczną. Byli orędownikami idei Rzeczypospolitej integrującej region Europy Środkowo- Wschodniej. Charakterystyczną cechą koncepcji ekonomicznych wypracowanych przez środowisko „Zetu” było akcentowanie konieczności zaangażowania państwa w gospodarkę. Miało ono wyrażać się w stosowaniu planowania ekonomicznego w skali ogólnokrajowej, wykorzystywaniu instrumentów interwencjonizmu gospodarczego, wreszcie – w posunięciach etatystycznych. Przywiązanie zetowców do zasady udziału państwa w życiu gospodarczym wynikało z ich stosunku do samej instytucji niepodległego polskiego państwa, w którym widzieli ,,najwyższy wytwór” narodu. Traktowali oni możliwość skutecznego kształtowania przez nie życia ekonomicznego jako dopełnienie wpływu instytucji państwowych w sferze politycznej i społecznej. Równocześnie działanie czynnika państwowego miało wpływać, według zetowców, na wyrównywanie szans społecznych, w konsekwencji – uzupełniać hasło demokracji politycznej ideą społecznej sprawiedliwości. |
| first_indexed | 2024-03-07T15:41:18Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-1149636b82f5457496c01d5759b63901 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2080-8313 2450-6796 |
| language | Polish |
| last_indexed | 2024-03-07T15:41:18Z |
| publishDate | 2022-12-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku |
| spelling | doaj.art-1149636b82f5457496c01d5759b639012024-03-05T08:52:13ZpolLodz University PressStudia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku2080-83132450-67962022-12-0125536510.18778/2080-8313.25.0322659Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarcePrzemysław Waingertner0Uniwersytet Łódzki Przedmiotem artykułu jest przedstawienie i analiza poglądów przedstawicieli ruchu zetowego w Polsce międzywojennej na kwestię roli państwa w gospodarce. Początek ruchowi zetowemu dał zakonspirowany, niepodległościowy Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, utworzony w 1886 r. Jeszcze w okresie zaborów stworzył on sieć organizacji społecznych, politycznych i kulturalno-oświatowych. W Drugiej Rzeczypospolitej zetowcy nadal kontrolowali liczne stowarzyszenia społeczno-polityczne, kulturalno-oświatowe i gospodarcze, wspierając równocześnie poczynania Józefa Piłsudskiego. Po przewrocie majowym 1926 r. weszli w skład obozu piłsudczykowskiego. Opowiadali się za wprowadzeniem systemu prezydenckiego. Propagowali wizję Polski jako państwa prowadzącego politykę prospołeczną. Byli orędownikami idei Rzeczypospolitej integrującej region Europy Środkowo- Wschodniej. Charakterystyczną cechą koncepcji ekonomicznych wypracowanych przez środowisko „Zetu” było akcentowanie konieczności zaangażowania państwa w gospodarkę. Miało ono wyrażać się w stosowaniu planowania ekonomicznego w skali ogólnokrajowej, wykorzystywaniu instrumentów interwencjonizmu gospodarczego, wreszcie – w posunięciach etatystycznych. Przywiązanie zetowców do zasady udziału państwa w życiu gospodarczym wynikało z ich stosunku do samej instytucji niepodległego polskiego państwa, w którym widzieli ,,najwyższy wytwór” narodu. Traktowali oni możliwość skutecznego kształtowania przez nie życia ekonomicznego jako dopełnienie wpływu instytucji państwowych w sferze politycznej i społecznej. Równocześnie działanie czynnika państwowego miało wpływać, według zetowców, na wyrównywanie szans społecznych, w konsekwencji – uzupełniać hasło demokracji politycznej ideą społecznej sprawiedliwości.https://czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22428związek młodzieży polskiej „zet”polska myśl polityczna w xx w.druga rzeczpospolita |
| spellingShingle | Przemysław Waingertner Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku związek młodzieży polskiej „zet” polska myśl polityczna w xx w. druga rzeczpospolita |
| title | Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce |
| title_full | Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce |
| title_fullStr | Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce |
| title_full_unstemmed | Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce |
| title_short | Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce |
| title_sort | ruch zetowy w drugiej rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli panstwa w gospodarce |
| topic | związek młodzieży polskiej „zet” polska myśl polityczna w xx w. druga rzeczpospolita |
| url | https://czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22428 |
| work_keys_str_mv | AT przemysławwaingertner ruchzetowywdrugiejrzeczypospolitejwobeczagadnieniarolipanstwawgospodarce |