ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІ
Бұл мақалада Aksoy (2006) құрастырған жаңа синтетикалық психотроп заттарға қатынасты анықтайтын шкаланың бейімделуі бойынша зерттеу нәтижелері ұсынылған. Зерттеудің негізгі мақсаты – шкаланы қазақ мәдениетіне бейімдеу. Зерттеу барысында шкала құрылымының тілі, мазмұны және сенімділігі тексе...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Al-Farabi Kazakh National University
2023-12-01
|
| Series: | Хабаршы. Психология және социология сериясы |
| Online Access: | https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/1901 |
| _version_ | 1797397253709627392 |
|---|---|
| author | N.Zh. Tursynbayeva A.E. Mukhamediyev |
| author_facet | N.Zh. Tursynbayeva A.E. Mukhamediyev |
| author_sort | N.Zh. Tursynbayeva |
| collection | DOAJ |
| description |
Бұл мақалада Aksoy (2006) құрастырған жаңа синтетикалық психотроп заттарға қатынасты анықтайтын шкаланың бейімделуі бойынша зерттеу нәтижелері ұсынылған. Зерттеудің негізгі мақсаты – шкаланы қазақ мәдениетіне бейімдеу. Зерттеу барысында шкала құрылымының тілі, мазмұны және сенімділігі тексерілді. 18 бен 25 жас аралығындағы отандық жоғары оқу орындарының студенттері (n=484) арасында шкаланың валидтілігі мен сенімділігін анықтауға бағытталған сандық әдіс арқылы зерттеу жүргізілді. Кайзер-Мейер-Олкин (КМО) және Бартлетт тестінің нәтижелері (KMO = 0,97; Бартлетт тесті = χ² = 11910,143; p <0,05) деректердің факторлық талдауға жарамды екенін көрсетті. Зерттеу факторын талдау барысында жалпы дисперсияның 56,75% анықталып, оң және теріс мәлімдемелерді қамтитын екі фактор қалыптасты. Факторлық талдау нәтижесінде өлшеу нәтижелерінің сенімділігін анықтау үшін есептелген Cronbach Alpha (α) және McDonald's omega (ω) сенімділік коэффициенттері жоғары болып, ЖСПЗ-ға қатынас шкаласының қазақ мәдениетіне сәйкес келетін валидті және сенімді өлшеу құралы екені анықталды. Зерттеу құралын болашақта синтетикалық есірткіге қатысты жастардың мінез-құлқына ұқсас зерттеулер жүргізу үшін қолдануға болады. Зерттеудің тәжірибелік маңыздылығы - ЖСПЗ-ға қатынасты анықтау құралын дайындау және зерттеуді жүргізу қазіргі қоғамдағы синтетикалық есірткіге қарсы күрес мәселелерін шешу кезеңдерінің алғышарты болады.
Түйінді сөздер: ЖСПЗ, шкаланы бейімдеу, валидтілік, сенімділік, факторлық талдау.
|
| first_indexed | 2024-03-09T01:08:17Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-126642b8a9744c888b3a37d3e38d061e |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2617-7544 2617-7552 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-09T01:08:17Z |
| publishDate | 2023-12-01 |
| publisher | Al-Farabi Kazakh National University |
| record_format | Article |
| series | Хабаршы. Психология және социология сериясы |
| spelling | doaj.art-126642b8a9744c888b3a37d3e38d061e2023-12-11T09:12:51ZengAl-Farabi Kazakh National UniversityХабаршы. Психология және социология сериясы2617-75442617-75522023-12-0187410.26577/JPsS.2023.v87.i4.012ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІN.Zh. Tursynbayeva0A.E. Mukhamediyev1Гази Университеті, Түркия, Анкара «Стратегия» әлеуметтік және саяси зерттеулер орталығы» қоғамдық қоры, Қазақстан Алматы Бұл мақалада Aksoy (2006) құрастырған жаңа синтетикалық психотроп заттарға қатынасты анықтайтын шкаланың бейімделуі бойынша зерттеу нәтижелері ұсынылған. Зерттеудің негізгі мақсаты – шкаланы қазақ мәдениетіне бейімдеу. Зерттеу барысында шкала құрылымының тілі, мазмұны және сенімділігі тексерілді. 18 бен 25 жас аралығындағы отандық жоғары оқу орындарының студенттері (n=484) арасында шкаланың валидтілігі мен сенімділігін анықтауға бағытталған сандық әдіс арқылы зерттеу жүргізілді. Кайзер-Мейер-Олкин (КМО) және Бартлетт тестінің нәтижелері (KMO = 0,97; Бартлетт тесті = χ² = 11910,143; p <0,05) деректердің факторлық талдауға жарамды екенін көрсетті. Зерттеу факторын талдау барысында жалпы дисперсияның 56,75% анықталып, оң және теріс мәлімдемелерді қамтитын екі фактор қалыптасты. Факторлық талдау нәтижесінде өлшеу нәтижелерінің сенімділігін анықтау үшін есептелген Cronbach Alpha (α) және McDonald's omega (ω) сенімділік коэффициенттері жоғары болып, ЖСПЗ-ға қатынас шкаласының қазақ мәдениетіне сәйкес келетін валидті және сенімді өлшеу құралы екені анықталды. Зерттеу құралын болашақта синтетикалық есірткіге қатысты жастардың мінез-құлқына ұқсас зерттеулер жүргізу үшін қолдануға болады. Зерттеудің тәжірибелік маңыздылығы - ЖСПЗ-ға қатынасты анықтау құралын дайындау және зерттеуді жүргізу қазіргі қоғамдағы синтетикалық есірткіге қарсы күрес мәселелерін шешу кезеңдерінің алғышарты болады. Түйінді сөздер: ЖСПЗ, шкаланы бейімдеу, валидтілік, сенімділік, факторлық талдау. https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/1901 |
| spellingShingle | N.Zh. Tursynbayeva A.E. Mukhamediyev ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІ Хабаршы. Психология және социология сериясы |
| title | ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІ |
| title_full | ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІ |
| title_fullStr | ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІ |
| title_full_unstemmed | ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІ |
| title_short | ЖАҢА СИНТЕТИКАЛЫҚ ПСИХОТРОП ЗАТТАРҒА (ЖСПЗ) ҚАТЫНАС ШКАЛАСЫ: ВАЛИДТІЛІК ЖӘНЕ СЕНІМДІЛІК ЗЕРТТЕУІ |
| title_sort | жаңа синтетикалық психотроп заттарға жспз қатынас шкаласы валидтілік және сенімділік зерттеуі |
| url | https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/1901 |
| work_keys_str_mv | AT nzhtursynbayeva žaңasintetikalykˌpsihotropzattarġažspzkˌatynasškalasyvalidtílíkžənesenímdílíkzertteuí AT aemukhamediyev žaңasintetikalykˌpsihotropzattarġažspzkˌatynasškalasyvalidtílíkžənesenímdílíkzertteuí |