نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی
ذرات معلق اتمسفری به‌عنوان نتیجه اصلی فرسایش بادی، اثرات بسیار مهمی بر محیط پیرامون خود دارند. هدف از این پژوهش، تعیین نرخ فرونشست گرد و غبار در استان خراسان رضوی و ارتباط آن با پارامترهای اقلیمی است. به این منظور تعداد 50 ایستگاه در سطح استان انتخاب و طی 12 ماه (مجموعاً 600 نمونه)، توسط تله‌های شی...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2018-06-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_32397_d37f67956db2969134a5fe86069448ce.pdf |
| _version_ | 1826860358339395584 |
|---|---|
| author | عاطفه ضیایی علیرضا کریمی کارویه امیر لکزیان حسین خادمی |
| author_facet | عاطفه ضیایی علیرضا کریمی کارویه امیر لکزیان حسین خادمی |
| author_sort | عاطفه ضیایی |
| collection | DOAJ |
| description | ذرات معلق اتمسفری به‌عنوان نتیجه اصلی فرسایش بادی، اثرات بسیار مهمی بر محیط پیرامون خود دارند. هدف از این پژوهش، تعیین نرخ فرونشست گرد و غبار در استان خراسان رضوی و ارتباط آن با پارامترهای اقلیمی است. به این منظور تعداد 50 ایستگاه در سطح استان انتخاب و طی 12 ماه (مجموعاً 600 نمونه)، توسط تله‌های شیشه‌ای نمونه‌های گرد و غبار به صورت ماهیانه جمع‌آوری شد. حداقل مقدار میانگین نرخ فرونشست مربوط به ماه آذر با میزان 97/9 گرم بر متر مربع و حداکثر آن در ماه خرداد با میانگین 96/20 مشاهده شد. دامنه مقدار فرونشست گرد و غبار در طول مدت نمونهبرداری 3/0 تا 42/150 گرم بر متر مربع در ماه بود. شهرستانهای گناباد و قوچان، به ترتیب، با متوسط 14/313 و 62/74 متر مربع بر گرم در سال بیشترین و کمترین میزان فرونشست گرد و غبار را در سال داشتند. بر اساس نقشه‌های پراکنش مکانی، بیشترین مقدار فرونشست در ماههای مربوط به فصول بهار و تابستان در غرب و جنوب با اقلیم خشک و فرا خشک بود و در قسمت‌های شمالی استان به دلیل رطوبت بیشتر و کوهستانی بودن کمتر بود. تحلیل نقشه‌های سینوپتیک اقلیمی طوفان، حاکی از شیب فشار حاصل از استقرار همزمان کم فشاری در مرزهای جنوبی کشور و مرکز پرفشار بر روی دریای خزر و ترکمنستان بوده که سبب وزش بادهای شدید و ایجاد طوفانهای گرد و غبار در فصل بهار شده است. با تغییر جهت باد غالب از شرق و شمالشرق در ماههای خشک سال، به غرب و جنوب غرب در ماههای با بارش بیشتر، نرخ فرونشست ذرات معلق در اکثر مناطق به جز مناطق شرقی استان کاهش یافت. همچنین، نتایج نشان داد که بین متوسط فرونشست گرد و غبار در 12 دوره نمونهبرداری رابطه مثبت و معنیداری با حداقل و حداکثر دما، سرعت باد و رابطه منفی با رطوبت نسبی در سطح 5% وجود داشته است. بالا بودن سرعت باد و خشک‌تر بودن خاک و در نتیجه بالا بودن رخداد طوفان، در فصل بهار نسبت به سایر فصول باعث شده مقدار گرد و غبار بیشتری توسط باد و تا فواصل طولانی حمل شده باشد که میتواند به منابع محلی و برون مرزی مربوط باشد. |
| first_indexed | 2024-03-11T19:39:16Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-12a6c844ef6d4573b63766efda29c6ba |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| last_indexed | 2025-02-16T19:47:09Z |
| publishDate | 2018-06-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj.art-12a6c844ef6d4573b63766efda29c6ba2025-01-22T12:09:26ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762018-06-01729511410.22067/geo.v7i2.6630632397نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضویعاطفه ضیایی0علیرضا کریمی کارویه1امیر لکزیان2حسین خادمی3فردوسی مشهددانشگله فردوسی مشهدفردوسی مشهدصنعتی اصفهانذرات معلق اتمسفری به‌عنوان نتیجه اصلی فرسایش بادی، اثرات بسیار مهمی بر محیط پیرامون خود دارند. هدف از این پژوهش، تعیین نرخ فرونشست گرد و غبار در استان خراسان رضوی و ارتباط آن با پارامترهای اقلیمی است. به این منظور تعداد 50 ایستگاه در سطح استان انتخاب و طی 12 ماه (مجموعاً 600 نمونه)، توسط تله‌های شیشه‌ای نمونه‌های گرد و غبار به صورت ماهیانه جمع‌آوری شد. حداقل مقدار میانگین نرخ فرونشست مربوط به ماه آذر با میزان 97/9 گرم بر متر مربع و حداکثر آن در ماه خرداد با میانگین 96/20 مشاهده شد. دامنه مقدار فرونشست گرد و غبار در طول مدت نمونهبرداری 3/0 تا 42/150 گرم بر متر مربع در ماه بود. شهرستانهای گناباد و قوچان، به ترتیب، با متوسط 14/313 و 62/74 متر مربع بر گرم در سال بیشترین و کمترین میزان فرونشست گرد و غبار را در سال داشتند. بر اساس نقشه‌های پراکنش مکانی، بیشترین مقدار فرونشست در ماههای مربوط به فصول بهار و تابستان در غرب و جنوب با اقلیم خشک و فرا خشک بود و در قسمت‌های شمالی استان به دلیل رطوبت بیشتر و کوهستانی بودن کمتر بود. تحلیل نقشه‌های سینوپتیک اقلیمی طوفان، حاکی از شیب فشار حاصل از استقرار همزمان کم فشاری در مرزهای جنوبی کشور و مرکز پرفشار بر روی دریای خزر و ترکمنستان بوده که سبب وزش بادهای شدید و ایجاد طوفانهای گرد و غبار در فصل بهار شده است. با تغییر جهت باد غالب از شرق و شمالشرق در ماههای خشک سال، به غرب و جنوب غرب در ماههای با بارش بیشتر، نرخ فرونشست ذرات معلق در اکثر مناطق به جز مناطق شرقی استان کاهش یافت. همچنین، نتایج نشان داد که بین متوسط فرونشست گرد و غبار در 12 دوره نمونهبرداری رابطه مثبت و معنیداری با حداقل و حداکثر دما، سرعت باد و رابطه منفی با رطوبت نسبی در سطح 5% وجود داشته است. بالا بودن سرعت باد و خشک‌تر بودن خاک و در نتیجه بالا بودن رخداد طوفان، در فصل بهار نسبت به سایر فصول باعث شده مقدار گرد و غبار بیشتری توسط باد و تا فواصل طولانی حمل شده باشد که میتواند به منابع محلی و برون مرزی مربوط باشد.https://geoeh.um.ac.ir/article_32397_d37f67956db2969134a5fe86069448ce.pdfغبار اتمسفرینرخ فرونشست غبارپارامترهای اقلیمیطوفتن گرد و غبار |
| spellingShingle | عاطفه ضیایی علیرضا کریمی کارویه امیر لکزیان حسین خادمی نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی جغرافیا و مخاطرات محیطی غبار اتمسفری نرخ فرونشست غبار پارامترهای اقلیمی طوفتن گرد و غبار |
| title | نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی |
| title_full | نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی |
| title_fullStr | نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی |
| title_full_unstemmed | نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی |
| title_short | نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی |
| title_sort | نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی |
| topic | غبار اتمسفری نرخ فرونشست غبار پارامترهای اقلیمی طوفتن گرد و غبار |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_32397_d37f67956db2969134a5fe86069448ce.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ʿạṭfhḍyạyy nrkẖfrwnsẖstgrdwgẖbạrạtmsfrywạrtbạṭậnbạbrkẖyạzpạrạmtrhạyạqlymydrạstạnkẖrạsạnrḍwy AT ʿlyrḍạḵrymyḵạrwyh nrkẖfrwnsẖstgrdwgẖbạrạtmsfrywạrtbạṭậnbạbrkẖyạzpạrạmtrhạyạqlymydrạstạnkẖrạsạnrḍwy AT ạmyrlḵzyạn nrkẖfrwnsẖstgrdwgẖbạrạtmsfrywạrtbạṭậnbạbrkẖyạzpạrạmtrhạyạqlymydrạstạnkẖrạsạnrḍwy AT ḥsynkẖạdmy nrkẖfrwnsẖstgrdwgẖbạrạtmsfrywạrtbạṭậnbạbrkẖyạzpạrạmtrhạyạqlymydrạstạnkẖrạsạnrḍwy |