فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان
در منابع عربی سده‌های نخستین اسلامی، گهگاه واژه‌ها یا عبارت‌هایی به زبان‌های پهلوی (فارسی میانه) یا فارسی دری آمده است که برای پژوهش دربارۀ تاریخ تکوین زبان فارسی ارزش فراوانی دارند. یک نمونه از این منابع، کتاب ارزشمند نِهایَهُ الأِرَب فی اَخبارِ الفُرسِ وَ العَرَبِ است که تاریخ تألیف آن، نام نویسند...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Alzahra University
2022-03-01
|
| Series: | تاریخ اسلام و ایران |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://hii.alzahra.ac.ir/article_6149_f5ee824d585c5dd2331454e2828dc563.pdf |
| _version_ | 1818242561753481216 |
|---|---|
| author | شهرام جلیلیان |
| author_facet | شهرام جلیلیان |
| author_sort | شهرام جلیلیان |
| collection | DOAJ |
| description | در منابع عربی سده‌های نخستین اسلامی، گهگاه واژه‌ها یا عبارت‌هایی به زبان‌های پهلوی (فارسی میانه) یا فارسی دری آمده است که برای پژوهش دربارۀ تاریخ تکوین زبان فارسی ارزش فراوانی دارند. یک نمونه از این منابع، کتاب ارزشمند نِهایَهُ الأِرَب فی اَخبارِ الفُرسِ وَ العَرَبِ است که تاریخ تألیف آن، نام نویسندۀ متن عربی و نیز مترجم آن به زبان فارسی، همگی ناشناخته‌اند. نویسندۀ ناشناختۀ این کتاب، گاه واژه‌ها یا عبارت‌هایی را به زبان پهلوی یا فارسی می‌آورد که در نوع خود کمیاب و البته از نظر زبانی و تاریخی بسیار سودمند است و یکی از آنها بازگویی نوشتۀ فارسی روی سکه‌های درهم و دینار شاهبانو همای چهرآزاد کیانی است که در آن آمده است: بخر (= بخور) بانو جهان هزار سال نوروز و مهرجان. پیش از این پژوهندگان تاریخ زبان فارسی، با اشاره به اسطوره‌ای بودن همای چهرآزاد، این نوشته را یکی از شعرهای هجایی دورۀ ساسانیان انگاشته‌اند که احتمالاً در دورۀ بوران (631-630م)، دختر خسرو دوم (628-590م) سروده شده است. در این پژوهش تلاش شد با نگاه دوباره‌ای به گزارش نِهایَهُ الأِرَب و نیز نوشتۀ روی سکه‌های ساسانیان، پیشنهاد تازه‌ای دربارۀ کاربرد این نوشته و مفهوم آن مطرح شود و نشان داده شد که این نوشته احتمالاً پژواکی از نوشتۀ سکه‌های درهم و دینار شاهبانو بوران است. |
| first_indexed | 2024-12-12T13:47:12Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-1998b5cf403c466f83b600252e54f1c9 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2008-885X 2538-3493 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-12-12T13:47:12Z |
| publishDate | 2022-03-01 |
| publisher | Alzahra University |
| record_format | Article |
| series | تاریخ اسلام و ایران |
| spelling | doaj.art-1998b5cf403c466f83b600252e54f1c92022-12-22T00:22:38ZfasAlzahra Universityتاریخ اسلام و ایران2008-885X2538-34932022-03-013253557710.22051/hii.2022.37935.25456149فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگانشهرام جلیلیان0استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.در منابع عربی سده‌های نخستین اسلامی، گهگاه واژه‌ها یا عبارت‌هایی به زبان‌های پهلوی (فارسی میانه) یا فارسی دری آمده است که برای پژوهش دربارۀ تاریخ تکوین زبان فارسی ارزش فراوانی دارند. یک نمونه از این منابع، کتاب ارزشمند نِهایَهُ الأِرَب فی اَخبارِ الفُرسِ وَ العَرَبِ است که تاریخ تألیف آن، نام نویسندۀ متن عربی و نیز مترجم آن به زبان فارسی، همگی ناشناخته‌اند. نویسندۀ ناشناختۀ این کتاب، گاه واژه‌ها یا عبارت‌هایی را به زبان پهلوی یا فارسی می‌آورد که در نوع خود کمیاب و البته از نظر زبانی و تاریخی بسیار سودمند است و یکی از آنها بازگویی نوشتۀ فارسی روی سکه‌های درهم و دینار شاهبانو همای چهرآزاد کیانی است که در آن آمده است: بخر (= بخور) بانو جهان هزار سال نوروز و مهرجان. پیش از این پژوهندگان تاریخ زبان فارسی، با اشاره به اسطوره‌ای بودن همای چهرآزاد، این نوشته را یکی از شعرهای هجایی دورۀ ساسانیان انگاشته‌اند که احتمالاً در دورۀ بوران (631-630م)، دختر خسرو دوم (628-590م) سروده شده است. در این پژوهش تلاش شد با نگاه دوباره‌ای به گزارش نِهایَهُ الأِرَب و نیز نوشتۀ روی سکه‌های ساسانیان، پیشنهاد تازه‌ای دربارۀ کاربرد این نوشته و مفهوم آن مطرح شود و نشان داده شد که این نوشته احتمالاً پژواکی از نوشتۀ سکه‌های درهم و دینار شاهبانو بوران است.https://hii.alzahra.ac.ir/article_6149_f5ee824d585c5dd2331454e2828dc563.pdfنِهایَهُ الأِرَبهمای چهرآزادساسانیانشاهبانو بوراننوروزمهرگانخوره/ فرّه |
| spellingShingle | شهرام جلیلیان فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان تاریخ اسلام و ایران نِهایَهُ الأِرَب همای چهرآزاد ساسانیان شاهبانو بوران نوروز مهرگان خوره/ فرّه |
| title | فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان |
| title_full | فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان |
| title_fullStr | فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان |
| title_full_unstemmed | فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان |
| title_short | فرّه بانوگِ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان |
| title_sort | فرّه بانوگِ گیهان هزار نوروز و مهرگان |
| topic | نِهایَهُ الأِرَب همای چهرآزاد ساسانیان شاهبانو بوران نوروز مهرگان خوره/ فرّه |
| url | https://hii.alzahra.ac.ir/article_6149_f5ee824d585c5dd2331454e2828dc563.pdf |
| work_keys_str_mv | AT sẖhrạmjlylyạn frhbạnwgigyhạnhzạrnwrwzwmhrgạn |