Cemâl-i Halvetî’nin Esrâr-ı Garîbe Adlı Mesnevisinin Halvetiyye’deki Etvâr-ı Seb’a Yazma Geleneği Açısından Değerlendirilmesi
Türkler arasında en yaygın tarikatlardan biri olan Halvetiyye, nefsin kötülükten ve günahtan arındırılmasını esas almaktadır. Bunun için de etvâr-ı seb’a denilen metot kullanılmaktadır. Özellikle Halvetî tarikatına mensup çoğu mutasavvıf nefsin yedi mertebesine işaret eden bu yedi tavır üzerine pek...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Necmettin Erbakan University Press
2019-12-01
|
| Series: | İstem |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/854723 |
| Summary: | Türkler arasında en yaygın tarikatlardan biri olan Halvetiyye,
nefsin kötülükten ve günahtan arındırılmasını esas almaktadır. Bunun için de
etvâr-ı seb’a denilen metot kullanılmaktadır. Özellikle Halvetî tarikatına
mensup çoğu mutasavvıf nefsin yedi mertebesine işaret eden bu yedi tavır
üzerine pek çok eser kaleme almıştır. Bu tarikatın önemli isimlerinden olan
Cemâl-i Halvetî’nin de konuyla ilgili birkaç risâlesi olduğu bilinmektedir.
Ayrıca son dönemde yayımlanmış olan Esrâr-ı Garîbe adlı mesnevisinde de bu
konuyu ele aldığı tespit edilmiştir.
Esrâr-ı Garîbe klasik mesnevi tertibine uygun olarak yazılmıştır.
Tevhidle başlayan eser sırasıyla Hz. Peygamber (sav), Hz. Ebubekir, Hz. Ömer,
Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Hasan ve Hüseyin için yazılan na’tlerle devam
etmektedir. Ardından eseri kaleme alma sebebinden bahseden şair Âgâz-ı Kitâb
başlığıyla asıl konuya geçmiştir. Bu bölümde önce tasavvufî olarak kalbin yedi
tavrına sonra her tavrın arkasından o tavırla ilgili bir hikâyeye yer
vermiştir. Bölümün sonuna doğru kalplerin tavırlarının temsillerini tek tek ele
almış, yedi peygamberi yedi tavrın temsili olarak belirlemiştir. Şair her tavrı
Kur’an’dan ayetlerle de desteklemiştir.
Bu çalışmada Cemâl-i Halvetî’nin Esrâr-ı Garîbe adlı mesnevisi
Halvetiyye’deki etvâr-ı seb’a yazma geleneği açısından değerlendirilmiş ve bu
gelenek içerisindeki önemi ortaya konulmuştur. |
|---|---|
| ISSN: | 1304-0618 2602-408X |