Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise Vakıfları
ÖZ Geçmişi insanlık tarihi kadar eski olan iyilik yapma ve sevap kazanma duygusundan doğan vakıf, İslam ile birlikte hukuksal bir zemin kazanarak ebedi bir müessese haline gelmiştir. Sosyo-kültürel ve dini hizmetleri üstlenen vakıf ya da vakfa benzer fiiller yalnızca Müslümanlar arasında değil diğer...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Social Sciences University of Ankara
2021-06-01
|
| Series: | Atebe |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1688107 |
| _version_ | 1797921527240327168 |
|---|---|
| author | Sıddık Korkmazer |
| author_facet | Sıddık Korkmazer |
| author_sort | Sıddık Korkmazer |
| collection | DOAJ |
| description | ÖZ
Geçmişi insanlık tarihi kadar eski olan iyilik yapma ve sevap kazanma duygusundan doğan vakıf, İslam ile birlikte hukuksal bir zemin kazanarak ebedi bir müessese haline gelmiştir. Sosyo-kültürel ve dini hizmetleri üstlenen vakıf ya da vakfa benzer fiiller yalnızca Müslümanlar arasında değil diğer dinlere mensup insanlar arasında da yaygın şekilde görülmekteydi. Örneğin Hint devletlerinde kralların din adamı olan Brahmanlara köyler hediye ettiği görülmektedir. Brahmanlar bu köylerin mülküne sahip olmamakta, köylüler tarafından işlenen toprakların gelirini almakta ve böylece varidat sahibi olmaktaydılar. Dârülislâm’da gerek Müslüman gerekse de gayrimüslim tebaa tarafından kurulan vakıflar şerʻî hukuka bağlı olarak faaliyet göstermekteydi. Osmanlı Devleti’nin üç yüz yedi yıl hüküm sürdüğü Kıbrıs Adası’nda da aynı şerʻî hükümler bağlamında çok sayıda vakfın kurulduğu görülmektedir. Osmanlı Dönemi Kıbrıs vakıfları üzerine birçok çalışma yapılmasına rağmen bunlardan yalnızca biri gayrimüslim vakıflarını konu edinmektedir. Söz konusu çalışmada ise yalnızca yedi şahıs vakfı ele alınmakta ancak kiliselere ait fetih öncesi ve sonrası vakıflarına değinilmemektedir. Bu çalışmada işaret edilen söz konusu eksiklik üzerinde durulacaktır. Genel olarak KKTC Girne Milli Arşiv ve Araştırma Dairesinde bulunan Kıbrıs Şerʻiyye Sicilleri kaynak olarak alınmakla birlikte, Osmanlı Arşivi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinden tespit edilen belgeler analiz edilecektir. Öncelikle gayrimüslim ve zimmî kavramları açıklanarak Kıbrıs’ta bu kategoriye giren şahıslar ve bunların hukuki haklarına değinilip İslam hukukunda gayrimüslimlerin vakıf kurma hakları üzerinde durulacaktır. Diğer bir başlık altında iki tablo halinde verilen biri iptal edilmiş on bir şahıs vakfı ile farklı cemaatlere ait yirmi bir kilise ve manastır vakfı ayrıntılı olarak incelenecektir. |
| first_indexed | 2024-04-10T14:17:12Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-1b4adca44fd84680aea54a5677fae88b |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2757-5616 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-04-10T14:17:12Z |
| publishDate | 2021-06-01 |
| publisher | Social Sciences University of Ankara |
| record_format | Article |
| series | Atebe |
| spelling | doaj.art-1b4adca44fd84680aea54a5677fae88b2023-02-15T16:09:28ZaraSocial Sciences University of AnkaraAtebe2757-56162021-06-015355710.51575/atebe.9105721802Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise VakıflarıSıddık Korkmazer0SAKARYA MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜÖZ Geçmişi insanlık tarihi kadar eski olan iyilik yapma ve sevap kazanma duygusundan doğan vakıf, İslam ile birlikte hukuksal bir zemin kazanarak ebedi bir müessese haline gelmiştir. Sosyo-kültürel ve dini hizmetleri üstlenen vakıf ya da vakfa benzer fiiller yalnızca Müslümanlar arasında değil diğer dinlere mensup insanlar arasında da yaygın şekilde görülmekteydi. Örneğin Hint devletlerinde kralların din adamı olan Brahmanlara köyler hediye ettiği görülmektedir. Brahmanlar bu köylerin mülküne sahip olmamakta, köylüler tarafından işlenen toprakların gelirini almakta ve böylece varidat sahibi olmaktaydılar. Dârülislâm’da gerek Müslüman gerekse de gayrimüslim tebaa tarafından kurulan vakıflar şerʻî hukuka bağlı olarak faaliyet göstermekteydi. Osmanlı Devleti’nin üç yüz yedi yıl hüküm sürdüğü Kıbrıs Adası’nda da aynı şerʻî hükümler bağlamında çok sayıda vakfın kurulduğu görülmektedir. Osmanlı Dönemi Kıbrıs vakıfları üzerine birçok çalışma yapılmasına rağmen bunlardan yalnızca biri gayrimüslim vakıflarını konu edinmektedir. Söz konusu çalışmada ise yalnızca yedi şahıs vakfı ele alınmakta ancak kiliselere ait fetih öncesi ve sonrası vakıflarına değinilmemektedir. Bu çalışmada işaret edilen söz konusu eksiklik üzerinde durulacaktır. Genel olarak KKTC Girne Milli Arşiv ve Araştırma Dairesinde bulunan Kıbrıs Şerʻiyye Sicilleri kaynak olarak alınmakla birlikte, Osmanlı Arşivi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinden tespit edilen belgeler analiz edilecektir. Öncelikle gayrimüslim ve zimmî kavramları açıklanarak Kıbrıs’ta bu kategoriye giren şahıslar ve bunların hukuki haklarına değinilip İslam hukukunda gayrimüslimlerin vakıf kurma hakları üzerinde durulacaktır. Diğer bir başlık altında iki tablo halinde verilen biri iptal edilmiş on bir şahıs vakfı ile farklı cemaatlere ait yirmi bir kilise ve manastır vakfı ayrıntılı olarak incelenecektir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1688107i̇slam tarihikıbrısvakıflargayrimüslimlerkilise vakıflarıislamic historycypruswaqfsnon-muslimchurch waqfs |
| spellingShingle | Sıddık Korkmazer Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise Vakıfları Atebe i̇slam tarihi kıbrıs vakıflar gayrimüslimler kilise vakıfları islamic history cyprus waqfs non-muslim church waqfs |
| title | Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise Vakıfları |
| title_full | Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise Vakıfları |
| title_fullStr | Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise Vakıfları |
| title_full_unstemmed | Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise Vakıfları |
| title_short | Osmanlı Kıbrıs'ında Gayrimüslim ve Kilise Vakıfları |
| title_sort | osmanli kibris inda gayrimuslim ve kilise vakiflari |
| topic | i̇slam tarihi kıbrıs vakıflar gayrimüslimler kilise vakıfları islamic history cyprus waqfs non-muslim church waqfs |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1688107 |
| work_keys_str_mv | AT sıddıkkorkmazer osmanlıkıbrısındagayrimuslimvekilisevakıfları |