Summary: | Zainteresowania Mickiewicza językami słowiańskimi, ich pochodzeniem, rozwojem, etymologią wyrazów wiążą się z programową tendencją romantyków do rekonstruowania tradycji i określania tożsamości narodów na podstawie duchowych lub materialnych śladów ich historycznej aktywności. Poetę inspirowały prace lingwistów i tak zwanych filozofów języka, którzy poszukiwali źródeł wiedzy o Słowianach nierzadko w sposób naiwny, wyciągając daleko idące wnioski z przypadkowych podobieństw formalnych między wyrazami. Łącząc i rozwijając rozmaite, niekiedy fantastyczne, pomysły etymologiczne, Mickiewicz stworzył swoistą upoetyzowaną ideę Słowiańszczyzny. Jej fundamentem uczynił wywiedziony z języka mit ludu z jednej strony podbitego, umęczonego, zniewolonego, a mimo to nietracącego ducha, radosnego (sclavi saltantes), z drugiej – naznaczonego przez „słowo” (rodzimą mowę) splendorem godności, świadomości dziejowej, predestynowanego do wypełniania misji religijnocywilizacyjnej, której plan i cel objawiają się za pośrednictwem Słowa Bożego. Język stał się dla poety kluczem do poznania zaszyfrowanej w nim historii Słowian. Historia ta zaś nabrała znaczenia podwójnego: legendy sięgającej w bliżej nieokreśloną, odległą przeszłość oraz profetycznej zapowiedzi tego, co ma nastąpić w przyszłości.
|