Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wieku
<p>Autor zajmuje się zagadnieniem stosunku Kościoła i szlachty w dawnej Rzeczypospolitej wobec kwestii żydowskiej. W XVIII wieku zdecydowana większość mieszkańców Rzeczypospolitej należała do jednego z odłamów Kościoła katolickiego, przy czym dominująca politycznie szlachta była głownie wyznan...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Nicolaus Copernicus University in Toruń
2014-09-01
|
| Series: | Biuletyn Polskiej Misji Historycznej |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://apcz.umk.pl/czasopisma//index.php/BPMH/article/view/4423 |
| _version_ | 1819295201598898176 |
|---|---|
| author | Adam Kaźmierczyk |
| author_facet | Adam Kaźmierczyk |
| author_sort | Adam Kaźmierczyk |
| collection | DOAJ |
| description | <p>Autor zajmuje się zagadnieniem stosunku Kościoła i szlachty w dawnej Rzeczypospolitej wobec kwestii żydowskiej. W XVIII wieku zdecydowana większość mieszkańców Rzeczypospolitej należała do jednego z odłamów Kościoła katolickiego, przy czym dominująca politycznie szlachta była głownie wyznania rzymsko-katolickiego. Mimo tego faktu biskupi i kler Kościoła katolickiego w coraz bardziej zdecydowany sposób wypowiadali się na temat miejsca Żydów w społeczności państwa polsko-litewskiego. Zwracano uwagę na wciąż rosnącą liczbę Żydów, wzrost ich znaczenia gospodarczego, a przede wszystkim na powszechne zdaniem duchowieństwa łamanie prawa kanonicznego. Jako główną przyczynę tego stanu rzeczy wskazywano protekcję szlacheckich właścicieli miast i wsi. Szczególnie kilka zagadnień było podnoszonych w listach pasterskich i statutach diecezjalnych. Powszechnie skarżono się na przyjmowanie przez Żydów służby chrześcijańskiej i przyzwolenia na to szlachty. Protestowano przeciwko publicznym praktykom religijnym Żydów, naruszaniu przez nich zakazu pracy w czasie świąt chrześcijańskich oraz organizacji zabaw podczas Wielkiego Postu. Próby egzekwowania przestrzegania prawa kanonicznego podejmowane przez duchownych katolickich na ogół pozostawały bezskuteczne. Poczucie bezsilności i frustracji skłoniły niektórych biskupów nawet do suplikowania do Stolicy Apostolskiej o wydanie encykliki do wiernych Rzeczypospolitej, aby nakłonić możnych królestwa do przestrzegania prawa kanonicznego i zaniechania protegowania Żydów. Wydanie w 1751 r. encykliki <em>A quo primum </em>przez Benedykta XIV nie zmieniło jednak zasadniczo sytuacji Żydów ani postawy samej szlachty.</p> |
| first_indexed | 2024-12-24T04:38:27Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-1e143047de0e44fbba94e27633c9e625 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2083-7755 2391-792X |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-12-24T04:38:27Z |
| publishDate | 2014-09-01 |
| publisher | Nicolaus Copernicus University in Toruń |
| record_format | Article |
| series | Biuletyn Polskiej Misji Historycznej |
| spelling | doaj.art-1e143047de0e44fbba94e27633c9e6252022-12-21T17:14:59ZdeuNicolaus Copernicus University in ToruńBiuletyn Polskiej Misji Historycznej2083-77552391-792X2014-09-019021524610.12775/BPMH.2014.0094139Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wiekuAdam Kaźmierczyk0Uniwersytet Jagielloński<p>Autor zajmuje się zagadnieniem stosunku Kościoła i szlachty w dawnej Rzeczypospolitej wobec kwestii żydowskiej. W XVIII wieku zdecydowana większość mieszkańców Rzeczypospolitej należała do jednego z odłamów Kościoła katolickiego, przy czym dominująca politycznie szlachta była głownie wyznania rzymsko-katolickiego. Mimo tego faktu biskupi i kler Kościoła katolickiego w coraz bardziej zdecydowany sposób wypowiadali się na temat miejsca Żydów w społeczności państwa polsko-litewskiego. Zwracano uwagę na wciąż rosnącą liczbę Żydów, wzrost ich znaczenia gospodarczego, a przede wszystkim na powszechne zdaniem duchowieństwa łamanie prawa kanonicznego. Jako główną przyczynę tego stanu rzeczy wskazywano protekcję szlacheckich właścicieli miast i wsi. Szczególnie kilka zagadnień było podnoszonych w listach pasterskich i statutach diecezjalnych. Powszechnie skarżono się na przyjmowanie przez Żydów służby chrześcijańskiej i przyzwolenia na to szlachty. Protestowano przeciwko publicznym praktykom religijnym Żydów, naruszaniu przez nich zakazu pracy w czasie świąt chrześcijańskich oraz organizacji zabaw podczas Wielkiego Postu. Próby egzekwowania przestrzegania prawa kanonicznego podejmowane przez duchownych katolickich na ogół pozostawały bezskuteczne. Poczucie bezsilności i frustracji skłoniły niektórych biskupów nawet do suplikowania do Stolicy Apostolskiej o wydanie encykliki do wiernych Rzeczypospolitej, aby nakłonić możnych królestwa do przestrzegania prawa kanonicznego i zaniechania protegowania Żydów. Wydanie w 1751 r. encykliki <em>A quo primum </em>przez Benedykta XIV nie zmieniło jednak zasadniczo sytuacji Żydów ani postawy samej szlachty.</p>http://apcz.umk.pl/czasopisma//index.php/BPMH/article/view/4423PolskaŻydziKościół katolickiprawo kanoniczneszlachta |
| spellingShingle | Adam Kaźmierczyk Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wieku Biuletyn Polskiej Misji Historycznej Polska Żydzi Kościół katolicki prawo kanoniczne szlachta |
| title | Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wieku |
| title_full | Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wieku |
| title_fullStr | Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wieku |
| title_full_unstemmed | Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wieku |
| title_short | Żydzi, szlachta i prawo kanoniczne w XVIII wieku |
| title_sort | zydzi szlachta i prawo kanoniczne w xviii wieku |
| topic | Polska Żydzi Kościół katolicki prawo kanoniczne szlachta |
| url | http://apcz.umk.pl/czasopisma//index.php/BPMH/article/view/4423 |
| work_keys_str_mv | AT adamkazmierczyk zydziszlachtaiprawokanonicznewxviiiwieku |