تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه)
صوفیان صفوی که با فعالیت شیخ صفی‌الدین اردبیلی در قرن هفتم کار خود را آغاز کردند، به‌مرور زمان از همسویی شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه بهره گرفته و چنان کوشیدند تا جاییکه دو قرن بعد همین صوفیان تبدیل به سپاهیان جانبازی شدند که حکومت صفوی را شکل دادند. در دوران پس از شاه اسماعیل صفوی و تثبیت قدرت صفوی...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
The Institute of Islamic Art Studies
2021-08-01
|
| Series: | هنر اسلامی |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://www.sysislamicartjournal.ir/article_132595_4fbede282af5cdcfa2a214bf98ca7ebe.pdf |
| _version_ | 1818164012485967872 |
|---|---|
| author | علیرضا حاجی صادقیان نجف‌آبادی علی فتح اللهی محمدرضا ابویی مهریزی |
| author_facet | علیرضا حاجی صادقیان نجف‌آبادی علی فتح اللهی محمدرضا ابویی مهریزی |
| author_sort | علیرضا حاجی صادقیان نجف‌آبادی |
| collection | DOAJ |
| description | صوفیان صفوی که با فعالیت شیخ صفی‌الدین اردبیلی در قرن هفتم کار خود را آغاز کردند، به‌مرور زمان از همسویی شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه بهره گرفته و چنان کوشیدند تا جاییکه دو قرن بعد همین صوفیان تبدیل به سپاهیان جانبازی شدند که حکومت صفوی را شکل دادند. در دوران پس از شاه اسماعیل صفوی و تثبیت قدرت صفویان، درحالی‌که بخشی از نیاز به فقه شیعه با مهاجرت علمای شیعه به ایران فراهم شد، به‌مرور جایگاه فقها ارتقاء یافت. فقهای شیعه با مناسک صوفیان و عمل نکردن به احکام توسط ایشان، مخالف بودند و درصدد بودند تا ولو با توسل به حکومت صفوی از بی‌توجهی صوفیان به احکام فقهی بکاهند. مقدس اردبیلی به‌عنوان بارزترین فقیه شیعی در قرن دهم، در زمرۀ مخالفان سرسخت صوفیان بود. مطالعه حاضر برای بررسی علل مخالفت مقدس اردبیلی با صوفیان در کتاب حدیقهالشیعه انجام‌شده است و بر این نکته تأکید دارد که نظر به جایگاه صوفیان در جامعه صفوی، آیا رویکرد منفی مقدس اردبیلی در قالب تقابل تاریخی فقها و صوفیه بر این رویه اثرگذار بوده است یا موقعیت خاص صوفیان عصر صفوی عامل اصلی آن بود؟ نتایج پژوهش که از بررسی منابع کتابخانه‌ای با تحلیل محتوا به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که فضای تاریخی دوران تثبیت و نیاز به نهادهای دینی و حکومتی، زمینه رقابت فقها و صوفیه را تشدید کرد. مقدس اردبیلی با استناد به منابع فقهی، اعمال و رفتار صوفیان را نامشروع و مجرمانه می‌داند. او ضمن تکفیر صوفیان، هیچ تمایزی بین خوب و بد این گروه قائل نشده است.اهداف پژوهش:1.واکاوی علل تقابل طریقت و شریعت در دوره صفوی.2.بررسی ارتباط طریقت و شریعت از دیدگاه مقدس اردبیلی با تکیه بر کتاب حدیقهالشیعه.سؤالات پژوهش:1.علل تقابل طریقت و شریعت در دوره صفوی چه بود؟2.مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه چه دیدگاهی درباره شریعت و طریقت دارد؟ |
| first_indexed | 2024-12-11T16:58:41Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-1f9ea84a436148d6b88ca13045a1b281 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1735-708X 2676-7759 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-12-11T16:58:41Z |
| publishDate | 2021-08-01 |
| publisher | The Institute of Islamic Art Studies |
| record_format | Article |
| series | هنر اسلامی |
| spelling | doaj.art-1f9ea84a436148d6b88ca13045a1b2812022-12-22T00:57:54ZfasThe Institute of Islamic Art Studiesهنر اسلامی1735-708X2676-77592021-08-0118428710210.22034/ias.2020.255999.1433132595تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه)علیرضا حاجی صادقیان نجف‌آبادی0علی فتح اللهی1محمدرضا ابویی مهریزی2دانشجوی دکتری گروه ادیان و عرفان ، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، خرم آباد، ایران.دانشیار گروه ادیان و عرفان ، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، خرم آباد، ایران.دانشیار گروه الهیات، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.صوفیان صفوی که با فعالیت شیخ صفی‌الدین اردبیلی در قرن هفتم کار خود را آغاز کردند، به‌مرور زمان از همسویی شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه بهره گرفته و چنان کوشیدند تا جاییکه دو قرن بعد همین صوفیان تبدیل به سپاهیان جانبازی شدند که حکومت صفوی را شکل دادند. در دوران پس از شاه اسماعیل صفوی و تثبیت قدرت صفویان، درحالی‌که بخشی از نیاز به فقه شیعه با مهاجرت علمای شیعه به ایران فراهم شد، به‌مرور جایگاه فقها ارتقاء یافت. فقهای شیعه با مناسک صوفیان و عمل نکردن به احکام توسط ایشان، مخالف بودند و درصدد بودند تا ولو با توسل به حکومت صفوی از بی‌توجهی صوفیان به احکام فقهی بکاهند. مقدس اردبیلی به‌عنوان بارزترین فقیه شیعی در قرن دهم، در زمرۀ مخالفان سرسخت صوفیان بود. مطالعه حاضر برای بررسی علل مخالفت مقدس اردبیلی با صوفیان در کتاب حدیقهالشیعه انجام‌شده است و بر این نکته تأکید دارد که نظر به جایگاه صوفیان در جامعه صفوی، آیا رویکرد منفی مقدس اردبیلی در قالب تقابل تاریخی فقها و صوفیه بر این رویه اثرگذار بوده است یا موقعیت خاص صوفیان عصر صفوی عامل اصلی آن بود؟ نتایج پژوهش که از بررسی منابع کتابخانه‌ای با تحلیل محتوا به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که فضای تاریخی دوران تثبیت و نیاز به نهادهای دینی و حکومتی، زمینه رقابت فقها و صوفیه را تشدید کرد. مقدس اردبیلی با استناد به منابع فقهی، اعمال و رفتار صوفیان را نامشروع و مجرمانه می‌داند. او ضمن تکفیر صوفیان، هیچ تمایزی بین خوب و بد این گروه قائل نشده است.اهداف پژوهش:1.واکاوی علل تقابل طریقت و شریعت در دوره صفوی.2.بررسی ارتباط طریقت و شریعت از دیدگاه مقدس اردبیلی با تکیه بر کتاب حدیقهالشیعه.سؤالات پژوهش:1.علل تقابل طریقت و شریعت در دوره صفوی چه بود؟2.مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه چه دیدگاهی درباره شریعت و طریقت دارد؟http://www.sysislamicartjournal.ir/article_132595_4fbede282af5cdcfa2a214bf98ca7ebe.pdfفقه شیعهمقدس اردبیلیصوفیگریحدیقه‌الشیعهصفویه |
| spellingShingle | علیرضا حاجی صادقیان نجف‌آبادی علی فتح اللهی محمدرضا ابویی مهریزی تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه) هنر اسلامی فقه شیعه مقدس اردبیلی صوفیگری حدیقهالشیعه صفویه |
| title | تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه) |
| title_full | تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه) |
| title_fullStr | تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه) |
| title_full_unstemmed | تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه) |
| title_short | تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی (با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه) |
| title_sort | تقابل شریعت و طریقت در دوران صفوی با تکیه‌بر دیدگاه مقدس اردبیلی در کتاب حدیقهالشیعه |
| topic | فقه شیعه مقدس اردبیلی صوفیگری حدیقهالشیعه صفویه |
| url | http://www.sysislamicartjournal.ir/article_132595_4fbede282af5cdcfa2a214bf98ca7ebe.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ʿlyrḍạḥạjyṣạdqyạnnjfậbạdy tqạblsẖryʿtwṭryqtdrdwrạnṣfwybạtḵyhbrdydgạhmqdsạrdbylydrḵtạbḥdyqhạlsẖyʿh AT ʿlyftḥạllhy tqạblsẖryʿtwṭryqtdrdwrạnṣfwybạtḵyhbrdydgạhmqdsạrdbylydrḵtạbḥdyqhạlsẖyʿh AT mḥmdrḍạạbwyymhryzy tqạblsẖryʿtwṭryqtdrdwrạnṣfwybạtḵyhbrdydgạhmqdsạrdbylydrḵtạbḥdyqhạlsẖyʿh |