Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza
Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego, stanowi główny akcent architektoniczny miasta Grodna. Historia tego zabytku architektury liczy ponad trzysta lat. 15 grudnia 1990 roku papież Jan Paweł II nadał tej świątyni tytuł bazyliki mniejszej. Od 1991 roku kościół pojezuicki pełni funkcje katedry diecezj...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
2021-01-01
|
| Series: | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/11952 |
| _version_ | 1797324967527841792 |
|---|---|
| author | Witalij Bohatyrewicz |
| author_facet | Witalij Bohatyrewicz |
| author_sort | Witalij Bohatyrewicz |
| collection | DOAJ |
| description |
Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego, stanowi główny akcent architektoniczny miasta Grodna. Historia tego zabytku architektury liczy ponad trzysta lat. 15 grudnia 1990 roku papież Jan Paweł II nadał tej świątyni tytuł bazyliki mniejszej. Od 1991 roku kościół pojezuicki pełni funkcje katedry diecezji grodzieńskiej. Kamień węgielny kościoła jezuitów został poświęcony przez biskupa Mikołaja Słupskiego 21 czerwca roku 1678. Konsekracja odbyła się 6 grudnia 1705 roku. Dokonał jej biskup chełmiński Teodor Potocki, w obecności króla Augusta II i cara Piotra I.
Kościół został usytuowany w centrum miasta, przy dawnym rynku. Budowla powstała na planie podłużnym w kształcie krzyża łacińskiego, według kanonu dwuwieżowej bazyliki trójnawowej z transeptem i kopułą. Dwuwieżowa, trójkondygnacyjna fasada; łączna wysokość drugiej i trzeciej kondygnacji jest mniejsza od pierwszej. Wnęki z drewnianymi posągami: św. Franciszka Ksawerego (po środku trzeciej kondygnacji fasady) oraz śś. Piotra i Pawła we wnękach bocznych (kondygnacji drugiej).
Kościół posiada trzynaście ołtarzy: główny i dwanaście bocznych. Ołtarz św. Michała Archanioła (w kaplicy północnej), Ołtarz Matki Boskiej Kongregackiej (Studenckiej) usytuowany w kaplicy południowej, jest jedynym murowanym ołtarzem w tym kościele. Ołtarz św. Trójcy, który mieści się przy północno-wschodnim filarze kopułowym. Ołtarz Matki Boskiej Różańcowej – przy południowo-wschodnim filarze kopułowym. Ołtarz św. Stanisława Kostki znajduje się w północnym skrzydle transeptu. Ołtarz św. Kazimierza – w południowym skrzydle transeptu, naprzeciwko ołtarza św. Stanisława Kostki.
Sześć kolejnych ołtarzy bocznych znajduje się przy filarach nawowych: św Tadeusza, Pana Jezusa Ubiczowanego, Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, Józefata Kuncewicza, Matki Boskiej Szkaplerznej, św. Józefa.
Ołtarz główny, św. Franciszka Ksawerego, usytuowany w części prezbiterialnej, w apsydzie nawy głównej. Został wykonany z drewna pomalowanego inicjującego kamień. Autorem ołtarza głównego w farze grodzieńskiej był Johan Christian Schmidt.
Ponad arkadami nawy głównej i prezbiterium znajduje się czternaście fresków w kształcie leżących prostokątów o wymiarach 1,5 x 4,5 m., których tematem są sceny z życia św. Franciszka Ksawerego. Na jednym z malowideł znajduje się sygnatura: B. I. D. P. 1752. Ambona, wykonana czterdzieści lat później od ołtarzy bocznych. Zarówno w modelowaniu rzeźbiarskim jak i kolorystyce o charakterze rokokowym. Posadzka w świątyni wykonana jest z kamienia szwedzkiego. W posadzce umieszczono siedem płyt, zamykających wejścia do krypt grobowych, wykonane z tego samego kamienia.
W 2006 roku w wyniku pożaru uszkodzona została znaczna część ołtarza głównego a cztery rzeźby zniszczone. Obecny wygląd ołtarz otrzymał po konserwacji. Został pomalowany pod marmur w tonacji szaro-błękitnej. Niektóre elementy zostały także pozłocone. Ponowne otwarcie nastąpiło w 2011 roku.
|
| first_indexed | 2024-03-08T06:03:18Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-22809d3e383a4d039646ab655f90de85 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0518-3766 2545-3491 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-03-08T06:03:18Z |
| publishDate | 2021-01-01 |
| publisher | Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II |
| record_format | Article |
| series | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| spelling | doaj.art-22809d3e383a4d039646ab655f90de852024-02-04T22:15:20ZdeuKatolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIArchiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne0518-37662545-34912021-01-0110010.31743/abmk.11952Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrzaWitalij Bohatyrewicz0Wydział Filologiczno-Historyczny Akademii Jana Długosza w Częstochowie Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego, stanowi główny akcent architektoniczny miasta Grodna. Historia tego zabytku architektury liczy ponad trzysta lat. 15 grudnia 1990 roku papież Jan Paweł II nadał tej świątyni tytuł bazyliki mniejszej. Od 1991 roku kościół pojezuicki pełni funkcje katedry diecezji grodzieńskiej. Kamień węgielny kościoła jezuitów został poświęcony przez biskupa Mikołaja Słupskiego 21 czerwca roku 1678. Konsekracja odbyła się 6 grudnia 1705 roku. Dokonał jej biskup chełmiński Teodor Potocki, w obecności króla Augusta II i cara Piotra I. Kościół został usytuowany w centrum miasta, przy dawnym rynku. Budowla powstała na planie podłużnym w kształcie krzyża łacińskiego, według kanonu dwuwieżowej bazyliki trójnawowej z transeptem i kopułą. Dwuwieżowa, trójkondygnacyjna fasada; łączna wysokość drugiej i trzeciej kondygnacji jest mniejsza od pierwszej. Wnęki z drewnianymi posągami: św. Franciszka Ksawerego (po środku trzeciej kondygnacji fasady) oraz śś. Piotra i Pawła we wnękach bocznych (kondygnacji drugiej). Kościół posiada trzynaście ołtarzy: główny i dwanaście bocznych. Ołtarz św. Michała Archanioła (w kaplicy północnej), Ołtarz Matki Boskiej Kongregackiej (Studenckiej) usytuowany w kaplicy południowej, jest jedynym murowanym ołtarzem w tym kościele. Ołtarz św. Trójcy, który mieści się przy północno-wschodnim filarze kopułowym. Ołtarz Matki Boskiej Różańcowej – przy południowo-wschodnim filarze kopułowym. Ołtarz św. Stanisława Kostki znajduje się w północnym skrzydle transeptu. Ołtarz św. Kazimierza – w południowym skrzydle transeptu, naprzeciwko ołtarza św. Stanisława Kostki. Sześć kolejnych ołtarzy bocznych znajduje się przy filarach nawowych: św Tadeusza, Pana Jezusa Ubiczowanego, Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, Józefata Kuncewicza, Matki Boskiej Szkaplerznej, św. Józefa. Ołtarz główny, św. Franciszka Ksawerego, usytuowany w części prezbiterialnej, w apsydzie nawy głównej. Został wykonany z drewna pomalowanego inicjującego kamień. Autorem ołtarza głównego w farze grodzieńskiej był Johan Christian Schmidt. Ponad arkadami nawy głównej i prezbiterium znajduje się czternaście fresków w kształcie leżących prostokątów o wymiarach 1,5 x 4,5 m., których tematem są sceny z życia św. Franciszka Ksawerego. Na jednym z malowideł znajduje się sygnatura: B. I. D. P. 1752. Ambona, wykonana czterdzieści lat później od ołtarzy bocznych. Zarówno w modelowaniu rzeźbiarskim jak i kolorystyce o charakterze rokokowym. Posadzka w świątyni wykonana jest z kamienia szwedzkiego. W posadzce umieszczono siedem płyt, zamykających wejścia do krypt grobowych, wykonane z tego samego kamienia. W 2006 roku w wyniku pożaru uszkodzona została znaczna część ołtarza głównego a cztery rzeźby zniszczone. Obecny wygląd ołtarz otrzymał po konserwacji. Został pomalowany pod marmur w tonacji szaro-błękitnej. Niektóre elementy zostały także pozłocone. Ponowne otwarcie nastąpiło w 2011 roku. https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/11952architektura sakralnasztuka sakralnazabytek kościelnyFranciszek Ksawery |
| spellingShingle | Witalij Bohatyrewicz Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne architektura sakralna sztuka sakralna zabytek kościelny Franciszek Ksawery |
| title | Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza |
| title_full | Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza |
| title_fullStr | Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza |
| title_full_unstemmed | Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza |
| title_short | Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza |
| title_sort | kosciol pw sw franciszka ksawerego w grodnie bryla architektoniczna i wystroj wnetrza |
| topic | architektura sakralna sztuka sakralna zabytek kościelny Franciszek Ksawery |
| url | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/11952 |
| work_keys_str_mv | AT witalijbohatyrewicz kosciołpwswfranciszkaksaweregowgrodniebryłaarchitektonicznaiwystrojwnetrza |