„Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych
“Wiping clean the slate of the past”. Reflections on the fringes of selected literary texts from Slavic People´s Republics Formulas of “forgetting” in the totalitarian half-century as well as post-1989 have changed shape and intensity. Strategies of disavowal and rejection of the proximate and dist...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Bulgarian |
| Published: |
Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences
2014-11-01
|
| Series: | Slavia Meridionalis |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/444 |
| _version_ | 1797695267454058496 |
|---|---|
| author | Celina Juda |
| author_facet | Celina Juda |
| author_sort | Celina Juda |
| collection | DOAJ |
| description |
“Wiping clean the slate of the past”. Reflections on the fringes of selected literary texts from Slavic People´s Republics
Formulas of “forgetting” in the totalitarian half-century as well as post-1989 have changed shape and intensity. Strategies of disavowal and rejection of the proximate and distant past differ depending on the intensity of the ideologising processes in the structure of the phenomenon. The systemic mechanism of ritual burial and announcement of the end of “bad past, bad times” includes a number of phases (from construction to reconstruction).
This paper examines the strategies under the first of these phases (1944–1956), during which the process of incorporating an external matrix created in revolutionary conditions (Soviet culture) into local culture/literature was the strongest. The practice consists of an unconditional transfer from the model of a maximum number of factors which sanction acts of disavowing the proximate and distant past and legitimise subjection to the chosen / ideal system (denial/discreditation of the old world order, new genres, a new way to explain the past, clear vision of the future).
„Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych
Formuły „zapominania” w półwieczu totalitaryzmów, ale także po 1989 roku, w dekadach post-, zmieniały kształt i natężenie. Strategie dezawuowania i odrzucania bliskiej czy odległej przeszłości różnią się w zależności od stopnia natężenia procesów ideologizacji. Systemowy mechanizm rytualnego grzebania i głoszenia końca „złej przeszłości, złego czasu” przechodził kilka faz (od konstrukcji do rekonstrukcji).
W artykule została podjęta próba opisu najstarszej fazy zjawiska, gdy do kultur lokalnych zostaje inkorporowana matryca zewnętrzna, wypracowana w warunkach rewolucyjnych (wzorzec sowiecki). W praktyce oznaczało to bezwzględne przeniesienie z „wzorca” maksymalnej liczby czynników sankcjonujących akty dezawuowania przeszłości, a legitymizujących podległość wybranemu/idealnemu systemowi (wyparcie, dyskredytowanie starego porządku świata, nowe gatunki, formy, sposoby tłumaczenia przeszłości skutkujące zrealizowaniem idei „świetlanej przyszłości”).
|
| first_indexed | 2024-03-12T03:09:56Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-22e150fc50cc46e0b3e9dad38847f440 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2392-2400 |
| language | Bulgarian |
| last_indexed | 2024-03-12T03:09:56Z |
| publishDate | 2014-11-01 |
| publisher | Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Slavia Meridionalis |
| spelling | doaj.art-22e150fc50cc46e0b3e9dad38847f4402023-09-03T14:28:54ZbulInstitute of Slavic Studies, Polish Academy of SciencesSlavia Meridionalis2392-24002014-11-011410.11649/sm.2014.011„Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowychCelina Juda0Uniwersytet Jagielloński [Jagiellonian University], Kraków [Cracow] “Wiping clean the slate of the past”. Reflections on the fringes of selected literary texts from Slavic People´s Republics Formulas of “forgetting” in the totalitarian half-century as well as post-1989 have changed shape and intensity. Strategies of disavowal and rejection of the proximate and distant past differ depending on the intensity of the ideologising processes in the structure of the phenomenon. The systemic mechanism of ritual burial and announcement of the end of “bad past, bad times” includes a number of phases (from construction to reconstruction). This paper examines the strategies under the first of these phases (1944–1956), during which the process of incorporating an external matrix created in revolutionary conditions (Soviet culture) into local culture/literature was the strongest. The practice consists of an unconditional transfer from the model of a maximum number of factors which sanction acts of disavowing the proximate and distant past and legitimise subjection to the chosen / ideal system (denial/discreditation of the old world order, new genres, a new way to explain the past, clear vision of the future). „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych Formuły „zapominania” w półwieczu totalitaryzmów, ale także po 1989 roku, w dekadach post-, zmieniały kształt i natężenie. Strategie dezawuowania i odrzucania bliskiej czy odległej przeszłości różnią się w zależności od stopnia natężenia procesów ideologizacji. Systemowy mechanizm rytualnego grzebania i głoszenia końca „złej przeszłości, złego czasu” przechodził kilka faz (od konstrukcji do rekonstrukcji). W artykule została podjęta próba opisu najstarszej fazy zjawiska, gdy do kultur lokalnych zostaje inkorporowana matryca zewnętrzna, wypracowana w warunkach rewolucyjnych (wzorzec sowiecki). W praktyce oznaczało to bezwzględne przeniesienie z „wzorca” maksymalnej liczby czynników sankcjonujących akty dezawuowania przeszłości, a legitymizujących podległość wybranemu/idealnemu systemowi (wyparcie, dyskredytowanie starego porządku świata, nowe gatunki, formy, sposoby tłumaczenia przeszłości skutkujące zrealizowaniem idei „świetlanej przyszłości”). https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/444Bulgarian literatureSlavonic literaturetotalitarianismcommunismcollective memoryritual |
| spellingShingle | Celina Juda „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych Slavia Meridionalis Bulgarian literature Slavonic literature totalitarianism communism collective memory ritual |
| title | „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych |
| title_full | „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych |
| title_fullStr | „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych |
| title_full_unstemmed | „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych |
| title_short | „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych |
| title_sort | przeszlosci slad dlon nasza zmiata refleksje na marginesie wybranych tekstow literackich z obszaru slowianskich krajow demokracji ludowych |
| topic | Bulgarian literature Slavonic literature totalitarianism communism collective memory ritual |
| url | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/444 |
| work_keys_str_mv | AT celinajuda przeszłoscisladdłonnaszazmiatarefleksjenamarginesiewybranychtekstowliterackichzobszarusłowianskichkrajowdemokracjiludowych |