راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند)
آثار شش دهه مداخلات گسترده دولت در حوزه مدیریت منابع آب، بر سازوکارهای نظام بهره‌برداری از منابع آب، بسیار نامناسب و در مواردی غیرقابل جبران ارزیابی می‌شود. ازاین‌رو در سال‌های اخیر انتقالِ مفهومی از تمرکز بر دولت به سوی مفهوم حکمرانی آب و استفاده از تمام ظرفیت‌های اجتماعی جهت پیشبرد امورعمومی مطرح...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Tehran, College of Aburaihan
2022-03-01
|
| Series: | مدیریت آب و آبیاری |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jwim.ut.ac.ir/article_86287_6b054c674c966ccd25f1682cd7231aa5.pdf |
| _version_ | 1811334731360370688 |
|---|---|
| author | فهمیده قربانی داود بهبودی مهدی ضرغامی |
| author_facet | فهمیده قربانی داود بهبودی مهدی ضرغامی |
| author_sort | فهمیده قربانی |
| collection | DOAJ |
| description | آثار شش دهه مداخلات گسترده دولت در حوزه مدیریت منابع آب، بر سازوکارهای نظام بهره‌برداری از منابع آب، بسیار نامناسب و در مواردی غیرقابل جبران ارزیابی می‌شود. ازاین‌رو در سال‌های اخیر انتقالِ مفهومی از تمرکز بر دولت به سوی مفهوم حکمرانی آب و استفاده از تمام ظرفیت‌های اجتماعی جهت پیشبرد امورعمومی مطرح شده‌است. مطالعه حاضر با استفاده از چارچوب تحلیل و توسعه نهادی (IAD) استروم به ارزیابی سیستم مدیریت منابع آب در پایاب سد سهند پرداخته‌است. اطلاعات مورد نیاز از طریق اسناد، مشاهده و مصاحبه با 25 نفر از افراد مرتبط گردآوری شده‌است. اطلاعات بدست آمده با روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده و نتایج در قالب الگوی مذکور تفسیر گردیده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد به دلیل معیشتی بودن کشاورزی در منطقه و وابستگی شدید به منابع آب، پدیده سواری مجانی دارای جذابیت بالایی است؛ همچنین نظارت ناکارآمد، نبود مکانیسم مجازات متناسب و بازدارنده، سبب تحمیل خسارت از ناحیه افرادی که همکاری نمی‌کنند به افرادی که همکاری می‌کنند شده و در نهایت منجر به افزایش انگیزه برای ارتکاب تخلف می‌شود. جذابیت سواری مجانی و افزایش انگیزه ارتکاب تخلف، عملکرد سیستم منابع آب این شبکه را در جهت دستیابی به کنش‌جمعی، تضعیف کرده‌است. بر همین اساس، توانمندسازی جامعه محلی و تعاونی‌های آب‌بران از حیث قدرت قانونی و مشروعیت بخشیدن به فعالیت آنها، مشارکت جامعه محلی در تصمیم‌گیری‌ها به منظور افزایش قابلیت اجرایی سیاست‌ها و افزایش حس مسئولیت‌پذیری در آنها، اصلاح قوانین در حوزه‌های نظارت و مجازات بازدارنده متخلفین را می‌توان به عنوان توصیه‌های سیاستی مطالعه حاضر مطرح کرد. |
| first_indexed | 2024-04-13T17:13:38Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-23c991414ad447528f6658a9fbf9f4b1 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2251-6298 2382-9931 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-13T17:13:38Z |
| publishDate | 2022-03-01 |
| publisher | University of Tehran, College of Aburaihan |
| record_format | Article |
| series | مدیریت آب و آبیاری |
| spelling | doaj.art-23c991414ad447528f6658a9fbf9f4b12022-12-22T02:38:12ZfasUniversity of Tehran, College of Aburaihanمدیریت آب و آبیاری2251-62982382-99312022-03-0112112113710.22059/jwim.2022.333694.94386287راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند)فهمیده قربانی0داود بهبودی1مهدی ضرغامی2دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.استاد گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.استاد قطب هیدروانفورماتیک دانشکده مهندسی عمران و پژوهشکده محیط زیست دانشگاه تبریز، تبریز، ایران، هیات علمی مدعو پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف.آثار شش دهه مداخلات گسترده دولت در حوزه مدیریت منابع آب، بر سازوکارهای نظام بهره‌برداری از منابع آب، بسیار نامناسب و در مواردی غیرقابل جبران ارزیابی می‌شود. ازاین‌رو در سال‌های اخیر انتقالِ مفهومی از تمرکز بر دولت به سوی مفهوم حکمرانی آب و استفاده از تمام ظرفیت‌های اجتماعی جهت پیشبرد امورعمومی مطرح شده‌است. مطالعه حاضر با استفاده از چارچوب تحلیل و توسعه نهادی (IAD) استروم به ارزیابی سیستم مدیریت منابع آب در پایاب سد سهند پرداخته‌است. اطلاعات مورد نیاز از طریق اسناد، مشاهده و مصاحبه با 25 نفر از افراد مرتبط گردآوری شده‌است. اطلاعات بدست آمده با روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده و نتایج در قالب الگوی مذکور تفسیر گردیده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد به دلیل معیشتی بودن کشاورزی در منطقه و وابستگی شدید به منابع آب، پدیده سواری مجانی دارای جذابیت بالایی است؛ همچنین نظارت ناکارآمد، نبود مکانیسم مجازات متناسب و بازدارنده، سبب تحمیل خسارت از ناحیه افرادی که همکاری نمی‌کنند به افرادی که همکاری می‌کنند شده و در نهایت منجر به افزایش انگیزه برای ارتکاب تخلف می‌شود. جذابیت سواری مجانی و افزایش انگیزه ارتکاب تخلف، عملکرد سیستم منابع آب این شبکه را در جهت دستیابی به کنش‌جمعی، تضعیف کرده‌است. بر همین اساس، توانمندسازی جامعه محلی و تعاونی‌های آب‌بران از حیث قدرت قانونی و مشروعیت بخشیدن به فعالیت آنها، مشارکت جامعه محلی در تصمیم‌گیری‌ها به منظور افزایش قابلیت اجرایی سیاست‌ها و افزایش حس مسئولیت‌پذیری در آنها، اصلاح قوانین در حوزه‌های نظارت و مجازات بازدارنده متخلفین را می‌توان به عنوان توصیه‌های سیاستی مطالعه حاضر مطرح کرد.https://jwim.ut.ac.ir/article_86287_6b054c674c966ccd25f1682cd7231aa5.pdfچارچوب تحلیل و توسعه نهادیحکم‌رانی منابع آبشبکه آبیاری و زهکشیظرفیت‌های اجتماعی |
| spellingShingle | فهمیده قربانی داود بهبودی مهدی ضرغامی راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند) مدیریت آب و آبیاری چارچوب تحلیل و توسعه نهادی حکمرانی منابع آب شبکه آبیاری و زهکشی ظرفیت‌های اجتماعی |
| title | راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند) |
| title_full | راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند) |
| title_fullStr | راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند) |
| title_full_unstemmed | راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند) |
| title_short | راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی (اراضی پایاب سد سهند) |
| title_sort | راهبرد مدیریت مشارکتی منابع آب با رویکرد تحلیل نهادی و کنش‌جمعی اراضی پایاب سد سهند |
| topic | چارچوب تحلیل و توسعه نهادی حکمرانی منابع آب شبکه آبیاری و زهکشی ظرفیت‌های اجتماعی |
| url | https://jwim.ut.ac.ir/article_86287_6b054c674c966ccd25f1682cd7231aa5.pdf |
| work_keys_str_mv | AT fhmydhqrbạny rạhbrdmdyrytmsẖạrḵtymnạbʿậbbạrwyḵrdtḥlylnhạdywḵnsẖjmʿyạrạḍypạyạbsdshnd AT dạwdbhbwdy rạhbrdmdyrytmsẖạrḵtymnạbʿậbbạrwyḵrdtḥlylnhạdywḵnsẖjmʿyạrạḍypạyạbsdshnd AT mhdyḍrgẖạmy rạhbrdmdyrytmsẖạrḵtymnạbʿậbbạrwyḵrdtḥlylnhạdywḵnsẖjmʿyạrạḍypạyạbsdshnd |