Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik Eleştirileri
Ortaçağda sekiz yüz sene İslam hâkimiyetinde kalan ve Avrupa’nın aydınlanmasına sebep olan Endülüs, dini, sosyal, siyasî ve hukukî ilimlerin yanı sıra Tıp, Fizik, Matematik gibi pozitif bilimler alanında önemli çalışmaların yapıldığı siyasî- kültürel İslam coğrafyasıdır. Bu coğrafyada Ortaçağ engizi...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Burdur Mehmet Akif Ersoy University
2023-06-01
|
| Series: | Burdur İlahiyat Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3190397 |
| _version_ | 1797665050253590528 |
|---|---|
| author | Ali Rıza Kara Talat Sakallı |
| author_facet | Ali Rıza Kara Talat Sakallı |
| author_sort | Ali Rıza Kara |
| collection | DOAJ |
| description | Ortaçağda sekiz yüz sene İslam hâkimiyetinde kalan ve Avrupa’nın aydınlanmasına sebep olan Endülüs, dini, sosyal, siyasî ve hukukî ilimlerin yanı sıra Tıp, Fizik, Matematik gibi pozitif bilimler alanında önemli çalışmaların yapıldığı siyasî- kültürel İslam coğrafyasıdır. Bu coğrafyada Ortaçağ engizisyonlarının acımasızca uygulanması neticesinde büyük oranda izleri silinen İslam medeniyeti, hadis ilimleri özellikle de hadis şerhleri açısından, Doğu’daki örneklerinin kapısını aralamıştır. Nitekim Endülüs’te hicrî üçüncü asırda, ilk hadis şerhleri Muvatta’ için yazılmış olup, şerh çalışmaları takip eden asırlarda yoğun bir şekilde devam etmiştir. Buhârî’nin Sahîh’i hariç tutulursa diğer temel hadis kitaplarının ilk şerhleri de Endülüs’te yazılmıştır. Endülüs’te yazılan bu ilk hadis şerhlerinin temel özelliği fıkhî görüş ve ihtilaflara dair tartışma, tenkit ve reddiyelere ağırlıklı bir şekilde yer vermiş olmasıdır. Söz konusu eserlerde ahkâma dair hadislerin şerhlerinde fakihlerin görüşlerini nakletmekle yetinmeyen şârihlerin kendi mezheplerini doğrulamak için istidlal ettiği hadislerin daha doğru; muhaliflerinkinin ise yanlış ve zayıf olduğunu ortaya koyma gayretleri bariz şekilde dikkat çekmektedir. Bundan dolayı bu çalışmamızda hadis şârihlerinin hangi sebeplerden dolayı fakihlere eleştiri yönelttiklerini ele alacağız. Bunu ortaya koymamız halinde Endülüslü şârihlerin hangi yaklaşımı benimsediklerini tespit edebileceğimizi düşünüyoruz. Bu problematiğin zeminini teşkil etmesi hasebiyle Endülüs’te hadis şerh edebiyatının tarihçesini kısaca özetleyip ilgili eserlerin genel özelliklerine değineceğiz. Endülüs’teki bütün hadis şerhlerini incelemeye imkân bulamayacağımızdan dolayı çalışmamızı bu coğrafyada fıkhî yaklaşımın yoğun olarak görüldüğü hicrî üçüncü asır ile altıncı asırlardaki hadis şerhleriyle sınırlandıracağız. |
| first_indexed | 2024-03-11T19:38:15Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-2422e8e1ff63407383533ab495099c99 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2980-2407 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-03-11T19:38:15Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Burdur Mehmet Akif Ersoy University |
| record_format | Article |
| series | Burdur İlahiyat Dergisi |
| spelling | doaj.art-2422e8e1ff63407383533ab495099c992023-10-06T13:05:56ZaraBurdur Mehmet Akif Ersoy UniversityBurdur İlahiyat Dergisi2980-24072023-06-016200222273Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik EleştirileriAli Rıza Kara0Talat Sakallı1BURDUR MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİSÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİOrtaçağda sekiz yüz sene İslam hâkimiyetinde kalan ve Avrupa’nın aydınlanmasına sebep olan Endülüs, dini, sosyal, siyasî ve hukukî ilimlerin yanı sıra Tıp, Fizik, Matematik gibi pozitif bilimler alanında önemli çalışmaların yapıldığı siyasî- kültürel İslam coğrafyasıdır. Bu coğrafyada Ortaçağ engizisyonlarının acımasızca uygulanması neticesinde büyük oranda izleri silinen İslam medeniyeti, hadis ilimleri özellikle de hadis şerhleri açısından, Doğu’daki örneklerinin kapısını aralamıştır. Nitekim Endülüs’te hicrî üçüncü asırda, ilk hadis şerhleri Muvatta’ için yazılmış olup, şerh çalışmaları takip eden asırlarda yoğun bir şekilde devam etmiştir. Buhârî’nin Sahîh’i hariç tutulursa diğer temel hadis kitaplarının ilk şerhleri de Endülüs’te yazılmıştır. Endülüs’te yazılan bu ilk hadis şerhlerinin temel özelliği fıkhî görüş ve ihtilaflara dair tartışma, tenkit ve reddiyelere ağırlıklı bir şekilde yer vermiş olmasıdır. Söz konusu eserlerde ahkâma dair hadislerin şerhlerinde fakihlerin görüşlerini nakletmekle yetinmeyen şârihlerin kendi mezheplerini doğrulamak için istidlal ettiği hadislerin daha doğru; muhaliflerinkinin ise yanlış ve zayıf olduğunu ortaya koyma gayretleri bariz şekilde dikkat çekmektedir. Bundan dolayı bu çalışmamızda hadis şârihlerinin hangi sebeplerden dolayı fakihlere eleştiri yönelttiklerini ele alacağız. Bunu ortaya koymamız halinde Endülüslü şârihlerin hangi yaklaşımı benimsediklerini tespit edebileceğimizi düşünüyoruz. Bu problematiğin zeminini teşkil etmesi hasebiyle Endülüs’te hadis şerh edebiyatının tarihçesini kısaca özetleyip ilgili eserlerin genel özelliklerine değineceğiz. Endülüs’teki bütün hadis şerhlerini incelemeye imkân bulamayacağımızdan dolayı çalışmamızı bu coğrafyada fıkhî yaklaşımın yoğun olarak görüldüğü hicrî üçüncü asır ile altıncı asırlardaki hadis şerhleriyle sınırlandıracağız.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3190397hadishadis şerhiehl-i hadis mâlikîliğiebû hanîfemâlikşâfîihadithhadith commentaryahl-i hadith of mâlikîabû hanîfemâlikshâfiî |
| spellingShingle | Ali Rıza Kara Talat Sakallı Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik Eleştirileri Burdur İlahiyat Dergisi hadis hadis şerhi ehl-i hadis mâlikîliği ebû hanîfe mâlik şâfîi hadith hadith commentary ahl-i hadith of mâlikî abû hanîfe mâlik shâfiî |
| title | Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik Eleştirileri |
| title_full | Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik Eleştirileri |
| title_fullStr | Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik Eleştirileri |
| title_full_unstemmed | Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik Eleştirileri |
| title_short | Endülüslü Hadis Şârihlerinin Bazı Fakihlere Yönelik Eleştirileri |
| title_sort | enduluslu hadis sarihlerinin bazi fakihlere yonelik elestirileri |
| topic | hadis hadis şerhi ehl-i hadis mâlikîliği ebû hanîfe mâlik şâfîi hadith hadith commentary ahl-i hadith of mâlikî abû hanîfe mâlik shâfiî |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3190397 |
| work_keys_str_mv | AT alirızakara endulusluhadissarihlerininbazıfakihlereyonelikelestirileri AT talatsakallı endulusluhadissarihlerininbazıfakihlereyonelikelestirileri |