Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi Örneği
Bu çalışmada, XVIII. yüzyıl Osmanlı dil bilginlerinin, kullandıkları kaynaklar ile uyguladıkları yöntemlerden hareketle Arap dili alanına sağladıkları katkının tespiti hedeflenmektedir. Bu amaçla Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi’nin hayatı ele alınmış ve eserlerinden şiir zarureti ile kaside şerhi kon...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sirnak University
2017-08-01
|
| Series: | Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/404218 |
| _version_ | 1797449679091269632 |
|---|---|
| author | Murat Sula |
| author_facet | Murat Sula |
| author_sort | Murat Sula |
| collection | DOAJ |
| description | Bu çalışmada,
XVIII. yüzyıl Osmanlı dil bilginlerinin, kullandıkları kaynaklar ile uyguladıkları
yöntemlerden hareketle Arap dili alanına sağladıkları katkının tespiti
hedeflenmektedir. Bu amaçla Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi’nin hayatı ele alınmış
ve eserlerinden şiir zarureti ile kaside şerhi konulu olanları kaynak ve yöntem
bakımından incelenmiştir.
Mehmed Selîm
Efendi, kesin olmamakla birlikte, 1661-1665 yılları arasında İstanbul’da
doğmuştur. Kaynaklarda, babasının haricindeki aile fertleri hakkında yeterli
bilgi mevcut değildir. İlk tahsilini, babasından, aldığı tahmin edilmektedir.
İyi bir eğitimden
geçmiş olan Mehmed Selîm Efendi, 1690-1722 tarihleri arasında III. Ahmed
Kütüphanesi’ndeki des-i ammlık görevinin haricinde İstanbul’da farklı
medreselerde muhtelif unvanlarla müderris olarak çalışmıştır. Bunun haricinde nişancılık/tuğrakeşlik,
mektupçuluk, kadılık ve fetva eminliği gibi vazifeleri de yerine getirmiştir.
Mehmed Selîm
Efendi, ikisi şerh olmak üzere beş eser kaleme almış olup bunlardan üçü günümüze
ulaşmıştır. Bunlardan biri, Âmilî’nin (ö. 1031/1662) matematik konulu eserinin
yüzölçümü bölümünün şerhi diğerleri ise bu çalışmada ayrıntılı olarak
incelenecek olan Köprülüzâde Abdullah Paşa (ö. 1148/1735) tarafından
Şeyhülislam Feyzullah Efendi (ö. 1115/1703) için kaleme aldığı kasidenin şerhi ile
şiir zarûreti içerikli olandır.
Çalışma, giriş
kısmı ile müellifin hayatının muhtasaran ele alındığı birinci, eserlerinin muhteva,
kaynak ve yöntem yönünden ayrıntılı olarak tanıtıldığı ikinci bölüm ile
değerlendirmenin yapıldığı sonuçtan oluşmaktadır. |
| first_indexed | 2024-03-09T14:28:31Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-24a89c24b6b8476295bfd0a41e782bd8 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2146-4901 2667-6575 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-09T14:28:31Z |
| publishDate | 2017-08-01 |
| publisher | Sirnak University |
| record_format | Article |
| series | Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
| spelling | doaj.art-24a89c24b6b8476295bfd0a41e782bd82023-11-28T04:57:29ZengSirnak UniversityŞırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi2146-49012667-65752017-08-018171391581747Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi ÖrneğiMurat SulaBu çalışmada, XVIII. yüzyıl Osmanlı dil bilginlerinin, kullandıkları kaynaklar ile uyguladıkları yöntemlerden hareketle Arap dili alanına sağladıkları katkının tespiti hedeflenmektedir. Bu amaçla Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi’nin hayatı ele alınmış ve eserlerinden şiir zarureti ile kaside şerhi konulu olanları kaynak ve yöntem bakımından incelenmiştir. Mehmed Selîm Efendi, kesin olmamakla birlikte, 1661-1665 yılları arasında İstanbul’da doğmuştur. Kaynaklarda, babasının haricindeki aile fertleri hakkında yeterli bilgi mevcut değildir. İlk tahsilini, babasından, aldığı tahmin edilmektedir. İyi bir eğitimden geçmiş olan Mehmed Selîm Efendi, 1690-1722 tarihleri arasında III. Ahmed Kütüphanesi’ndeki des-i ammlık görevinin haricinde İstanbul’da farklı medreselerde muhtelif unvanlarla müderris olarak çalışmıştır. Bunun haricinde nişancılık/tuğrakeşlik, mektupçuluk, kadılık ve fetva eminliği gibi vazifeleri de yerine getirmiştir. Mehmed Selîm Efendi, ikisi şerh olmak üzere beş eser kaleme almış olup bunlardan üçü günümüze ulaşmıştır. Bunlardan biri, Âmilî’nin (ö. 1031/1662) matematik konulu eserinin yüzölçümü bölümünün şerhi diğerleri ise bu çalışmada ayrıntılı olarak incelenecek olan Köprülüzâde Abdullah Paşa (ö. 1148/1735) tarafından Şeyhülislam Feyzullah Efendi (ö. 1115/1703) için kaleme aldığı kasidenin şerhi ile şiir zarûreti içerikli olandır. Çalışma, giriş kısmı ile müellifin hayatının muhtasaran ele alındığı birinci, eserlerinin muhteva, kaynak ve yöntem yönünden ayrıntılı olarak tanıtıldığı ikinci bölüm ile değerlendirmenin yapıldığı sonuçtan oluşmaktadır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/404218gölpazarlı mehmed selîm efendidüreru’l-ferâid ve ğureru’l-fevâidşiir zaruretiedirne vak’asıiii. ahmed |
| spellingShingle | Murat Sula Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi Örneği Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi gölpazarlı mehmed selîm efendi düreru’l-ferâid ve ğureru’l-fevâid şiir zarureti edirne vak’ası iii. ahmed |
| title | Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi Örneği |
| title_full | Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi Örneği |
| title_fullStr | Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi Örneği |
| title_full_unstemmed | Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi Örneği |
| title_short | Osmanlı Dönemi Arap Dili Çalışmalarında Kaynak ve Yöntem: Gölpazarlı Mehmed Selîm Efendi Örneği |
| title_sort | osmanli donemi arap dili calismalarinda kaynak ve yontem golpazarli mehmed selim efendi ornegi |
| topic | gölpazarlı mehmed selîm efendi düreru’l-ferâid ve ğureru’l-fevâid şiir zarureti edirne vak’ası iii. ahmed |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/404218 |
| work_keys_str_mv | AT muratsula osmanlıdonemiarapdilicalısmalarındakaynakveyontemgolpazarlımehmedselimefendiornegi |