Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjny
Jeszcze przed podpisaniem traktatów ostatecznie likwidujących Rzeczpospolitą Obojga Narodów cesarzowa Katarzyna II dokonała 6/17 września 1795 roku nowego podziału administracyjnego Kościoła katolickiego w Rosji, traktując przejęte ziemie jako własność Rosji. Swoich decyzji nie konsultowała ze Stol...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
2023-12-01
|
| Series: | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/16644 |
| _version_ | 1797325032664334336 |
|---|---|
| author | Jan Szczepaniak ks. |
| author_facet | Jan Szczepaniak ks. |
| author_sort | Jan Szczepaniak ks. |
| collection | DOAJ |
| description |
Jeszcze przed podpisaniem traktatów ostatecznie likwidujących Rzeczpospolitą Obojga Narodów cesarzowa Katarzyna II dokonała 6/17 września 1795 roku nowego podziału administracyjnego Kościoła katolickiego w Rosji, traktując przejęte ziemie jako własność Rosji. Swoich decyzji nie konsultowała ze Stolicą Apostolską, tym samym lekceważąc powszechnie przyjmowaną zasadę, że tworzenie i znoszenie diecezji oraz mianowanie ordynariuszy należy do prerogatyw papieskich. Jedną z utworzonych przez nią diecezji była diecezja pińska, której ordynariuszem wyznaczyła dotychczasowego biskupa kijowskiego Kaspra Kazimierza Cieciszowskiego, rezydującego w Żytomierzu. Podporządkowała mu parafie i klasztory w guberniach mińskiej i wołyńskiej. Ów biskup sprawował władzę na tym obszarze zgodnie z prawem kościelnym, ponieważ uzyskał od rezydującego w Warszawie delegata papieskiego Wawrzyńca Litty uprawnienia administratora na obszarze włączonym do diecezji pińskiej, a przekraczającym granice formalnie istniejącej diecezji kijowskiej, której był legalnym ordynariuszem. Z trudnego do odgadnięcia powodu nie ustanowił stolicy diecezji w Pińsku, mimo wyraźnego życzenia Katarzyny II. Nie wyznaczył żadnego kościoła w Pińsku na katedrę, nie przeniósł tam kapituły i rezydencji biskupiej oraz nie otworzył w nim konsystorza. Wyjechał jednak z Żytomierza do Berdyczowa. Przemianował tylko konsystorz generalny diecezji kijowskiej na konsystorz generalny diecezji pińskiej. Po otrzymaniu kościelnych uprawnień do zarządu diecezją, najprawdopodobniej w czerwcu lub lipcu 1796 roku, podzielił diecezję na 4 oficjalaty okręgowe (Żytomierz, Łuck, Mińsk i Nieśwież) oraz 19 dekanatów. Po reformie terytorialno-administracyjnej Rosji ogłoszonej przez cesarza Pawła I w grudniu1797 roku oraz wdrożonej w styczniu i lutym 1798 roku dokonał powtórnego podziału diecezji pińskiej na dekanaty, dostosowując je w miarę możliwości do państwowego podziału administracyjnego. Diecezja pińska przestałą istnieć w wyniku umowy pomiędzy Stolicą Apostolską a dworem petersburskim o nowym podzielę administracyjnym Kościoła katolickiego w Rosji (ukaz Pawła I z 28 kwietnia / 9 maja 1798 roku; dekrety W. Litty z 7, 8 i 9 sierpnia 1798 roku).
|
| first_indexed | 2024-03-08T06:04:17Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-24d95804a4be451f88a9baa09965d125 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0518-3766 2545-3491 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-03-08T06:04:17Z |
| publishDate | 2023-12-01 |
| publisher | Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II |
| record_format | Article |
| series | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| spelling | doaj.art-24d95804a4be451f88a9baa09965d1252024-02-04T22:13:40ZdeuKatolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIArchiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne0518-37662545-34912023-12-0112110.31743/abmk.16644Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjnyJan Szczepaniak ks.0Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Jeszcze przed podpisaniem traktatów ostatecznie likwidujących Rzeczpospolitą Obojga Narodów cesarzowa Katarzyna II dokonała 6/17 września 1795 roku nowego podziału administracyjnego Kościoła katolickiego w Rosji, traktując przejęte ziemie jako własność Rosji. Swoich decyzji nie konsultowała ze Stolicą Apostolską, tym samym lekceważąc powszechnie przyjmowaną zasadę, że tworzenie i znoszenie diecezji oraz mianowanie ordynariuszy należy do prerogatyw papieskich. Jedną z utworzonych przez nią diecezji była diecezja pińska, której ordynariuszem wyznaczyła dotychczasowego biskupa kijowskiego Kaspra Kazimierza Cieciszowskiego, rezydującego w Żytomierzu. Podporządkowała mu parafie i klasztory w guberniach mińskiej i wołyńskiej. Ów biskup sprawował władzę na tym obszarze zgodnie z prawem kościelnym, ponieważ uzyskał od rezydującego w Warszawie delegata papieskiego Wawrzyńca Litty uprawnienia administratora na obszarze włączonym do diecezji pińskiej, a przekraczającym granice formalnie istniejącej diecezji kijowskiej, której był legalnym ordynariuszem. Z trudnego do odgadnięcia powodu nie ustanowił stolicy diecezji w Pińsku, mimo wyraźnego życzenia Katarzyny II. Nie wyznaczył żadnego kościoła w Pińsku na katedrę, nie przeniósł tam kapituły i rezydencji biskupiej oraz nie otworzył w nim konsystorza. Wyjechał jednak z Żytomierza do Berdyczowa. Przemianował tylko konsystorz generalny diecezji kijowskiej na konsystorz generalny diecezji pińskiej. Po otrzymaniu kościelnych uprawnień do zarządu diecezją, najprawdopodobniej w czerwcu lub lipcu 1796 roku, podzielił diecezję na 4 oficjalaty okręgowe (Żytomierz, Łuck, Mińsk i Nieśwież) oraz 19 dekanatów. Po reformie terytorialno-administracyjnej Rosji ogłoszonej przez cesarza Pawła I w grudniu1797 roku oraz wdrożonej w styczniu i lutym 1798 roku dokonał powtórnego podziału diecezji pińskiej na dekanaty, dostosowując je w miarę możliwości do państwowego podziału administracyjnego. Diecezja pińska przestałą istnieć w wyniku umowy pomiędzy Stolicą Apostolską a dworem petersburskim o nowym podzielę administracyjnym Kościoła katolickiego w Rosji (ukaz Pawła I z 28 kwietnia / 9 maja 1798 roku; dekrety W. Litty z 7, 8 i 9 sierpnia 1798 roku). https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/16644diecezja pińskametropolia mohylewskaKościół katolicki w RosjiKasper Kazimierz Cieciszowskigubernia mińskagubernia wołyńska |
| spellingShingle | Jan Szczepaniak ks. Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjny Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne diecezja pińska metropolia mohylewska Kościół katolicki w Rosji Kasper Kazimierz Cieciszowski gubernia mińska gubernia wołyńska |
| title | Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjny |
| title_full | Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjny |
| title_fullStr | Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjny |
| title_full_unstemmed | Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjny |
| title_short | Niekanoniczna Diecezja Pińska (1795-1798). Powstanie, terytorium i wewnętrzny podział administracyjny |
| title_sort | niekanoniczna diecezja pinska 1795 1798 powstanie terytorium i wewnetrzny podzial administracyjny |
| topic | diecezja pińska metropolia mohylewska Kościół katolicki w Rosji Kasper Kazimierz Cieciszowski gubernia mińska gubernia wołyńska |
| url | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/16644 |
| work_keys_str_mv | AT janszczepaniakks niekanonicznadiecezjapinska17951798powstanieterytoriumiwewnetrznypodziaładministracyjny |