Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa
CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest analiza rozwoju konceptu (wolnej) woli w pracach Burrhusa F. Skinnera, Ericha S. Fromma oraz Carla R. Rogersa – trzech badaczy, którzy w XX wieku przywrócili rozważania o woli w psychologii zarówno amerykańskiej, jak i światowej. PROBLEM I METODY BADA...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Jesuit University Ignatianum in Krakow
2023-06-01
|
| Series: | Horyzonty Wychowania |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/2376 |
| _version_ | 1797353306406780928 |
|---|---|
| author | Agnieszka Wiatrowska Andrzej Pankalla |
| author_facet | Agnieszka Wiatrowska Andrzej Pankalla |
| author_sort | Agnieszka Wiatrowska |
| collection | DOAJ |
| description |
CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest analiza rozwoju konceptu (wolnej) woli w pracach Burrhusa F. Skinnera, Ericha S. Fromma oraz Carla R. Rogersa – trzech badaczy, którzy w XX wieku przywrócili rozważania o woli w psychologii zarówno amerykańskiej, jak i światowej.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zadano pytanie badawcze o możliwe czynniki mające wpływ na rozwój idei woli, determinizmu i indeterminizmu, a także ich związku z postrzeganiem człowieka (maszyna poddana kontroli środowiska versus żywa istota dokonująca świadomego wyboru). Analiza została wykonana z użyciem autorskiego Teoretycznego Narzędzia Badawczego, na pod- stawie metody kontekstu konstrukcji (context of construction) stworzonej przez Kurta Danzigera (1990), przedstawiciela nowej historii psychologii.
PROCES WYWODU: Perspektywa nowej historii psychologii, będąca niejako poszerzeniem Runyana (1992) metody psychobiograficznej z wykorzystaniem założeń psychologii krytycznej, pozwoliła na zapoznanie się z koncepcjami Skinnera, Fromma i Rogersa z uwzględnieniem ich życiorysów. Literaturę przedmiotu poddano dogłębnej analizie, zwrócono uwagę na związek biografii autorów z ich powstałymi w późniejszym czasie koncepcjami psychologicznymi.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych badań wynika, że na rozwój koncepcji woli i pojmowania człowieka w teoriach Skinnera, Fromma i Rogersa mogły mieć wpływ prywatne wydarzenia z ich życia, takie jak hermetyczny styl wychowania w domu rodzinnym, sytuacja polityczna, zmiana środowiska czy doświadczenia traumatyczne.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zwrócono uwagę na fakt, że teorie psychologiczne nie powstają w próżni aksjologicznej czy biograficznej, bywają konstruowane z uwzględnieniem znaczących doświadczeń danego badacza.
|
| first_indexed | 2024-03-08T13:29:14Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-2af9afddbc6d4f019214ad58a594a2c8 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2391-9485 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-03-08T13:29:14Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Jesuit University Ignatianum in Krakow |
| record_format | Article |
| series | Horyzonty Wychowania |
| spelling | doaj.art-2af9afddbc6d4f019214ad58a594a2c82024-01-17T11:10:09ZdeuJesuit University Ignatianum in KrakowHoryzonty Wychowania2391-94852023-06-01226210.35765/hw.2023.2262.06Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i RogersaAgnieszka Wiatrowska0Andrzej Pankalla1Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest analiza rozwoju konceptu (wolnej) woli w pracach Burrhusa F. Skinnera, Ericha S. Fromma oraz Carla R. Rogersa – trzech badaczy, którzy w XX wieku przywrócili rozważania o woli w psychologii zarówno amerykańskiej, jak i światowej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zadano pytanie badawcze o możliwe czynniki mające wpływ na rozwój idei woli, determinizmu i indeterminizmu, a także ich związku z postrzeganiem człowieka (maszyna poddana kontroli środowiska versus żywa istota dokonująca świadomego wyboru). Analiza została wykonana z użyciem autorskiego Teoretycznego Narzędzia Badawczego, na pod- stawie metody kontekstu konstrukcji (context of construction) stworzonej przez Kurta Danzigera (1990), przedstawiciela nowej historii psychologii. PROCES WYWODU: Perspektywa nowej historii psychologii, będąca niejako poszerzeniem Runyana (1992) metody psychobiograficznej z wykorzystaniem założeń psychologii krytycznej, pozwoliła na zapoznanie się z koncepcjami Skinnera, Fromma i Rogersa z uwzględnieniem ich życiorysów. Literaturę przedmiotu poddano dogłębnej analizie, zwrócono uwagę na związek biografii autorów z ich powstałymi w późniejszym czasie koncepcjami psychologicznymi. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych badań wynika, że na rozwój koncepcji woli i pojmowania człowieka w teoriach Skinnera, Fromma i Rogersa mogły mieć wpływ prywatne wydarzenia z ich życia, takie jak hermetyczny styl wychowania w domu rodzinnym, sytuacja polityczna, zmiana środowiska czy doświadczenia traumatyczne. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zwrócono uwagę na fakt, że teorie psychologiczne nie powstają w próżni aksjologicznej czy biograficznej, bywają konstruowane z uwzględnieniem znaczących doświadczeń danego badacza. https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/2376determinizmwolna wolapsychobiografiacielesnośćwychowanie |
| spellingShingle | Agnieszka Wiatrowska Andrzej Pankalla Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa Horyzonty Wychowania determinizm wolna wola psychobiografia cielesność wychowanie |
| title | Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa |
| title_full | Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa |
| title_fullStr | Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa |
| title_full_unstemmed | Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa |
| title_short | Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa |
| title_sort | kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykladzie psychobiografii skinnera fromma i rogersa |
| topic | determinizm wolna wola psychobiografia cielesność wychowanie |
| url | https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/2376 |
| work_keys_str_mv | AT agnieszkawiatrowska kontekstkonstrukcjiideiwolnejwolinaprzykładziepsychobiografiiskinnerafrommairogersa AT andrzejpankalla kontekstkonstrukcjiideiwolnejwolinaprzykładziepsychobiografiiskinnerafrommairogersa |