Starenje seoskog stanovništva Jugoslavije
Masovne migracije na relaciji selo-grad su osnovni neposredni činilac smanjenja seoskog stanovništva Jugoslavije do koga је došlo u drugoj polovini 20. veka. Migracije su, takođe, zbog izrazite selektivnosti migranata ро starosti i polu, bitno uticale i na promene starosne strukture seoskog stanovn...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Social Science, Belgrade
1999-12-01
|
| Series: | Stanovništvo |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://stnv.idn.org.rs/STNV/article/view/263 |
| _version_ | 1797337147023294464 |
|---|---|
| author | Jelena Antonović |
| author_facet | Jelena Antonović |
| author_sort | Jelena Antonović |
| collection | DOAJ |
| description |
Masovne migracije na relaciji selo-grad su osnovni neposredni činilac smanjenja seoskog stanovništva Jugoslavije do koga је došlo u drugoj polovini 20. veka. Migracije su, takođe, zbog izrazite selektivnosti migranata ро starosti i polu, bitno uticale i na promene starosne strukture seoskog stanovništva koje su se odvijale u smeru ubrzanog odvijanja рroсеsа demografskog starenja. Sa svoje strane, tako formirana starosna struktura, preko dejstva na smanjenje nataliteta, odnosno na povećanje mortaliteta, u sve većoj meri postaje jedan od osnovnih činilaca daljeg usporavanja, а na većini područja i glavni faktor depopulacije seoskog stanovništva.
U radu su analizirane promene starosne strukture seoskog stanovništva SR Jugoslavije i njenih republika i pokrajina u periodu 1961-1991, sa posebnim osvrtom na stanje u vreme sprovođenja poslednjeg popisa stanovništva iz 1991. godine. Autor naglašava da postoje vidne razlike između procesa starenja gradskog i seoskog stanovništva, а i da su u pogledu dostignute demografske starosti veoma izražene regionalne razlike. Na osnovu analize kretanja osnovnih pokazatelja demografske starosti (udeo petogodišnjih i velikih starosnih grupa, prosečna starost, indeks starenja, kao i kretanje najvažnijih starosnih funkcionalnih kontingenata), u radu se zaključuje da se proces starenja odvijao kako kod seoskog tako i kod gradskog stanovništva, а i da se u posmatranoш periodu (1961-1991) on intenzivnije odvijao na selu (veći udeo starih, veće vrednosti indeksa starenja i prosečne starosti).
Autor ukazuje da је starenje seoskog stanovništva prisut.no u svim republikama i pokrajinama, ali da је najviše odmaklo u centralnoj Srbiji i Vojvodini, dok је na Kosovu i Metohiji ono bilo vrlo usporeno, i pre svega prisutno tokom poslednjeg međupopisnog perioda (1981-1991 ). Kosovo i Metohija је ujedno jedino veliko područje Jugoslavije zа čije se seosko stanovništvo i 1991 godine moglo reci da је još uvek demografski mlađe od stanovništva gradskih naselja. Na ostalim velikim područjima zemlje, starenje seoskog stanovništva је bilo znatno intenzivnije od starenja gradskog stanovništva, i to kako od baze tako i s vrha starosne piramide. Imajući u vidu minimalne razlike u nivou fertiliteta i mortaliteta stanovništva ро tipu naselja (posebno u centralnoj Srbiji i Vojvodini), autor је mišljenja da је na niskonatalitetnim područjima nasleđena starosna struktura osnovni uzrok naglog ubrzanja procesa starenja seoskog stanovništva.
|
| first_indexed | 2024-03-08T09:05:16Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-2e223798c5d64692b9992b439f522861 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0038-982X 2217-3986 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-08T09:05:16Z |
| publishDate | 1999-12-01 |
| publisher | Institute of Social Science, Belgrade |
| record_format | Article |
| series | Stanovništvo |
| spelling | doaj.art-2e223798c5d64692b9992b439f5228612024-02-01T05:59:14ZengInstitute of Social Science, BelgradeStanovništvo0038-982X2217-39861999-12-01371-410.2298/STNV9904073AStarenje seoskog stanovništva JugoslavijeJelena Antonović0Centar za demografska istraživanja, Institut društvenih nauka, Beograd Masovne migracije na relaciji selo-grad su osnovni neposredni činilac smanjenja seoskog stanovništva Jugoslavije do koga је došlo u drugoj polovini 20. veka. Migracije su, takođe, zbog izrazite selektivnosti migranata ро starosti i polu, bitno uticale i na promene starosne strukture seoskog stanovništva koje su se odvijale u smeru ubrzanog odvijanja рroсеsа demografskog starenja. Sa svoje strane, tako formirana starosna struktura, preko dejstva na smanjenje nataliteta, odnosno na povećanje mortaliteta, u sve većoj meri postaje jedan od osnovnih činilaca daljeg usporavanja, а na većini područja i glavni faktor depopulacije seoskog stanovništva. U radu su analizirane promene starosne strukture seoskog stanovništva SR Jugoslavije i njenih republika i pokrajina u periodu 1961-1991, sa posebnim osvrtom na stanje u vreme sprovođenja poslednjeg popisa stanovništva iz 1991. godine. Autor naglašava da postoje vidne razlike između procesa starenja gradskog i seoskog stanovništva, а i da su u pogledu dostignute demografske starosti veoma izražene regionalne razlike. Na osnovu analize kretanja osnovnih pokazatelja demografske starosti (udeo petogodišnjih i velikih starosnih grupa, prosečna starost, indeks starenja, kao i kretanje najvažnijih starosnih funkcionalnih kontingenata), u radu se zaključuje da se proces starenja odvijao kako kod seoskog tako i kod gradskog stanovništva, а i da se u posmatranoш periodu (1961-1991) on intenzivnije odvijao na selu (veći udeo starih, veće vrednosti indeksa starenja i prosečne starosti). Autor ukazuje da је starenje seoskog stanovništva prisut.no u svim republikama i pokrajinama, ali da је najviše odmaklo u centralnoj Srbiji i Vojvodini, dok је na Kosovu i Metohiji ono bilo vrlo usporeno, i pre svega prisutno tokom poslednjeg međupopisnog perioda (1981-1991 ). Kosovo i Metohija је ujedno jedino veliko područje Jugoslavije zа čije se seosko stanovništvo i 1991 godine moglo reci da је još uvek demografski mlađe od stanovništva gradskih naselja. Na ostalim velikim područjima zemlje, starenje seoskog stanovništva је bilo znatno intenzivnije od starenja gradskog stanovništva, i to kako od baze tako i s vrha starosne piramide. Imajući u vidu minimalne razlike u nivou fertiliteta i mortaliteta stanovništva ро tipu naselja (posebno u centralnoj Srbiji i Vojvodini), autor је mišljenja da је na niskonatalitetnim područjima nasleđena starosna struktura osnovni uzrok naglog ubrzanja procesa starenja seoskog stanovništva. https://stnv.idn.org.rs/STNV/article/view/263seosko stanovništvodemografsko starenjestarosna strukturaderuralizacija |
| spellingShingle | Jelena Antonović Starenje seoskog stanovništva Jugoslavije Stanovništvo seosko stanovništvo demografsko starenje starosna struktura deruralizacija |
| title | Starenje seoskog stanovništva Jugoslavije |
| title_full | Starenje seoskog stanovništva Jugoslavije |
| title_fullStr | Starenje seoskog stanovništva Jugoslavije |
| title_full_unstemmed | Starenje seoskog stanovništva Jugoslavije |
| title_short | Starenje seoskog stanovništva Jugoslavije |
| title_sort | starenje seoskog stanovnistva jugoslavije |
| topic | seosko stanovništvo demografsko starenje starosna struktura deruralizacija |
| url | https://stnv.idn.org.rs/STNV/article/view/263 |
| work_keys_str_mv | AT jelenaantonovic starenjeseoskogstanovnistvajugoslavije |