Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации
The myth of the phoenix in Orthodox Slavic literary tradition. Symbolism and interpretation Like the majority of medieval literature, the myth of the phoenix entered the Orthodox Slavic world through translations of Byzantine works. A survey of the texts preserved in the Slavic manuscript traditio...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Bulgarian |
| Published: |
Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences
2014-11-01
|
| Series: | Slavia Meridionalis |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/435 |
| _version_ | 1797695269923454976 |
|---|---|
| author | Ana Stoykova |
| author_facet | Ana Stoykova |
| author_sort | Ana Stoykova |
| collection | DOAJ |
| description |
The myth of the phoenix in Orthodox Slavic literary tradition. Symbolism and interpretation
Like the majority of medieval literature, the myth of the phoenix entered the Orthodox Slavic world through translations of Byzantine works. A survey of the texts preserved in the Slavic manuscript tradition shows that there are no works of ancient authors among them, and all works containing the story of the phoenix have an entirely Christian orientation. Not counting particular references to the phoenix in some medieval writings, which in most cases are excerpts or paraphrases made on Slavic soil, the complete story of its life, customs, death and renewal is attested in four main versions found in different types of books. These are the two earlier recensions of Physiologus – the Alexandrian and the Byzantine, a fragment of the Hexameron of Pseudo‑Eustathius and a text from the Tolkovaia Paleia. They differ in some details of their content as well as in their explanations. The function of each version of the myth of the phoenix corresponds to the specific context in which it is placed. The way in which the symbolic meaning of the wonderful bird changed over the centuries can be seen in the four variants of the story.
In the Alexandrian version of the Physiologus, it refers directly to Jesus Christ and contains the most abstract Christological ideas of Christian dogma – the Incarnation of God, his death and resurrection. The phoenix of the Byzantine version embodies the idea of God’s resurrection and serves as a proof of its authenticity. In the fragment of Pseudo-Eustathius’ work, the bird symbolises the eschatological resurrection of the flesh, confirming the extension of God’s mercy to people. The phoenix in the Tolkovaia paleia refers to the new life in Heaven that awaits martyrs of Christianity. The Slavic versions of the myth of the phoenix reflect both themes focusing on its symbolism – the renewal of the time by starting a new epoch in human history, and the renewal of life after death which is both an end and a beginning.
Mit o feniksie w słowiańskiej prawosławnej tradycji piśmienniczej. Symbolika i interpretacja
Jak większość zabytków piśmiennictwa średniowiecznego mit o feniksie wszedł do słowiańskiego świata prawosławnego za pośrednictwem przekładów dzieł bizantyjskich. Analiza tekstów zachowanych w słowiańskiej tradycji rękopiśmienniczej pokazuje, że nie występują tu dzieła autorów starożytnych, zaś wszelkie teksty zawierające historię feniksa mają orientację całkowicie chrześcijańską. Nie licząc szczególnych odniesień do feniksa w niektórych pismach średniowiecznych, w większości przypadków stanowiących fragmenty lub parafrazy powstałe na gruncie słowiańskim, pełna historia jego życia, zwyczaje, śmierć i odrodzenie są poświadczone w czterech podstawowych wersjach znajdujących się w różnych typach ksiąg. Są to: dwie wcześniejsze redakcje Fizjologa – aleksandryjska i bizantyjska, fragment Hexameronu Pseudo-Eustachego i tekst z Tolkovaia Paleia (Paleja komentowana). Różnią się one szczegółami w treści oraz jej objaśnieniach. Funkcja każdej z wersji mitu o feniksie odpowiada kontekstowi, w jakim został on umieszczony. Dzięki czterem tym wariantom można zobaczyć, w jaki sposób zmieniało się na przestrzeni wieków znaczenie symboliczne tego wspaniałego ptaka.
Wersja z aleksandryjskiej redakcji Fizjologa odnosi się bezpośrednio do Jezusa Chrystusa i zawiera najbardziej abstrakcyjne idee chrystologiczne chrześcijańskiej dogmatyki – wcielenie Boga, Jego śmierć i zmartwychwstanie. Feniks w wersji bizantyjskiej ucieleśnia ideę zmartwychwstania Boga i służy jako dowód prawdziwości tego wydarzenia. W fragmencie dzieła Pseudo-Eustachego eschatologiczny ptak symbolizuje zmartwychwstanie ciała, potwierdzające rozciągnięcie miłosierdzia Bożego na ludzi. Symbolika feniksa w Tolkovaia paleia (Paleja komentowana) odnosi się do nowego życia w niebie, czekającego na chrześcijańskich męczenników. Wersje słowiańskie mitu o feniksie zawierają oba wątki koncentrujące się na jego symbolice – odnowienie czasu poprzez rozpoczęcie nowej epoki w historii ludzkości i odnowę życia po śmierci, będącej zarówno końcem, jak i początkiem.
|
| first_indexed | 2024-03-12T03:09:58Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-3079f784213d48428d623e1d3013f2e8 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2392-2400 |
| language | Bulgarian |
| last_indexed | 2024-03-12T03:09:58Z |
| publishDate | 2014-11-01 |
| publisher | Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Slavia Meridionalis |
| spelling | doaj.art-3079f784213d48428d623e1d3013f2e82023-09-03T14:28:54ZbulInstitute of Slavic Studies, Polish Academy of SciencesSlavia Meridionalis2392-24002014-11-011410.11649/sm.2014.003Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретацииAna Stoykova0Институт за литература, Българска академия на науките [Institute for Literature, Bulgarian Academy of Sciences], София [Sofia] The myth of the phoenix in Orthodox Slavic literary tradition. Symbolism and interpretation Like the majority of medieval literature, the myth of the phoenix entered the Orthodox Slavic world through translations of Byzantine works. A survey of the texts preserved in the Slavic manuscript tradition shows that there are no works of ancient authors among them, and all works containing the story of the phoenix have an entirely Christian orientation. Not counting particular references to the phoenix in some medieval writings, which in most cases are excerpts or paraphrases made on Slavic soil, the complete story of its life, customs, death and renewal is attested in four main versions found in different types of books. These are the two earlier recensions of Physiologus – the Alexandrian and the Byzantine, a fragment of the Hexameron of Pseudo‑Eustathius and a text from the Tolkovaia Paleia. They differ in some details of their content as well as in their explanations. The function of each version of the myth of the phoenix corresponds to the specific context in which it is placed. The way in which the symbolic meaning of the wonderful bird changed over the centuries can be seen in the four variants of the story. In the Alexandrian version of the Physiologus, it refers directly to Jesus Christ and contains the most abstract Christological ideas of Christian dogma – the Incarnation of God, his death and resurrection. The phoenix of the Byzantine version embodies the idea of God’s resurrection and serves as a proof of its authenticity. In the fragment of Pseudo-Eustathius’ work, the bird symbolises the eschatological resurrection of the flesh, confirming the extension of God’s mercy to people. The phoenix in the Tolkovaia paleia refers to the new life in Heaven that awaits martyrs of Christianity. The Slavic versions of the myth of the phoenix reflect both themes focusing on its symbolism – the renewal of the time by starting a new epoch in human history, and the renewal of life after death which is both an end and a beginning. Mit o feniksie w słowiańskiej prawosławnej tradycji piśmienniczej. Symbolika i interpretacja Jak większość zabytków piśmiennictwa średniowiecznego mit o feniksie wszedł do słowiańskiego świata prawosławnego za pośrednictwem przekładów dzieł bizantyjskich. Analiza tekstów zachowanych w słowiańskiej tradycji rękopiśmienniczej pokazuje, że nie występują tu dzieła autorów starożytnych, zaś wszelkie teksty zawierające historię feniksa mają orientację całkowicie chrześcijańską. Nie licząc szczególnych odniesień do feniksa w niektórych pismach średniowiecznych, w większości przypadków stanowiących fragmenty lub parafrazy powstałe na gruncie słowiańskim, pełna historia jego życia, zwyczaje, śmierć i odrodzenie są poświadczone w czterech podstawowych wersjach znajdujących się w różnych typach ksiąg. Są to: dwie wcześniejsze redakcje Fizjologa – aleksandryjska i bizantyjska, fragment Hexameronu Pseudo-Eustachego i tekst z Tolkovaia Paleia (Paleja komentowana). Różnią się one szczegółami w treści oraz jej objaśnieniach. Funkcja każdej z wersji mitu o feniksie odpowiada kontekstowi, w jakim został on umieszczony. Dzięki czterem tym wariantom można zobaczyć, w jaki sposób zmieniało się na przestrzeni wieków znaczenie symboliczne tego wspaniałego ptaka. Wersja z aleksandryjskiej redakcji Fizjologa odnosi się bezpośrednio do Jezusa Chrystusa i zawiera najbardziej abstrakcyjne idee chrystologiczne chrześcijańskiej dogmatyki – wcielenie Boga, Jego śmierć i zmartwychwstanie. Feniks w wersji bizantyjskiej ucieleśnia ideę zmartwychwstania Boga i służy jako dowód prawdziwości tego wydarzenia. W fragmencie dzieła Pseudo-Eustachego eschatologiczny ptak symbolizuje zmartwychwstanie ciała, potwierdzające rozciągnięcie miłosierdzia Bożego na ludzi. Symbolika feniksa w Tolkovaia paleia (Paleja komentowana) odnosi się do nowego życia w niebie, czekającego na chrześcijańskich męczenników. Wersje słowiańskie mitu o feniksie zawierają oba wątki koncentrujące się na jego symbolice – odnowienie czasu poprzez rozpoczęcie nowej epoki w historii ludzkości i odnowę życia po śmierci, będącej zarówno końcem, jak i początkiem. https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/435the phoenixOld Slavonic literatureChristian symbolismPhysiologusHexameron of Pseudo-EustathiusTolkovaja Paleia |
| spellingShingle | Ana Stoykova Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации Slavia Meridionalis the phoenix Old Slavonic literature Christian symbolism Physiologus Hexameron of Pseudo-Eustathius Tolkovaja Paleia |
| title | Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации |
| title_full | Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации |
| title_fullStr | Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации |
| title_full_unstemmed | Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации |
| title_short | Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации |
| title_sort | митът за феникса в православнославянската литературна традиция съдържание и интерпретации |
| topic | the phoenix Old Slavonic literature Christian symbolism Physiologus Hexameron of Pseudo-Eustathius Tolkovaja Paleia |
| url | https://journals.ispan.edu.pl/index.php/sm/article/view/435 |
| work_keys_str_mv | AT anastoykova mitʺtzafeniksavpravoslavnoslavânskataliteraturnatradiciâsʺdʺržanieiinterpretacii |