مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل

داده‌های دبی روزانه جریان از پیش‌نیازهای مدیریت منابع آب هستند، اما امکان اندازه‌گیری آن در بسیاری از آبخیزهای بالادست وجود ندارد. بر این اساس، مدل‌سازی هیدرولوژیکی یکی از ابزارهای مهم در برآورد خصوصیات جریان در آبخیزهای بدون آمار است. تخمین پارامتر‌های ورودی مدل‌های هیدرولوژیکی در اغلب موارد نیازمن...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: زهرا شریفی, رئوف مصطفی‌زاده, اباذر اسمعلی, زینب حزباوی, محمد گلشن
Format: Article
Language:fas
Published: University of Tabriz 2023-04-01
Series:هیدروژئومورفولوژی
Subjects:
Online Access:https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_15892_bf2d1bdb3bbd200da60da9fc61cbd049.pdf
_version_ 1827951580024930304
author زهرا شریفی
رئوف مصطفی‌زاده
اباذر اسمعلی
زینب حزباوی
محمد گلشن
author_facet زهرا شریفی
رئوف مصطفی‌زاده
اباذر اسمعلی
زینب حزباوی
محمد گلشن
author_sort زهرا شریفی
collection DOAJ
description داده‌های دبی روزانه جریان از پیش‌نیازهای مدیریت منابع آب هستند، اما امکان اندازه‌گیری آن در بسیاری از آبخیزهای بالادست وجود ندارد. بر این اساس، مدل‌سازی هیدرولوژیکی یکی از ابزارهای مهم در برآورد خصوصیات جریان در آبخیزهای بدون آمار است. تخمین پارامتر‌های ورودی مدل‌های هیدرولوژیکی در اغلب موارد نیازمند بهینه‌سازی است. هدف این پژوهش، ارزیابی روش‌های بهینه‌سازی و واسنجی خودکار مدل بارش-رواناب SIMHYD در حوزه آبخیز کوزه‌تپراقی با مساحت 805 کیلومترمربع در استان اردبیل است. داده‌های دبی، بارش روزانه، تبخیر و تعرق به‌عنوان ورودی‌های مدل از سال 2002-2011 برای واسنجی و از سال 2009-2011 برای صحت‌سنجی در امر شبیه‌سازی استفاده شدند. روش‌های واسنجی شامل الگوریتم ژنتیک، تکامل رقابتی جامع، الگوی جستجو، الگوی جستجوی چند‌شروعه، نمونه‌گیری تصادفی یکنواخت، روزنبروک، بهینه‌سازی روزنبروک چند‌شروعه براساس معیارهای کارایی آماری ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که تغییر الگوریتم‌های بهینه‌سازی در دقت واسنجی مدل تاثیر قابل‌توجهی دارد. به‌طوری که مقدار تابع نش-ساتکلیف برای الگوریتم‌های مورداستفاده به‌ترتیب 42/0، 31/0، 55/8-، 38/0، 56/0، 23/0، 24/0 به‌دست آمد. الگوریتم روزنبروک در مقایسه با سایر الگوریتم‌های مورد استفاده، از دقت بالایی در واسنجی مدل هیدرولوژیک SIMHYD برخوردار است.
first_indexed 2024-04-09T13:43:48Z
format Article
id doaj.art-329a3235c1d645a695af8f3f2e4f00c9
institution Directory Open Access Journal
issn 2383-3254
2676-4571
language fas
last_indexed 2024-04-09T13:43:48Z
publishDate 2023-04-01
publisher University of Tabriz
record_format Article
series هیدروژئومورفولوژی
spelling doaj.art-329a3235c1d645a695af8f3f2e4f00c92023-05-09T05:49:24ZfasUniversity of Tabrizهیدروژئومورفولوژی2383-32542676-45712023-04-011034513310.22034/hyd.2023.49595.161715892مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیلزهرا شریفی0رئوف مصطفی‌زاده1اباذر اسمعلی2زینب حزباوی3محمد گلشن4دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایراندانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیدانشگاه محقق اردبیلیاستادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیاداره منابع طبیعیداده‌های دبی روزانه جریان از پیش‌نیازهای مدیریت منابع آب هستند، اما امکان اندازه‌گیری آن در بسیاری از آبخیزهای بالادست وجود ندارد. بر این اساس، مدل‌سازی هیدرولوژیکی یکی از ابزارهای مهم در برآورد خصوصیات جریان در آبخیزهای بدون آمار است. تخمین پارامتر‌های ورودی مدل‌های هیدرولوژیکی در اغلب موارد نیازمند بهینه‌سازی است. هدف این پژوهش، ارزیابی روش‌های بهینه‌سازی و واسنجی خودکار مدل بارش-رواناب SIMHYD در حوزه آبخیز کوزه‌تپراقی با مساحت 805 کیلومترمربع در استان اردبیل است. داده‌های دبی، بارش روزانه، تبخیر و تعرق به‌عنوان ورودی‌های مدل از سال 2002-2011 برای واسنجی و از سال 2009-2011 برای صحت‌سنجی در امر شبیه‌سازی استفاده شدند. روش‌های واسنجی شامل الگوریتم ژنتیک، تکامل رقابتی جامع، الگوی جستجو، الگوی جستجوی چند‌شروعه، نمونه‌گیری تصادفی یکنواخت، روزنبروک، بهینه‌سازی روزنبروک چند‌شروعه براساس معیارهای کارایی آماری ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که تغییر الگوریتم‌های بهینه‌سازی در دقت واسنجی مدل تاثیر قابل‌توجهی دارد. به‌طوری که مقدار تابع نش-ساتکلیف برای الگوریتم‌های مورداستفاده به‌ترتیب 42/0، 31/0، 55/8-، 38/0، 56/0، 23/0، 24/0 به‌دست آمد. الگوریتم روزنبروک در مقایسه با سایر الگوریتم‌های مورد استفاده، از دقت بالایی در واسنجی مدل هیدرولوژیک SIMHYD برخوردار است.https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_15892_bf2d1bdb3bbd200da60da9fc61cbd049.pdfواسنجیهیدروگراف جریانبارش-روانابحوزه آبریز کوزه‌تپراقیاستان اردبیل
spellingShingle زهرا شریفی
رئوف مصطفی‌زاده
اباذر اسمعلی
زینب حزباوی
محمد گلشن
مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل
هیدروژئومورفولوژی
واسنجی
هیدروگراف جریان
بارش-رواناب
حوزه آبریز کوزه‌تپراقی
استان اردبیل
title مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل
title_full مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل
title_fullStr مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل
title_full_unstemmed مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل
title_short مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل SIMHYD برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل
title_sort مقایسه روش‌های بهینه‌سازی پارامترهای مدل simhyd برای شبیه‌سازی دبی روزانه جریان در حوزه آبریز کوزه‌تپراقی اردبیل
topic واسنجی
هیدروگراف جریان
بارش-رواناب
حوزه آبریز کوزه‌تپراقی
استان اردبیل
url https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_15892_bf2d1bdb3bbd200da60da9fc61cbd049.pdf
work_keys_str_mv AT zhrạsẖryfy mqạyshrwsẖhạybhynhsạzypạrạmtrhạymdlsimhydbrạysẖbyhsạzydbyrwzạnhjryạndrḥwzhậbryzḵwzhtprạqyạrdbyl
AT rỷwfmṣṭfyzạdh mqạyshrwsẖhạybhynhsạzypạrạmtrhạymdlsimhydbrạysẖbyhsạzydbyrwzạnhjryạndrḥwzhậbryzḵwzhtprạqyạrdbyl
AT ạbạdẖrạsmʿly mqạyshrwsẖhạybhynhsạzypạrạmtrhạymdlsimhydbrạysẖbyhsạzydbyrwzạnhjryạndrḥwzhậbryzḵwzhtprạqyạrdbyl
AT zynbḥzbạwy mqạyshrwsẖhạybhynhsạzypạrạmtrhạymdlsimhydbrạysẖbyhsạzydbyrwzạnhjryạndrḥwzhậbryzḵwzhtprạqyạrdbyl
AT mḥmdglsẖn mqạyshrwsẖhạybhynhsạzypạrạmtrhạymdlsimhydbrạysẖbyhsạzydbyrwzạnhjryạndrḥwzhậbryzḵwzhtprạqyạrdbyl