Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego
Zasadniczy przedmiot artykułu stanowi analiza trzech powieści kryminalnych Stefana Kisielewskiego: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej (1948), Wszystko inaczej (1986) i Zanim nadejdzie śmierć (1995). Pierwsza reprezentuje „klasyczną powieść kryminalną”; druga – „dzieło otwarte”, „postmodernistyczne”, „an...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Lodz University Press
2023-06-01
|
| Series: | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/polonica/article/view/14335 |
| _version_ | 1797789062617104384 |
|---|---|
| author | Mirosław Ryszkiewicz |
| author_facet | Mirosław Ryszkiewicz |
| author_sort | Mirosław Ryszkiewicz |
| collection | DOAJ |
| description | Zasadniczy przedmiot artykułu stanowi analiza trzech powieści kryminalnych Stefana Kisielewskiego: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej (1948), Wszystko inaczej (1986) i Zanim nadejdzie śmierć (1995). Pierwsza reprezentuje „klasyczną powieść kryminalną”; druga – „dzieło otwarte”, „postmodernistyczne”, „antykryminał”; trzecia – kryminał rzekomo niezakończony. Każdy z tych utworów, odmiennie odwołując się do kryminalnej narracji linearno-powrotnej i kryminalnego schematu fabularnego, do odmiennych też nieco celów strukturę powieści kryminalnej wykorzystuje, co najbardziej uwydatniają finałowe sekwencje zdarzeń. Stąd tytuł artykułu oraz przyjęta w nim metoda analizy, gdyż zarówno teoria powieści (kryminalnej), jak też teoria retoryki (klasycznej), obie podkreślają duże znaczenie narracyjnego i fabularnego finiszu, a retoryka pozwala dookreślić jego celowość, czyli pełnienie przezeń różnorakich funkcji, dzięki przywołaniu istotnych w komunikacji (także literackiej) kontekstów oraz konsytuacji. Poznawcze, wychowawcze i estetyczne, a więc perswazyjne funkcje powieści kryminalnej zależą m.in. od „otwartego” bądź „zamkniętego” kształtu zakończeń narracji i fabuły. Te zakończenia w przypadku każdego z oryginalnych, niesztampowych i wartościowych dzieł są w istocie niepowtarzalne. |
| first_indexed | 2024-03-13T01:45:26Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-34f27c9b29ef45fa93d02c528e1b5558 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1505-9057 2353-1908 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-13T01:45:26Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica |
| spelling | doaj.art-34f27c9b29ef45fa93d02c528e1b55582023-07-03T08:21:51ZengLodz University PressActa Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica1505-90572353-19082023-06-0166121324510.18778/1505-9057.66.1014237Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana KisielewskiegoMirosław Ryszkiewicz0https://orcid.org/0000-0002-1683-6289Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieZasadniczy przedmiot artykułu stanowi analiza trzech powieści kryminalnych Stefana Kisielewskiego: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej (1948), Wszystko inaczej (1986) i Zanim nadejdzie śmierć (1995). Pierwsza reprezentuje „klasyczną powieść kryminalną”; druga – „dzieło otwarte”, „postmodernistyczne”, „antykryminał”; trzecia – kryminał rzekomo niezakończony. Każdy z tych utworów, odmiennie odwołując się do kryminalnej narracji linearno-powrotnej i kryminalnego schematu fabularnego, do odmiennych też nieco celów strukturę powieści kryminalnej wykorzystuje, co najbardziej uwydatniają finałowe sekwencje zdarzeń. Stąd tytuł artykułu oraz przyjęta w nim metoda analizy, gdyż zarówno teoria powieści (kryminalnej), jak też teoria retoryki (klasycznej), obie podkreślają duże znaczenie narracyjnego i fabularnego finiszu, a retoryka pozwala dookreślić jego celowość, czyli pełnienie przezeń różnorakich funkcji, dzięki przywołaniu istotnych w komunikacji (także literackiej) kontekstów oraz konsytuacji. Poznawcze, wychowawcze i estetyczne, a więc perswazyjne funkcje powieści kryminalnej zależą m.in. od „otwartego” bądź „zamkniętego” kształtu zakończeń narracji i fabuły. Te zakończenia w przypadku każdego z oryginalnych, niesztampowych i wartościowych dzieł są w istocie niepowtarzalne.https://czasopisma.uni.lodz.pl/polonica/article/view/14335powieść kryminalnazakończeniefabułanarracjaliberalizm |
| spellingShingle | Mirosław Ryszkiewicz Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica powieść kryminalna zakończenie fabuła narracja liberalizm |
| title | Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego |
| title_full | Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego |
| title_fullStr | Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego |
| title_full_unstemmed | Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego |
| title_short | Retoryka zakończenia kryminału na przykładzie wybranych powieści Stefana Kisielewskiego |
| title_sort | retoryka zakonczenia kryminalu na przykladzie wybranych powiesci stefana kisielewskiego |
| topic | powieść kryminalna zakończenie fabuła narracja liberalizm |
| url | https://czasopisma.uni.lodz.pl/polonica/article/view/14335 |
| work_keys_str_mv | AT mirosławryszkiewicz retorykazakonczeniakryminałunaprzykładziewybranychpowiescistefanakisielewskiego |