تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی
یکی از جنبه‌های مهم تحلیل متن ادبی، بررسی چگونگی درک و تعبیر آن از سوی خواننده است. نظریه های فضاهای ذهنی (فوکونیه، 1997) و آمیزه مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) دو نظریه شناختی هستند که می توانند نحوه دریافت خواننده از متن را تحلیل کنند. این پژوهش با هدف آشنایی مخاطب با چگونگی درک معنی، در چارچوب نظر...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute for Humanities & Cultural Studies
2023-05-01
|
| Series: | پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://lir.ihcs.ac.ir/article_7743_88ce1763a1d17d354aa09a95e50e6797.pdf |
| _version_ | 1797630961433706496 |
|---|---|
| author | سهیلا نوربخش بیدختی فرنگیس فرهود |
| author_facet | سهیلا نوربخش بیدختی فرنگیس فرهود |
| author_sort | سهیلا نوربخش بیدختی |
| collection | DOAJ |
| description | یکی از جنبه‌های مهم تحلیل متن ادبی، بررسی چگونگی درک و تعبیر آن از سوی خواننده است. نظریه های فضاهای ذهنی (فوکونیه، 1997) و آمیزه مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) دو نظریه شناختی هستند که می توانند نحوه دریافت خواننده از متن را تحلیل کنند. این پژوهش با هدف آشنایی مخاطب با چگونگی درک معنی، در چارچوب نظریات مذکور و به روش توصیفی– تحلیلی، به بررسی دو روایت پرداخته است: بازگردانی بخشی از داستان کاوه آهنگر در شاهنامه و حکایتی از رساله دلگشای عبید زاکانی. دلیل انتخاب داستانی از شاهنامه، شاخص بودن آن اثر روایی در مجموعه آثار ادب پارسی است و حکایت عبید زاکانی می‌تواند نماینده ژانر طنز در ادبیات باشد، در حالیکه بیان شاهنامه جد است. این دو اثر می‌توانند نماینده نوع ادبی زیرمجموعه خود باشند. مطالعه پیش رو بر آن است که فضاهای ذهنی خرد و کلان و نقش فضاسازها در تغییر دریافت‌های متن را طی فرایند مفهوم‌سازی تبیین نماید. تحلیل این متون روایی نشان می‌دهد که چگونه فضاهای اصلی و درونه‌ای یک روایت تحت تأثیر فضاسازها شکل می‌گیرند و چگونه نگاشت میان آنها باعث ایجاد فضاهای آمیزه می‌شود. این تحلیل همچنین دو نوع فضای ذهنی عاطفی و غیرعاطفی را که در قالب آمیزه مفهومی بوجود می‌آیند، آشکار کرده و مشخص می‌کند که گاه غلبه فضای ذهنی عاطفی بر غیرعاطفی یا بر عکس، می تواند در ایجاد ژانرهای مختلف روایی موثر باشد. |
| first_indexed | 2024-03-11T11:15:19Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-391cb5534cbb440cb593d0fb59c528de |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2717-3224 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-11T11:15:19Z |
| publishDate | 2023-05-01 |
| publisher | Institute for Humanities & Cultural Studies |
| record_format | Article |
| series | پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی |
| spelling | doaj.art-391cb5534cbb440cb593d0fb59c528de2023-11-11T06:27:34ZengInstitute for Humanities & Cultural Studiesپژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی2717-32242023-05-015933636110.30465/lir.2022.36967.13327743تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومیسهیلا نوربخش بیدختی0فرنگیس فرهود1(نویسنده مسئول). دکتری زبانشناسی همگانی، استادیار گروه زبان انگلیسی دانشگاه بینالود مشهد، مشهد. ایران nrbsh.sh@gmail.comدکتری ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان مشهد، مشهد. ایران f.farhood@gmail.comیکی از جنبه‌های مهم تحلیل متن ادبی، بررسی چگونگی درک و تعبیر آن از سوی خواننده است. نظریه های فضاهای ذهنی (فوکونیه، 1997) و آمیزه مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) دو نظریه شناختی هستند که می توانند نحوه دریافت خواننده از متن را تحلیل کنند. این پژوهش با هدف آشنایی مخاطب با چگونگی درک معنی، در چارچوب نظریات مذکور و به روش توصیفی– تحلیلی، به بررسی دو روایت پرداخته است: بازگردانی بخشی از داستان کاوه آهنگر در شاهنامه و حکایتی از رساله دلگشای عبید زاکانی. دلیل انتخاب داستانی از شاهنامه، شاخص بودن آن اثر روایی در مجموعه آثار ادب پارسی است و حکایت عبید زاکانی می‌تواند نماینده ژانر طنز در ادبیات باشد، در حالیکه بیان شاهنامه جد است. این دو اثر می‌توانند نماینده نوع ادبی زیرمجموعه خود باشند. مطالعه پیش رو بر آن است که فضاهای ذهنی خرد و کلان و نقش فضاسازها در تغییر دریافت‌های متن را طی فرایند مفهوم‌سازی تبیین نماید. تحلیل این متون روایی نشان می‌دهد که چگونه فضاهای اصلی و درونه‌ای یک روایت تحت تأثیر فضاسازها شکل می‌گیرند و چگونه نگاشت میان آنها باعث ایجاد فضاهای آمیزه می‌شود. این تحلیل همچنین دو نوع فضای ذهنی عاطفی و غیرعاطفی را که در قالب آمیزه مفهومی بوجود می‌آیند، آشکار کرده و مشخص می‌کند که گاه غلبه فضای ذهنی عاطفی بر غیرعاطفی یا بر عکس، می تواند در ایجاد ژانرهای مختلف روایی موثر باشد.https://lir.ihcs.ac.ir/article_7743_88ce1763a1d17d354aa09a95e50e6797.pdfفرایند مفهوم‌سازیفضاهای ذهنیآمیزه مفهومیروایت ادبیژانر ادبی |
| spellingShingle | سهیلا نوربخش بیدختی فرنگیس فرهود تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی فرایند مفهوم‌سازی فضاهای ذهنی آمیزه مفهومی روایت ادبی ژانر ادبی |
| title | تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی |
| title_full | تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی |
| title_fullStr | تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی |
| title_full_unstemmed | تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی |
| title_short | تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی |
| title_sort | تحلیل دو نمونه متون روایی ادبیات فارسی در چارچوب نظریه شناختی فضاهای ذهنی و آمیزه مفهومی |
| topic | فرایند مفهوم‌سازی فضاهای ذهنی آمیزه مفهومی روایت ادبی ژانر ادبی |
| url | https://lir.ihcs.ac.ir/article_7743_88ce1763a1d17d354aa09a95e50e6797.pdf |
| work_keys_str_mv | AT shylạnwrbkẖsẖbydkẖty tḥlyldwnmwnhmtwnrwạyyạdbyạtfạrsydrcẖạrcẖwbnẓryhsẖnạkẖtyfḍạhạydẖhnywậmyzhmfhwmy AT frngysfrhwd tḥlyldwnmwnhmtwnrwạyyạdbyạtfạrsydrcẖạrcẖwbnẓryhsẖnạkẖtyfḍạhạydẖhnywậmyzhmfhwmy |