METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİ
Madencilik, geçmişten günümüze uygarlıkları şekillendiren sektörlerin başında gelmiştir. Özellikle, sanayi devriminden itibaren başta kömür ve demirin insanlığın gelişim sürecindeki önemini yadsımak mümkün değildir. Bu yüzyılda da, madencilik faaliyetleri olmaksızın insan yaşamının sürdürülebilmesi...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Selcuk University Press
2016-08-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724901 |
| _version_ | 1826903177021095936 |
|---|---|
| author | Kemal Eyüboğlu Sinem Eyüboğlu |
| author_facet | Kemal Eyüboğlu Sinem Eyüboğlu |
| author_sort | Kemal Eyüboğlu |
| collection | DOAJ |
| description | Madencilik, geçmişten günümüze uygarlıkları şekillendiren sektörlerin başında gelmiştir. Özellikle, sanayi devriminden itibaren başta kömür ve demirin insanlığın gelişim sürecindeki önemini yadsımak mümkün değildir. Bu yüzyılda da, madencilik faaliyetleri olmaksızın insan yaşamının sürdürülebilmesi olası değildir. Ekonominin iki temel hammadde üreticisi sektörlerinin tarım ile birlikte madencilik olduğu düşünülmektedir. Bu niteliği nedeniyle sektör, ekonomiye doğrudan yaptığı katkı ve başta imalat sektörü olmak üzere ekonominin diğer alanlarına sağladığı girdiler nedeniyle iki yönlü öneme sahiptir. Gelişmiş bir madencilik sektörü, istihdam, üretim vb. ekonomik göstergelere yaptığı katkının yanı sıra, imalat sanayii için de önemli bir itici güç oluşturabilmektedir. Bu nedenle, ekonomik kalkınma politikalarının ve planlarının oluşturulmasında sektöre özel bir önem verilmesi gerekmektedir. Madencilik istihdama katkıda bulunması, hizmet ve yan sanayi sektörleri oluşturması ve bölgesel kalkınmayı teşvik etmesi açısından önemli, aynı zamanda yatırım tutarının geri dönüş sürecinin uzun olmasından dolayı da son derece riskli bir sektördür. Dolayısıyla emtia fiyatlarında meydana gelecek bir artış, şirketin bu emtiayı üretmesi, işlemesi veya tüketmesine göre şirketin gelecekteki nakit akışlarını negatif veya pozitif olarak etkileyecek ve şirketin değerini azaltabilecek veya arttırabilecektir. Bu açıdan çalışmada 2003:5-2014:12 dönemi için metal fiyatlarının altın, gümüş ve bakır Borsa İstanbul’da yer alan ve madencilik sektöründe faaliyet gösteren 6 şirketin hisse senedi fiyatları üzerinde nasıl ve ne ölçüde etkili olduğunu aylık veriler kullanarak test edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada değişkenlere ilişkin dolar bazlı fiyatlar kullanılmıştır. Metal fiyatları ile şirket hisse senedi fiyatları arasında uzun dönemli ilişki olup olmadığı ise Johansen eşbütünleşme yöntemi ile test edilmiştir. Elde edilen bulgular, IHMAD, IPEKE, KOZAA ve PRKME hisse senedi fiyatları ile metal fiyatları arasında uzun dönem ilişki olmadığını göstermiştir. Kısa dönem ilişki ise standart EKK ile tahmin edilmiş; bakır fiyatlarının IHMAD hisse senedi fiyatlarını negatif yönde etkilediği, altın fiyatlarının ise IPEKE ve KOZAA hisse senedi fiyatları üzerinde pozitif yönde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak elde edilen bulgular yatırımcıların bu şirketlere yatırım kararı alırken metal fiyatlarına ek olarak diğer değişkenleri de dikkate almaları gerektiğini ortaya koymuştur. |
| first_indexed | 2024-03-12T01:04:48Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-3993747893c145af9d5aa442d803b624 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2667-4750 |
| language | English |
| last_indexed | 2025-02-17T07:50:54Z |
| publishDate | 2016-08-01 |
| publisher | Selcuk University Press |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj.art-3993747893c145af9d5aa442d803b6242025-01-03T01:13:42ZengSelcuk University PressSelçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi2667-47502016-08-0136130141154METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİKemal Eyüboğlu0Sinem Eyüboğlu1Karadeniz Teknik ÜniversitesiKaradeniz Teknik ÜniversitesiMadencilik, geçmişten günümüze uygarlıkları şekillendiren sektörlerin başında gelmiştir. Özellikle, sanayi devriminden itibaren başta kömür ve demirin insanlığın gelişim sürecindeki önemini yadsımak mümkün değildir. Bu yüzyılda da, madencilik faaliyetleri olmaksızın insan yaşamının sürdürülebilmesi olası değildir. Ekonominin iki temel hammadde üreticisi sektörlerinin tarım ile birlikte madencilik olduğu düşünülmektedir. Bu niteliği nedeniyle sektör, ekonomiye doğrudan yaptığı katkı ve başta imalat sektörü olmak üzere ekonominin diğer alanlarına sağladığı girdiler nedeniyle iki yönlü öneme sahiptir. Gelişmiş bir madencilik sektörü, istihdam, üretim vb. ekonomik göstergelere yaptığı katkının yanı sıra, imalat sanayii için de önemli bir itici güç oluşturabilmektedir. Bu nedenle, ekonomik kalkınma politikalarının ve planlarının oluşturulmasında sektöre özel bir önem verilmesi gerekmektedir. Madencilik istihdama katkıda bulunması, hizmet ve yan sanayi sektörleri oluşturması ve bölgesel kalkınmayı teşvik etmesi açısından önemli, aynı zamanda yatırım tutarının geri dönüş sürecinin uzun olmasından dolayı da son derece riskli bir sektördür. Dolayısıyla emtia fiyatlarında meydana gelecek bir artış, şirketin bu emtiayı üretmesi, işlemesi veya tüketmesine göre şirketin gelecekteki nakit akışlarını negatif veya pozitif olarak etkileyecek ve şirketin değerini azaltabilecek veya arttırabilecektir. Bu açıdan çalışmada 2003:5-2014:12 dönemi için metal fiyatlarının altın, gümüş ve bakır Borsa İstanbul’da yer alan ve madencilik sektöründe faaliyet gösteren 6 şirketin hisse senedi fiyatları üzerinde nasıl ve ne ölçüde etkili olduğunu aylık veriler kullanarak test edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada değişkenlere ilişkin dolar bazlı fiyatlar kullanılmıştır. Metal fiyatları ile şirket hisse senedi fiyatları arasında uzun dönemli ilişki olup olmadığı ise Johansen eşbütünleşme yöntemi ile test edilmiştir. Elde edilen bulgular, IHMAD, IPEKE, KOZAA ve PRKME hisse senedi fiyatları ile metal fiyatları arasında uzun dönem ilişki olmadığını göstermiştir. Kısa dönem ilişki ise standart EKK ile tahmin edilmiş; bakır fiyatlarının IHMAD hisse senedi fiyatlarını negatif yönde etkilediği, altın fiyatlarının ise IPEKE ve KOZAA hisse senedi fiyatları üzerinde pozitif yönde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak elde edilen bulgular yatırımcıların bu şirketlere yatırım kararı alırken metal fiyatlarına ek olarak diğer değişkenleri de dikkate almaları gerektiğini ortaya koymuştur.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724901metal fiyatlarımadencilik şirketlerijohansen eşbütünleşme analizimetal pricesmining companiesjohansen cointegration method |
| spellingShingle | Kemal Eyüboğlu Sinem Eyüboğlu METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİ Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi metal fiyatları madencilik şirketleri johansen eşbütünleşme analizi metal prices mining companies johansen cointegration method |
| title | METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİ |
| title_full | METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİ |
| title_fullStr | METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİ |
| title_full_unstemmed | METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİ |
| title_short | METAL FİYATLARI İLE BİST-MADENCİLİK ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TEST EDİLMESİ |
| title_sort | metal fiyatlari ile bist madencilik endeksinde islem goren hisse senetleri arasindaki iliskinin test edilmesi |
| topic | metal fiyatları madencilik şirketleri johansen eşbütünleşme analizi metal prices mining companies johansen cointegration method |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724901 |
| work_keys_str_mv | AT kemaleyuboglu metalfiyatlariilebistmadencilikendeksindeislemgorenhissesenetleriarasindakiiliskinintestedilmesi AT sinemeyuboglu metalfiyatlariilebistmadencilikendeksindeislemgorenhissesenetleriarasindakiiliskinintestedilmesi |