Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-Rylskiego
Plesnar stara się dowieść, że Edward Skórzewski i Jerzy Hoffman w Prawie i pięści (1964) oraz Aleksander Ścibor-Rylski w Wilczych echach (1968) wykorzystali, choć w różnym stopniu, konwencje gatunkowe westernu. Najwyraźniej widać to w konstrukcji głównych bohaterów, stających z bronią w ręku, samot...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences
2016-09-01
|
| Series: | Kwartalnik Filmowy |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2172 |
| _version_ | 1797631130412777472 |
|---|---|
| author | Łukasz A. Plesnar |
| author_facet | Łukasz A. Plesnar |
| author_sort | Łukasz A. Plesnar |
| collection | DOAJ |
| description |
Plesnar stara się dowieść, że Edward Skórzewski i Jerzy Hoffman w Prawie i pięści (1964) oraz Aleksander Ścibor-Rylski w Wilczych echach (1968) wykorzystali, choć w różnym stopniu, konwencje gatunkowe westernu. Najwyraźniej widać to w konstrukcji głównych bohaterów, stających z bronią w ręku, samotnie, przeciw działającym „pod przykrywką” bandytom. Lecz do westernu nawiązują również struktury narracyjne i schematy fabularne obu analizowanych filmów, ich struktury czasowe („po wojnie”; w prawdziwych westernach – po wojnie secesyjnej, tutaj – po II wojnie światowej) i przestrzenne (bezludne miasteczko w Prawie i pięści przywodzi na myśl westernowe ghost towns, bieszczadzkie połoniny przypominają pofałdowane prerie terytoriów Wyoming czy Dakota), a nawet ikonografia: broń (choć Colty zostały zastąpione sowieckimi tetetkami), konie, wozy repatriantów (osadników) zmierzające na zachód, a także – do pewnego stopnia – ubiory (Gustaw Holoubek jako Andrzej Kenig z Prawa i pięści jest wystylizowany na Shane’a, a Ryszard Pietruski jako Wijas na rewolwerowca Jacka Wilsona z Jeźdźca znikąd George’a Stevensa z 1953 r.). Istotnym wnioskiem płynącym z rozważań Plesnara jest konstatacja, że Wilcze echa w sposób raczej mechaniczny sięgają do konwencji westernu, podczas gdy Prawo i pięść wykorzystuje je w sposób bardziej twórczy, modyfikując i wzbogacając „kolorytem lokalnym”.
|
| first_indexed | 2024-03-11T11:17:18Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-3bc211a3201845aea76384350ab8a6da |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0452-9502 2719-2725 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-11T11:17:18Z |
| publishDate | 2016-09-01 |
| publisher | Institute of Art of the Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Kwartalnik Filmowy |
| spelling | doaj.art-3bc211a3201845aea76384350ab8a6da2023-11-10T18:01:46ZengInstitute of Art of the Polish Academy of SciencesKwartalnik Filmowy0452-95022719-27252016-09-019510.36744/kf.2172Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-RylskiegoŁukasz A. Plesnar0Uniwersytet Jagielloński Plesnar stara się dowieść, że Edward Skórzewski i Jerzy Hoffman w Prawie i pięści (1964) oraz Aleksander Ścibor-Rylski w Wilczych echach (1968) wykorzystali, choć w różnym stopniu, konwencje gatunkowe westernu. Najwyraźniej widać to w konstrukcji głównych bohaterów, stających z bronią w ręku, samotnie, przeciw działającym „pod przykrywką” bandytom. Lecz do westernu nawiązują również struktury narracyjne i schematy fabularne obu analizowanych filmów, ich struktury czasowe („po wojnie”; w prawdziwych westernach – po wojnie secesyjnej, tutaj – po II wojnie światowej) i przestrzenne (bezludne miasteczko w Prawie i pięści przywodzi na myśl westernowe ghost towns, bieszczadzkie połoniny przypominają pofałdowane prerie terytoriów Wyoming czy Dakota), a nawet ikonografia: broń (choć Colty zostały zastąpione sowieckimi tetetkami), konie, wozy repatriantów (osadników) zmierzające na zachód, a także – do pewnego stopnia – ubiory (Gustaw Holoubek jako Andrzej Kenig z Prawa i pięści jest wystylizowany na Shane’a, a Ryszard Pietruski jako Wijas na rewolwerowca Jacka Wilsona z Jeźdźca znikąd George’a Stevensa z 1953 r.). Istotnym wnioskiem płynącym z rozważań Plesnara jest konstatacja, że Wilcze echa w sposób raczej mechaniczny sięgają do konwencji westernu, podczas gdy Prawo i pięść wykorzystuje je w sposób bardziej twórczy, modyfikując i wzbogacając „kolorytem lokalnym”. https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2172Jerzy HoffmanEdward SkórzewskiAleksander Ścibor-Rylskiwestern |
| spellingShingle | Łukasz A. Plesnar Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-Rylskiego Kwartalnik Filmowy Jerzy Hoffman Edward Skórzewski Aleksander Ścibor-Rylski western |
| title | Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-Rylskiego |
| title_full | Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-Rylskiego |
| title_fullStr | Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-Rylskiego |
| title_full_unstemmed | Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-Rylskiego |
| title_short | Dziki Zachód, Dziki Wschód. Konwencje westernowe w „Prawie i pięści” Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego oraz „Wilczych echach” Aleksandra Ścibor-Rylskiego |
| title_sort | dziki zachod dziki wschod konwencje westernowe w prawie i piesci jerzego hoffmana i edwarda skorzewskiego oraz wilczych echach aleksandra scibor rylskiego |
| topic | Jerzy Hoffman Edward Skórzewski Aleksander Ścibor-Rylski western |
| url | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2172 |
| work_keys_str_mv | AT łukaszaplesnar dzikizachoddzikiwschodkonwencjewesternowewprawieipiescijerzegohoffmanaiedwardaskorzewskiegoorazwilczychechachaleksandrasciborrylskiego |