Âlem Ezelî Midir? Duns Scotus'un Yaklaşımı Üzerine Bir İnceleme
Âlem kadîm midir yoksa hâdis midir? Âlemin ezeli olduğuna ya da sonradan var edildiğine dair rasyonel kanıtlar sunulabilir mi? Sunulan bu kanıtlar “Âlem ezelidir.” ya da “Âlem hâdistir.” önermesini kesin bir şekilde kanıtlayabilir mi? Kant’ın aklın antinomileri içerisinde saydığı bu mesele Tanrı’ya...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sirnak University
2019-06-01
|
| Series: | Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/733069 |
| Summary: | Âlem kadîm midir yoksa hâdis midir?
Âlemin ezeli olduğuna ya da sonradan var edildiğine dair rasyonel kanıtlar
sunulabilir mi? Sunulan bu kanıtlar “Âlem ezelidir.” ya da “Âlem hâdistir.”
önermesini kesin bir şekilde kanıtlayabilir mi? Kant’ın aklın antinomileri
içerisinde saydığı bu mesele Tanrı’ya inanan pek çok düşünürü meşgul etmiştir. Orta
Çağ Hristiyan düşüncesinin önde gelen simalarından olan Duns Scotus da bu
meseleye kayıtsız kalmamıştır. Fakat Scotus’un meseleye ilişkin pozisyonu
konusunda birbirine aykırı iki iddia söz konusudur. Birinci iddiaya göre Scotus
âlemin ezeliliği konusunda Thomas Aquinas’la aynı görüşü benimsemektedir. Diğer
bir iddia ise Scotus’un âlemin hudusuna dair rasyonel argümanlar sunduğu
yönündedir. Scotus’un konuya yaklaşımına dair her iki iddianın da doğruluk payı
söz konusudur. Çünkü Scotus, ilk dönem eserlerinde âlemin ezeliliğine ilişkin
burhanî bir argüman sunulamayacağını iddia eden Aquinasçı bir çizgide yer
alırken, son dönemde yazmış olduğu eserlerde âlemin hudusunun aklî argümanlarla
kanıtlanabileceğini düşünmektedir. Bundan dolayı Scotus’un eserlerine ilişkin
kronolojik bir okuma yöntemi, onun bu konuda nerede durduğunu tespit etmemize
olanak sağlayacaktır. Böyle bir yöntemi temele alan bu çalışma, Mahir
Araştırmacı (Subtle Doctor) lakaplı Scotus’un konuya yaklaşımını ve onun görüşlerinin
zaman içerisindeki değişimini ortaya koymayı amaçlamaktadır. |
|---|---|
| ISSN: | 2146-4901 2667-6575 |