چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی

در این مقاله، علوم بنیادی به معنای ماحصل تحقیقات بنیادی، مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیق بنیادی به معنای پژوهشی که با هدف ایجاد فهمی بنیادی نسبت به پدیده موضوع پژوهش صورت می‌گیرد، واجد ویژگی‌هایی است که سیاست‌گذاران را برای تصمیم‌گیری با چالش‌ روبرو می‌کند. مهم‌ترین این ویژگی‌ها - که البته جملگی ا...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: طه شوکتیان, سید سپهر قاضی‌نوری
Format: Article
Language:fas
Published: National Research Institute for Science Policy (NRISP) 2019-06-01
Series:سیاست علم و فناوری
Subjects:
Online Access:https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13704_f29dcb626897f695ce34693e5435c8e4.pdf
_version_ 1797260192912506880
author طه شوکتیان
سید سپهر قاضی‌نوری
author_facet طه شوکتیان
سید سپهر قاضی‌نوری
author_sort طه شوکتیان
collection DOAJ
description در این مقاله، علوم بنیادی به معنای ماحصل تحقیقات بنیادی، مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیق بنیادی به معنای پژوهشی که با هدف ایجاد فهمی بنیادی نسبت به پدیده موضوع پژوهش صورت می‌گیرد، واجد ویژگی‌هایی است که سیاست‌گذاران را برای تصمیم‌گیری با چالش‌ روبرو می‌کند. مهم‌ترین این ویژگی‌ها - که البته جملگی استثناءپذیر هستند - عبارتند از: ابهام مفهومی، عدم قطعیت و ریسک بالا، امتناع پیش‌بینی دقیق نتایج کاربردی و ارزیابی کمّی منافع حاصله، وجود واسطه و تأخیر زمانی برای تحقق نتایج کاربردی، دشواری تملک یافته‌ها و اهمیت در نظام ملی نوآوری. در این مقاله، مضامین اصلی پیشینه نظری تحقیقات بنیادی شامل تعریف و ویژگی‌ها، مبانی نظری و برخی جنبه‌های سیاستی با تمرکز بر سیاست علمی بازخوانی و مبتنی بر آن نیز برخی جنبه‌های مهم برای پژوهش‌های آتی ارائه شده است. یافته‌های کلیدی بازخوانی پیشینه نظری بدین شرح است: ۱) اهمیت تحقیقات بنیادی در توسعه و لزوم حمایت دولت از تحقیقات بنیادی امری مورد اتفاق می‌باشد اما حدود و ثغور آن مورد بحث است. حذف کامل تحقیقات بنیادی و استفاده از نتایج تحقیقات دیگران امری مردود است. ۲) انتقادات زیادی نسبت به فشار دولت‌ها به نهاد علم برای نشان دادن منافع حاصل از تحقیقات بنیادی مطرح است ولی در عین حال آزادی مطلق نهاد علم پذیرفته نیست. ۳) منافع حاصل از تحقیقات بنیادی متنوع و ارزیابی کامل آن غیرممکن است.
first_indexed 2024-04-24T23:21:25Z
format Article
id doaj.art-3fd1f3eb58994cc5ba5c3f6aa65b2192
institution Directory Open Access Journal
issn 2008-0840
2783-4476
language fas
last_indexed 2024-04-24T23:21:25Z
publishDate 2019-06-01
publisher National Research Institute for Science Policy (NRISP)
record_format Article
series سیاست علم و فناوری
spelling doaj.art-3fd1f3eb58994cc5ba5c3f6aa65b21922024-03-16T07:09:31ZfasNational Research Institute for Science Policy (NRISP)سیاست علم و فناوری2008-08402783-44762019-06-0112234736113704چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادیطه شوکتیان0سید سپهر قاضی‌نوری1دانشجوی دکتری سیاست‌گذاری علم و فناوری، دانشگاه تربیت مدرس، تهراناستاد گروه مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه تربیت مدرس، تهراندر این مقاله، علوم بنیادی به معنای ماحصل تحقیقات بنیادی، مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیق بنیادی به معنای پژوهشی که با هدف ایجاد فهمی بنیادی نسبت به پدیده موضوع پژوهش صورت می‌گیرد، واجد ویژگی‌هایی است که سیاست‌گذاران را برای تصمیم‌گیری با چالش‌ روبرو می‌کند. مهم‌ترین این ویژگی‌ها - که البته جملگی استثناءپذیر هستند - عبارتند از: ابهام مفهومی، عدم قطعیت و ریسک بالا، امتناع پیش‌بینی دقیق نتایج کاربردی و ارزیابی کمّی منافع حاصله، وجود واسطه و تأخیر زمانی برای تحقق نتایج کاربردی، دشواری تملک یافته‌ها و اهمیت در نظام ملی نوآوری. در این مقاله، مضامین اصلی پیشینه نظری تحقیقات بنیادی شامل تعریف و ویژگی‌ها، مبانی نظری و برخی جنبه‌های سیاستی با تمرکز بر سیاست علمی بازخوانی و مبتنی بر آن نیز برخی جنبه‌های مهم برای پژوهش‌های آتی ارائه شده است. یافته‌های کلیدی بازخوانی پیشینه نظری بدین شرح است: ۱) اهمیت تحقیقات بنیادی در توسعه و لزوم حمایت دولت از تحقیقات بنیادی امری مورد اتفاق می‌باشد اما حدود و ثغور آن مورد بحث است. حذف کامل تحقیقات بنیادی و استفاده از نتایج تحقیقات دیگران امری مردود است. ۲) انتقادات زیادی نسبت به فشار دولت‌ها به نهاد علم برای نشان دادن منافع حاصل از تحقیقات بنیادی مطرح است ولی در عین حال آزادی مطلق نهاد علم پذیرفته نیست. ۳) منافع حاصل از تحقیقات بنیادی متنوع و ارزیابی کامل آن غیرممکن است.https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13704_f29dcb626897f695ce34693e5435c8e4.pdfتحقیقات بنیادیسیاست علممنافع تحقیقات بنیادیارزیابی پژوهشتأمین مالی پژوهشاولویت‌گذاری
spellingShingle طه شوکتیان
سید سپهر قاضی‌نوری
چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی
سیاست علم و فناوری
تحقیقات بنیادی
سیاست علم
منافع تحقیقات بنیادی
ارزیابی پژوهش
تأمین مالی پژوهش
اولویت‌گذاری
title چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی
title_full چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی
title_fullStr چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی
title_full_unstemmed چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی
title_short چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی
title_sort چالش‌های سیاست‌گذاری برای تحقیقات بنیادی
topic تحقیقات بنیادی
سیاست علم
منافع تحقیقات بنیادی
ارزیابی پژوهش
تأمین مالی پژوهش
اولویت‌گذاری
url https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13704_f29dcb626897f695ce34693e5435c8e4.pdf
work_keys_str_mv AT ṭhsẖwḵtyạn cẖạlsẖhạysyạstgdẖạrybrạytḥqyqạtbnyạdy
AT sydsphrqạḍynwry cẖạlsẖhạysyạstgdẖạrybrạytḥqyqạtbnyạdy