بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ای
یکی از فاکتورهای غیرزنده مهم محدودکننده رشدبه‌ویژه در مراحل اولیه استقرار گیاهان تنشدمای پایین است. مشخص‌شده که چغندرقند نیز در طول دوره رشد خود به‌خصوص مراحل اولیه با تنش دمای پایین مواجه و دچار خسارت می‌شود. به‌منظور بررسی تحمل به سرما در تعدادی از ارقام مورد کشت چغندرقند، پژوهشی در دانشکده کشاورز...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Birjand
2017-10-01
|
| Series: | تنش های محیطی در علوم زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://escs.birjand.ac.ir/article_616_7498014619d2010b9394f4f1b42dddc4.pdf |
| _version_ | 1827296483312926720 |
|---|---|
| author | مهدی جلیلیان مسعود دهداری رضا امیری فهلیانی محسن موحدی دهنوی |
| author_facet | مهدی جلیلیان مسعود دهداری رضا امیری فهلیانی محسن موحدی دهنوی |
| author_sort | مهدی جلیلیان |
| collection | DOAJ |
| description | یکی از فاکتورهای غیرزنده مهم محدودکننده رشدبه‌ویژه در مراحل اولیه استقرار گیاهان تنشدمای پایین است. مشخص‌شده که چغندرقند نیز در طول دوره رشد خود به‌خصوص مراحل اولیه با تنش دمای پایین مواجه و دچار خسارت می‌شود. به‌منظور بررسی تحمل به سرما در تعدادی از ارقام مورد کشت چغندرقند، پژوهشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال زراعی 93-1392 انجام شد. گیاهچه‌های 10 رقم چغندرقند (کرجی، SBSI-005، شیرین، راستاد، آناکوندا، دروتی، مراک، آنتیک، زرقان و پرشیا) در مرحله‌ی 2 تا 3 برگی در معرض چهار سطح دمایی شامل 0، 5، 10 و 25 (شاهد) درجه سلسیوس قرار گرفتند. آزمایش در هر سطح دمایی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. برای اعمال تنش سرما گلدان‌ها درون اتاقک رشد با دمای موردنظر قرار گرفتند. صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک شامل ارتفاع اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی وزن خشک ریشه و ساقه، نشت الکترولیت، میزان سبزینگی (عدد کلروفیل متر)، پرولین، قندهای محلول کل و فلورسانس کلروفیل اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر دما، رقم و برهمکنش آن‌ها برای تمامی صفات معنی‌دار بود. میانگین صفات وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه در شرایط تنش صفر درجه سلسیوس به ترتیب کاهش 68 و 77 درصدی نسبت به حالت عدم تنش نشان دادند؛ اما میانگین نشت الکترولیت، قندهای محلول کل و پرولین در سطح تنش (صفر درجه سلسیوس) نسبت به عدم تنش به ترتیب 25، 71 و 90.5 درصد افزایش یافتند. بیشترین همبستگی ژنوتیپی در شرایط عدم تنش سرما (25 درجه سلسیوس) بین ارتفاع اندام هوایی و قندهای محلول کل (0.67-) و در شرایط تنش سرما (صفر درجه سلسیوس) بین وزن تر ریشه و وزن خشک اندام هوایی (0.43-) بود. تجزیه به عامل‌ها در شرایط تنش سرما (صفر درجه سلسیوس)، 4 عامل را شناسایی کرد که درمجموع 71.7 درصد از تغییرات کل را توجیه نمودند. سه عامل اول مرتبط با تحمل به سرما بودند. گروه‌بندی ارقام با استفاده از نمودار سه‌بعدی حاصل از امتیاز سه عامل اول مراک و آنتیک را که ازنظر سه عامل اول بالاترین امتیازها داشتند به‌عنوان متحمل‌ترین در شرایط تنش سرما معرفی نمود. دروتی و آناکوندا نیمه متحمل و سایر ژنوتیپها حساس به سرما بودند. درمجموع نتایج حاکی از وجود تنوع بین ژنوتیپها ازنظر تحمل به سرما و پاسخ متفاوت آن‌ها به دمای پایین بود. بعلاوه در این مطالعه ویژگیهای میزان پرولین، کارایی فتوسیستم II و وزن خشک ریشه نقش کلیدی در تفکیک ارقام ازنظر تحمل به سرما داشتند به گونه ای که ارقام متحمل دارای مقادیر بالاتری از این صفات در مقایسه با ارقام حساس در شرایط تنش سرما بودند. |
| first_indexed | 2024-04-24T14:39:25Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-3fe97fd8a869477fa17a15f8d32b8430 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2228-7604 2383-3084 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-24T14:39:25Z |
| publishDate | 2017-10-01 |
| publisher | University of Birjand |
| record_format | Article |
| series | تنش های محیطی در علوم زراعی |
| spelling | doaj.art-3fe97fd8a869477fa17a15f8d32b84302024-04-02T22:51:55ZfasUniversity of Birjandتنش های محیطی در علوم زراعی2228-76042383-30842017-10-0110347549010.22077/escs.2017.616616بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ایمهدی جلیلیان0مسعود دهداری1رضا امیری فهلیانی2محسن موحدی دهنوی3دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج.دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج.استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج.دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوجیکی از فاکتورهای غیرزنده مهم محدودکننده رشدبه‌ویژه در مراحل اولیه استقرار گیاهان تنشدمای پایین است. مشخص‌شده که چغندرقند نیز در طول دوره رشد خود به‌خصوص مراحل اولیه با تنش دمای پایین مواجه و دچار خسارت می‌شود. به‌منظور بررسی تحمل به سرما در تعدادی از ارقام مورد کشت چغندرقند، پژوهشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال زراعی 93-1392 انجام شد. گیاهچه‌های 10 رقم چغندرقند (کرجی، SBSI-005، شیرین، راستاد، آناکوندا، دروتی، مراک، آنتیک، زرقان و پرشیا) در مرحله‌ی 2 تا 3 برگی در معرض چهار سطح دمایی شامل 0، 5، 10 و 25 (شاهد) درجه سلسیوس قرار گرفتند. آزمایش در هر سطح دمایی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. برای اعمال تنش سرما گلدان‌ها درون اتاقک رشد با دمای موردنظر قرار گرفتند. صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک شامل ارتفاع اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی وزن خشک ریشه و ساقه، نشت الکترولیت، میزان سبزینگی (عدد کلروفیل متر)، پرولین، قندهای محلول کل و فلورسانس کلروفیل اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر دما، رقم و برهمکنش آن‌ها برای تمامی صفات معنی‌دار بود. میانگین صفات وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه در شرایط تنش صفر درجه سلسیوس به ترتیب کاهش 68 و 77 درصدی نسبت به حالت عدم تنش نشان دادند؛ اما میانگین نشت الکترولیت، قندهای محلول کل و پرولین در سطح تنش (صفر درجه سلسیوس) نسبت به عدم تنش به ترتیب 25، 71 و 90.5 درصد افزایش یافتند. بیشترین همبستگی ژنوتیپی در شرایط عدم تنش سرما (25 درجه سلسیوس) بین ارتفاع اندام هوایی و قندهای محلول کل (0.67-) و در شرایط تنش سرما (صفر درجه سلسیوس) بین وزن تر ریشه و وزن خشک اندام هوایی (0.43-) بود. تجزیه به عامل‌ها در شرایط تنش سرما (صفر درجه سلسیوس)، 4 عامل را شناسایی کرد که درمجموع 71.7 درصد از تغییرات کل را توجیه نمودند. سه عامل اول مرتبط با تحمل به سرما بودند. گروه‌بندی ارقام با استفاده از نمودار سه‌بعدی حاصل از امتیاز سه عامل اول مراک و آنتیک را که ازنظر سه عامل اول بالاترین امتیازها داشتند به‌عنوان متحمل‌ترین در شرایط تنش سرما معرفی نمود. دروتی و آناکوندا نیمه متحمل و سایر ژنوتیپها حساس به سرما بودند. درمجموع نتایج حاکی از وجود تنوع بین ژنوتیپها ازنظر تحمل به سرما و پاسخ متفاوت آن‌ها به دمای پایین بود. بعلاوه در این مطالعه ویژگیهای میزان پرولین، کارایی فتوسیستم II و وزن خشک ریشه نقش کلیدی در تفکیک ارقام ازنظر تحمل به سرما داشتند به گونه ای که ارقام متحمل دارای مقادیر بالاتری از این صفات در مقایسه با ارقام حساس در شرایط تنش سرما بودند.http://escs.birjand.ac.ir/article_616_7498014619d2010b9394f4f1b42dddc4.pdfتجزیه به عامل‌هاشاخص تحمل به تنشصفات مورفولوژیک و فیزیولوژیکهمبستگی ژنوتیپی |
| spellingShingle | مهدی جلیلیان مسعود دهداری رضا امیری فهلیانی محسن موحدی دهنوی بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ای تنش های محیطی در علوم زراعی تجزیه به عامل‌ها شاخص تحمل به تنش صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک همبستگی ژنوتیپی |
| title | بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ای |
| title_full | بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ای |
| title_fullStr | بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ای |
| title_full_unstemmed | بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ای |
| title_short | بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند (.Beta vulgaris L) در مرحله گیاهچه‌ای |
| title_sort | بررسی تحمل به سرما در ارقام مختلف چغندرقند beta vulgaris l در مرحله گیاهچه‌ای |
| topic | تجزیه به عامل‌ها شاخص تحمل به تنش صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک همبستگی ژنوتیپی |
| url | http://escs.birjand.ac.ir/article_616_7498014619d2010b9394f4f1b42dddc4.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mhdyjlylyạn brrsytḥmlbhsrmạdrạrqạmmkẖtlfcẖgẖndrqndbetavulgarisldrmrḥlhgyạhcẖhạy AT msʿwddhdạry brrsytḥmlbhsrmạdrạrqạmmkẖtlfcẖgẖndrqndbetavulgarisldrmrḥlhgyạhcẖhạy AT rḍạạmyryfhlyạny brrsytḥmlbhsrmạdrạrqạmmkẖtlfcẖgẖndrqndbetavulgarisldrmrḥlhgyạhcẖhạy AT mḥsnmwḥdydhnwy brrsytḥmlbhsrmạdrạrqạmmkẖtlfcẖgẖndrqndbetavulgarisldrmrḥlhgyạhcẖhạy |