Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w Opawie
Celem poniższego artykułu jest naszkicowanie przebiegu działań kasacyjnych Towarzystwa Jezusowego na Śląsku Austriackim na tle mało znanego w Polsce zespołu archiwalnego zgromadzonego przez Archiwum Ziemskie w Opawie (Zemský archiv v Opavě). Podział Śląska pomiędzy Prusy i monarchię habsburską, dok...
| Autor principal: | |
|---|---|
| Formato: | Artigo |
| Idioma: | deu |
| Publicado em: |
The John Paul II Catholic University of Lublin
2023-06-01
|
| coleção: | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| Assuntos: | |
| Acesso em linha: | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/16190 |
| _version_ | 1827161378132066304 |
|---|---|
| author | Gregor Ploch |
| author_facet | Gregor Ploch |
| author_sort | Gregor Ploch |
| collection | DOAJ |
| description |
Celem poniższego artykułu jest naszkicowanie przebiegu działań kasacyjnych Towarzystwa Jezusowego na Śląsku Austriackim na tle mało znanego w Polsce zespołu archiwalnego zgromadzonego przez Archiwum Ziemskie w Opawie (Zemský archiv v Opavě). Podział Śląska pomiędzy Prusy i monarchię habsburską, dokonany w wyniku I wojny śląskiej w 1742 roku, odbił się na strukturze organizacyjnej Towarzystwa Jezusowego na Śląsku. Kolegium jezuickie w Opawie oraz rezydencja w Cieszynie wraz z przynależnymi ośrodkami misyjnymi należały do Prowincji Czeskiej (Provincia Bohemiae), podległy zatem likwidacji bezpośrednio w 1773 roku – w przeciwieństwie do placówek jezuickich na Śląsku Pruskim, należących do odrębnej Prowincji Śląskiej (Provincia Silesiae). Działania kasacyjne dotknęły również częściowo nyskie kolegium jezuickie, które posiadało kilka wsi po stronie austriackiej. Głównym zamierzeniem poniższego opracowania jest przedstawienie charakterystyki działań centralnej austriackiej administracji nadwornej, zastosowanej nie tylko w ramach kasaty Towarzystwa Jezusowego na ziemiach austriackich, lecz również w tzw. kasatach józefińskich przeprowadzonych dekadę później, w latach 80. XVIII wieku. Sposób funkcjonowania biurokracji nadwornej w kwestii koordynacji prac przybliżono na podstawie opawskich dokumentów archiwalnych powstałych w bezpośrednim okresie kasaty. Historię omawianych placówek (do kasaty) naszkicowano jedynie pokrótce, ze względu na fakt, iż została ona już opracowana w literaturze. Zaprezentowano tabelaryczny wykaz archiwaliów zbioru Urzędu Królewskiego w Opawie oraz spis personalny jezuitów dotkniętych kasatą. Publikacja nie jest wyczerpującą analizą źródeł archiwalnych, lecz przyczynkiem do dalszych badań historii działalności Towarzystwa Jezusowego na Śląsku.
|
| first_indexed | 2024-03-08T06:04:23Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-40483542c0564a209d8a61ac0c2316fc |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0518-3766 2545-3491 |
| language | deu |
| last_indexed | 2025-03-21T00:27:58Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | The John Paul II Catholic University of Lublin |
| record_format | Article |
| series | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| spelling | doaj.art-40483542c0564a209d8a61ac0c2316fc2024-08-03T07:10:40ZdeuThe John Paul II Catholic University of LublinArchiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne0518-37662545-34912023-06-0112010.31743/abmk.16190Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w OpawieGregor Ploch Celem poniższego artykułu jest naszkicowanie przebiegu działań kasacyjnych Towarzystwa Jezusowego na Śląsku Austriackim na tle mało znanego w Polsce zespołu archiwalnego zgromadzonego przez Archiwum Ziemskie w Opawie (Zemský archiv v Opavě). Podział Śląska pomiędzy Prusy i monarchię habsburską, dokonany w wyniku I wojny śląskiej w 1742 roku, odbił się na strukturze organizacyjnej Towarzystwa Jezusowego na Śląsku. Kolegium jezuickie w Opawie oraz rezydencja w Cieszynie wraz z przynależnymi ośrodkami misyjnymi należały do Prowincji Czeskiej (Provincia Bohemiae), podległy zatem likwidacji bezpośrednio w 1773 roku – w przeciwieństwie do placówek jezuickich na Śląsku Pruskim, należących do odrębnej Prowincji Śląskiej (Provincia Silesiae). Działania kasacyjne dotknęły również częściowo nyskie kolegium jezuickie, które posiadało kilka wsi po stronie austriackiej. Głównym zamierzeniem poniższego opracowania jest przedstawienie charakterystyki działań centralnej austriackiej administracji nadwornej, zastosowanej nie tylko w ramach kasaty Towarzystwa Jezusowego na ziemiach austriackich, lecz również w tzw. kasatach józefińskich przeprowadzonych dekadę później, w latach 80. XVIII wieku. Sposób funkcjonowania biurokracji nadwornej w kwestii koordynacji prac przybliżono na podstawie opawskich dokumentów archiwalnych powstałych w bezpośrednim okresie kasaty. Historię omawianych placówek (do kasaty) naszkicowano jedynie pokrótce, ze względu na fakt, iż została ona już opracowana w literaturze. Zaprezentowano tabelaryczny wykaz archiwaliów zbioru Urzędu Królewskiego w Opawie oraz spis personalny jezuitów dotkniętych kasatą. Publikacja nie jest wyczerpującą analizą źródeł archiwalnych, lecz przyczynkiem do dalszych badań historii działalności Towarzystwa Jezusowego na Śląsku. https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/16190jezuicikasata zakonówŚląskOpawaCieszynProwincja Czeska Towarzystwa Jezusowego |
| spellingShingle | Gregor Ploch Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w Opawie Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne jezuici kasata zakonów Śląsk Opawa Cieszyn Prowincja Czeska Towarzystwa Jezusowego |
| title | Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w Opawie |
| title_full | Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w Opawie |
| title_fullStr | Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w Opawie |
| title_full_unstemmed | Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w Opawie |
| title_short | Kasata zakonu jezuitów na Śląsku Austriackim w 1773 roku w świetle dokumentów Archiwum Ziemskiego w Opawie |
| title_sort | kasata zakonu jezuitow na slasku austriackim w 1773 roku w swietle dokumentow archiwum ziemskiego w opawie |
| topic | jezuici kasata zakonów Śląsk Opawa Cieszyn Prowincja Czeska Towarzystwa Jezusowego |
| url | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/16190 |
| work_keys_str_mv | AT gregorploch kasatazakonujezuitownaslaskuaustriackimw1773rokuwswietledokumentowarchiwumziemskiegowopawie |