Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi?
Sayın Editör, Çölyak hastalığı, her yaşta ortaya çıkabilen ve toplumun yaklaşık %1’ini etkileyen glutene karşı duyarlılık ile karakterize, asemptomatik durumdan malabsorbsiyondan kadar farklı klinikle (Gastrointestinal ve ekstraintestinal) seyreden, glutensiz diyetle iyileşebilen otoimmun familyal...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ankara Yildirim Beyazit University
2018-12-01
|
| Series: | Ankara Medical Journal |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/amj/issue/40944/498030?publisher=ybu |
| _version_ | 1797907976321761280 |
|---|---|
| author | Yusuf Üstü |
| author_facet | Yusuf Üstü |
| author_sort | Yusuf Üstü |
| collection | DOAJ |
| description | Sayın Editör,
Çölyak
hastalığı, her yaşta ortaya çıkabilen ve toplumun yaklaşık %1’ini etkileyen
glutene karşı duyarlılık ile karakterize, asemptomatik durumdan malabsorbsiyondan
kadar farklı klinikle (Gastrointestinal ve ekstraintestinal) seyreden,
glutensiz diyetle iyileşebilen otoimmun familyal bir enteropatidir.1,2
Tanı
konmamış çölyak hastalarının bilinen çölyak hastalarının 10 katına kadar
çıkabildiği düşünülmektedir.1,2 Bu yüksek oran, tipik hastalık
bulguların yanısıra, özellikle tedaviye dirençli ve/veya sürekli replasman
tedavisine ihtiyaç duyan hastalarda (Demir, folat, B12, B1, vitamin D ve kalsiyum
eksikliği ve ilişkili hastalıklarda) çölyak hastalığının tanıda düşünülmesini
gerektiğini göstermektedir.1,3
Beslenme
alışkanlıklarının değişmesiyle ile birlikte daha fazla gluten ile
karşılaşmaktayız. Buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan gliadin
immunpatogenezden sorumlu tutulmaktadır.1,4 Bu tahıllardan yapılan
ekmek dünyada bilinen en eski temel besin kaynağıdır. Gluten ekmek yapımında viskoelastik
hamur oluşumu ile ilişkilidir.5 Yapılan çalışmalar ekşi hamur
yöntemi ile üretilen ürünlerin gluteni yıktığını ve mineral biyoyaralanımını
arttırdığını göstermekte hatta çölyak hastalarında kullanılabileceğini
düşündürmektedir.6,7
Ekşi hamur yönteminde,
normal kültür mayaları ile birlikte yabani mayalar, laktik, asetik ve sitrik
asit bakterilerin laktik asit fermantasyonuna uğrayan hamur parçası, sonraki
hamurda maya olarak kullanmaktır.8 Ekmek yapımında ekşi hamur tozu
ikame oran arttıkça gluten miktarının azaldığı görülmüştür.9 Mayalı
ekmek ile ekşi mayalı ekmeğin karşılaştırıldığı bir çalışmada, ekşi hamur ekmeği
ile beslenen farelerde hemoglobin, hematokrit, ferritin ve demir düzeyleri
anlamlı derecede yüksek, vücuttan atılan demir düzeylerinde ise önemli bir
azalma belirlenmiştir.7,10
30-40 yıl
öncesine kadar geleneksel doğal bir fermente ürün olan ekşi mayalı ekmekler
tüketilirken günümüzde bu oran çok düşmüştür. Ekşi mayalı ekmeklerin
tüketiminin artırılması ile değişik seviyelerdeki saptanmamış enteropatilerin
ilerlemeden engellenmesi/iyileşmesi mümkün görünmektedir. Ancak ekşi hamur
fermantasyonunda biyoaktif bileşen düzeylerindeki bu değişimin mekanizması hala
tam olarak açıklanamamıştır. Hem bu hususta hem de kullanılabilirlik konusunda
geniş çalışmalara ihtiyaç vardır. |
| first_indexed | 2024-04-10T10:45:15Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-40790c1647ad4bb38e6bf14f07b32aa6 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2148-4570 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T10:45:15Z |
| publishDate | 2018-12-01 |
| publisher | Ankara Yildirim Beyazit University |
| record_format | Article |
| series | Ankara Medical Journal |
| spelling | doaj.art-40790c1647ad4bb38e6bf14f07b32aa62023-02-15T16:20:20ZengAnkara Yildirim Beyazit UniversityAnkara Medical Journal2148-45702018-12-0118470470510.17098/amj.49803037Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi?Yusuf ÜstüSayın Editör, Çölyak hastalığı, her yaşta ortaya çıkabilen ve toplumun yaklaşık %1’ini etkileyen glutene karşı duyarlılık ile karakterize, asemptomatik durumdan malabsorbsiyondan kadar farklı klinikle (Gastrointestinal ve ekstraintestinal) seyreden, glutensiz diyetle iyileşebilen otoimmun familyal bir enteropatidir.1,2 Tanı konmamış çölyak hastalarının bilinen çölyak hastalarının 10 katına kadar çıkabildiği düşünülmektedir.1,2 Bu yüksek oran, tipik hastalık bulguların yanısıra, özellikle tedaviye dirençli ve/veya sürekli replasman tedavisine ihtiyaç duyan hastalarda (Demir, folat, B12, B1, vitamin D ve kalsiyum eksikliği ve ilişkili hastalıklarda) çölyak hastalığının tanıda düşünülmesini gerektiğini göstermektedir.1,3 Beslenme alışkanlıklarının değişmesiyle ile birlikte daha fazla gluten ile karşılaşmaktayız. Buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan gliadin immunpatogenezden sorumlu tutulmaktadır.1,4 Bu tahıllardan yapılan ekmek dünyada bilinen en eski temel besin kaynağıdır. Gluten ekmek yapımında viskoelastik hamur oluşumu ile ilişkilidir.5 Yapılan çalışmalar ekşi hamur yöntemi ile üretilen ürünlerin gluteni yıktığını ve mineral biyoyaralanımını arttırdığını göstermekte hatta çölyak hastalarında kullanılabileceğini düşündürmektedir.6,7 Ekşi hamur yönteminde, normal kültür mayaları ile birlikte yabani mayalar, laktik, asetik ve sitrik asit bakterilerin laktik asit fermantasyonuna uğrayan hamur parçası, sonraki hamurda maya olarak kullanmaktır.8 Ekmek yapımında ekşi hamur tozu ikame oran arttıkça gluten miktarının azaldığı görülmüştür.9 Mayalı ekmek ile ekşi mayalı ekmeğin karşılaştırıldığı bir çalışmada, ekşi hamur ekmeği ile beslenen farelerde hemoglobin, hematokrit, ferritin ve demir düzeyleri anlamlı derecede yüksek, vücuttan atılan demir düzeylerinde ise önemli bir azalma belirlenmiştir.7,10 30-40 yıl öncesine kadar geleneksel doğal bir fermente ürün olan ekşi mayalı ekmekler tüketilirken günümüzde bu oran çok düşmüştür. Ekşi mayalı ekmeklerin tüketiminin artırılması ile değişik seviyelerdeki saptanmamış enteropatilerin ilerlemeden engellenmesi/iyileşmesi mümkün görünmektedir. Ancak ekşi hamur fermantasyonunda biyoaktif bileşen düzeylerindeki bu değişimin mekanizması hala tam olarak açıklanamamıştır. Hem bu hususta hem de kullanılabilirlik konusunda geniş çalışmalara ihtiyaç vardır.https://dergipark.org.tr/tr/pub/amj/issue/40944/498030?publisher=ybuceliac diseaseglutenintolerance |
| spellingShingle | Yusuf Üstü Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi? Ankara Medical Journal celiac disease gluten intolerance |
| title | Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi? |
| title_full | Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi? |
| title_fullStr | Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi? |
| title_full_unstemmed | Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi? |
| title_short | Enteropatiler Düşündüğümüzden Daha Sık Olabilir mi? |
| title_sort | enteropatiler dusundugumuzden daha sik olabilir mi |
| topic | celiac disease gluten intolerance |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/pub/amj/issue/40944/498030?publisher=ybu |
| work_keys_str_mv | AT yusufustu enteropatilerdusundugumuzdendahasıkolabilirmi |