Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro Gymraeg
Tar éis Éirí Amach na Cásca, seoladh breis agus 1,800 Éireannach go campa géibhinn in iardhrioglann Frongoch i dtuaisceart na Breataine Bige. Is ann a coinníodh na cimí go ceann roinnt mhaith míonna; seoladh na cimí deireanacha ar ais go hÉirinn seachtain na Nollag 1916. Maítear gur thug an tréimhse...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Irish |
| Published: |
Comhar Teoranta
2017-10-01
|
| Series: | COMHARTaighde |
| Subjects: | |
| Online Access: |
https://doi.org/10.18669/ct.2017.06
|
| _version_ | 1819003959588683776 |
|---|---|
| author | Caitríona Ó Torna |
| author_facet | Caitríona Ó Torna |
| author_sort | Caitríona Ó Torna |
| collection | DOAJ |
| description | Tar éis Éirí Amach na Cásca, seoladh breis agus 1,800 Éireannach go campa géibhinn in iardhrioglann Frongoch i dtuaisceart na Breataine Bige. Is ann a coinníodh na cimí go ceann roinnt mhaith míonna; seoladh na cimí deireanacha ar ais go hÉirinn seachtain na Nollag 1916. Maítear gur thug an tréimhse sin i gcampa Frongoch deis do na Poblachtánaigh ord, eagar agus oiliúint a chur orthu féin mar bhuíon saighdiúirí, ar dhlúthchuid é den chur chuige a úsáideadh i gCogadh na Saoirse dá éis sin. Cuid den oiliúint sin in Frongoch ab ea na ranganna Gaeilge a reáchtáladh sa champa; bhí ceachtanna agus ócáidí Gaeilge i measc imeachtaí na gcimí seacht lá in aghaidh na seachtaine.
San alt seo, breathnófar ar imeachtaí laethúla an champa, ar ról na Gaeilge i saol an champa, ar an ábhar teagaisc a bhí ar fáil agus ar na múinteoirí a chuaigh i mbun teagaisc. Cíorfar freisin tionchar na Breatnaise agus suíomh an champa i gceartlár cheantar Breatnaise ar dhearcadh na gcimí ar a dteanga agus a gcultúr féin. Ar spreag láthair Frongoch iad chun smaoineamh as an nua ar an nGaeilge mar mheán cumarsáide nuair a bhainfí saoirse amach? Scrúdófar an caidreamh a bhí ann idir na cimí agus muintir an cheantair féin chomh maith. Ar cuireadh fáilte roimh na reibiliúnaigh, na colceathracha Ceilteacha seo a bhí tar éis éirí amach i gcoinne an tsean-namhad? Nó ar mhó an tionchar a bhí ag imeachtaí an Chéad Chogaidh Dhomhanda ar dhearcadh mhuintir Frongoch? |
| first_indexed | 2024-12-20T23:29:17Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-42c293e5a9674ece935af068fdb699d4 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2009-8626 |
| language | Irish |
| last_indexed | 2024-12-20T23:29:17Z |
| publishDate | 2017-10-01 |
| publisher | Comhar Teoranta |
| record_format | Article |
| series | COMHARTaighde |
| spelling | doaj.art-42c293e5a9674ece935af068fdb699d42022-12-21T19:23:18ZgleComhar TeorantaCOMHARTaighde2009-86262017-10-0131e610.18669/ct.2017.06Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro GymraegCaitríona Ó TornaTar éis Éirí Amach na Cásca, seoladh breis agus 1,800 Éireannach go campa géibhinn in iardhrioglann Frongoch i dtuaisceart na Breataine Bige. Is ann a coinníodh na cimí go ceann roinnt mhaith míonna; seoladh na cimí deireanacha ar ais go hÉirinn seachtain na Nollag 1916. Maítear gur thug an tréimhse sin i gcampa Frongoch deis do na Poblachtánaigh ord, eagar agus oiliúint a chur orthu féin mar bhuíon saighdiúirí, ar dhlúthchuid é den chur chuige a úsáideadh i gCogadh na Saoirse dá éis sin. Cuid den oiliúint sin in Frongoch ab ea na ranganna Gaeilge a reáchtáladh sa champa; bhí ceachtanna agus ócáidí Gaeilge i measc imeachtaí na gcimí seacht lá in aghaidh na seachtaine. San alt seo, breathnófar ar imeachtaí laethúla an champa, ar ról na Gaeilge i saol an champa, ar an ábhar teagaisc a bhí ar fáil agus ar na múinteoirí a chuaigh i mbun teagaisc. Cíorfar freisin tionchar na Breatnaise agus suíomh an champa i gceartlár cheantar Breatnaise ar dhearcadh na gcimí ar a dteanga agus a gcultúr féin. Ar spreag láthair Frongoch iad chun smaoineamh as an nua ar an nGaeilge mar mheán cumarsáide nuair a bhainfí saoirse amach? Scrúdófar an caidreamh a bhí ann idir na cimí agus muintir an cheantair féin chomh maith. Ar cuireadh fáilte roimh na reibiliúnaigh, na colceathracha Ceilteacha seo a bhí tar éis éirí amach i gcoinne an tsean-namhad? Nó ar mhó an tionchar a bhí ag imeachtaí an Chéad Chogaidh Dhomhanda ar dhearcadh mhuintir Frongoch? https://doi.org/10.18669/ct.2017.06 Stair na Gaeilge san fhichiú haoisAn Bhreatain Bheagan BhreatnaisFrongochcampa géibhinnfoghlaimeoirí teanga |
| spellingShingle | Caitríona Ó Torna Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro Gymraeg COMHARTaighde Stair na Gaeilge san fhichiú haois An Bhreatain Bheag an Bhreatnais Frongoch campa géibhinn foghlaimeoirí teanga |
| title | Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro Gymraeg |
| title_full | Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro Gymraeg |
| title_fullStr | Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro Gymraeg |
| title_full_unstemmed | Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro Gymraeg |
| title_short | Gaeil i ngéibheann: Frongoch, an Ghaeilge agus Y Fro Gymraeg |
| title_sort | gaeil i ngeibheann frongoch an ghaeilge agus y fro gymraeg |
| topic | Stair na Gaeilge san fhichiú haois An Bhreatain Bheag an Bhreatnais Frongoch campa géibhinn foghlaimeoirí teanga |
| url |
https://doi.org/10.18669/ct.2017.06
|
| work_keys_str_mv | AT caitrionaotorna gaeilingeibheannfrongochanghaeilgeagusyfrogymraeg |