تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسی

از واژه‌گانی که شاعران و اهل ادب در تصویرپردازی‌های خود از آن بهره‌ جسته‌اند، قهوه است. به‌نظر می‌رسد معنا و مصداق این واژه در متون فارسی و عربی از دیرباز تاکنون یک‌سان نبوده است؛ بنابراین، تبیین ریشۀ این واژه و نشان‌دادن سیر تطور و تحول دلالت آن برای اهل ادب سودمند است. در این پژوهش، کوشیده‌ایم با...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: سعید واعظ, توحید شالچیان ناظر
Format: Article
Language:English
Published: Ghalib University 2022-09-01
Series:غالب
Subjects:
Online Access:https://ghalibqjournal.com/index.php/ghalibqjournal/article/view/83
_version_ 1797701517099139072
author سعید واعظ
توحید شالچیان ناظر
author_facet سعید واعظ
توحید شالچیان ناظر
author_sort سعید واعظ
collection DOAJ
description از واژه‌گانی که شاعران و اهل ادب در تصویرپردازی‌های خود از آن بهره‌ جسته‌اند، قهوه است. به‌نظر می‌رسد معنا و مصداق این واژه در متون فارسی و عربی از دیرباز تاکنون یک‌سان نبوده است؛ بنابراین، تبیین ریشۀ این واژه و نشان‌دادن سیر تطور و تحول دلالت آن برای اهل ادب سودمند است. در این پژوهش، کوشیده‌ایم با تکیه بر برخی از متون ادبی، تاریخی، سفرنامه‌ها و واژه‌نامه‌های معتبر فارسی و عربی به این پرسش پاسخ دهیم که چه‌گونه قهوه_ که در گذشته به شراب و خمر غلیظ  اطلاق می‌شده است_ امروزه به چیز دیگری اطلاق می‌شود؟ در این پژوهش، از روش توصیفی- تحلیلی بهره جسته‌ایم و بر اساس قراین به‌دست‌آمده نشان داده­ایم که از میوۀ شجرالبنّ یا قهوه، شراب مینداختند و فرآوردۀ مصرفی از آن خمر غلیظ سکرآور بوده است. به مرور زمان، نوع فرآوردۀ مصرفی از میوۀ قهوه تغییر یافته و به شکل امروزی درآمده است. به تبع همین امر، تصویری که از قهوه در شعر و ادب معاصر یافت می‌شود، با تصویر قهوة پیش از قرن نهم هجری و دورۀ صفوی، کاملاً تفاوت دارد.
first_indexed 2024-03-12T04:36:52Z
format Article
id doaj.art-436d7d3bffa441c6bafb2a83d9511696
institution Directory Open Access Journal
issn 2788-4155
2788-6441
language English
last_indexed 2024-03-12T04:36:52Z
publishDate 2022-09-01
publisher Ghalib University
record_format Article
series غالب
spelling doaj.art-436d7d3bffa441c6bafb2a83d95116962023-09-03T09:53:40ZengGhalib Universityغالب2788-41552788-64412022-09-0111310.58342/.v11i3.83تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسیسعید واعظ0توحید شالچیان ناظر1استاد زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه علامه طباطبائی، ایران، تهران دانش‌جوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه علامه طباطبائی، ایران، تهران از واژه‌گانی که شاعران و اهل ادب در تصویرپردازی‌های خود از آن بهره‌ جسته‌اند، قهوه است. به‌نظر می‌رسد معنا و مصداق این واژه در متون فارسی و عربی از دیرباز تاکنون یک‌سان نبوده است؛ بنابراین، تبیین ریشۀ این واژه و نشان‌دادن سیر تطور و تحول دلالت آن برای اهل ادب سودمند است. در این پژوهش، کوشیده‌ایم با تکیه بر برخی از متون ادبی، تاریخی، سفرنامه‌ها و واژه‌نامه‌های معتبر فارسی و عربی به این پرسش پاسخ دهیم که چه‌گونه قهوه_ که در گذشته به شراب و خمر غلیظ  اطلاق می‌شده است_ امروزه به چیز دیگری اطلاق می‌شود؟ در این پژوهش، از روش توصیفی- تحلیلی بهره جسته‌ایم و بر اساس قراین به‌دست‌آمده نشان داده­ایم که از میوۀ شجرالبنّ یا قهوه، شراب مینداختند و فرآوردۀ مصرفی از آن خمر غلیظ سکرآور بوده است. به مرور زمان، نوع فرآوردۀ مصرفی از میوۀ قهوه تغییر یافته و به شکل امروزی درآمده است. به تبع همین امر، تصویری که از قهوه در شعر و ادب معاصر یافت می‌شود، با تصویر قهوة پیش از قرن نهم هجری و دورۀ صفوی، کاملاً تفاوت دارد. https://ghalibqjournal.com/index.php/ghalibqjournal/article/view/83قهوهخمر غلیظشراب سرخسکرآورشجرالبُنّ
spellingShingle سعید واعظ
توحید شالچیان ناظر
تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسی
غالب
قهوه
خمر غلیظ
شراب سرخ
سکرآور
شجرالبُنّ
title تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسی
title_full تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسی
title_fullStr تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسی
title_full_unstemmed تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسی
title_short تحلیل جای‌گاه «قهوه» در ادب فارسی
title_sort تحلیل جای‌گاه قهوه در ادب فارسی
topic قهوه
خمر غلیظ
شراب سرخ
سکرآور
شجرالبُنّ
url https://ghalibqjournal.com/index.php/ghalibqjournal/article/view/83
work_keys_str_mv AT sʿydwạʿẓ tḥlyljạygạhqhwhdrạdbfạrsy
AT twḥydsẖạlcẖyạnnạẓr tḥlyljạygạhqhwhdrạdbfạrsy