کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل»
یکی از مباحث پرمناقشه عرفان اسلامی، متصور شدن قدرت کرامت گونه برای شیوخ متصوفه است. عرفا از دوره سلجوقی(590-429 ه.ق)، کرامات را نشان صدق ولایت شیوخ در جانشینی پیامبر (ص) می دانستند و چون این گفتمان قدرت اجتماعی فوق العاده به آنها می بخشید در اشاعه آن سعی بلیغ داشتند. کتاب «مقامات ژنده پیل» نوشته محم...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Institute for Humanities and Cultural Studies
2021-02-01
|
| Series: | تحقیقات تاریخ اجتماعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_5782_5dbcf299ad5166e7858bd25f8404acb6.pdf |
| _version_ | 1797974331174682624 |
|---|---|
| author | علیرضا عبادی نجم الدین گیلانی علیرضا قیامتی |
| author_facet | علیرضا عبادی نجم الدین گیلانی علیرضا قیامتی |
| author_sort | علیرضا عبادی |
| collection | DOAJ |
| description | یکی از مباحث پرمناقشه عرفان اسلامی، متصور شدن قدرت کرامت گونه برای شیوخ متصوفه است. عرفا از دوره سلجوقی(590-429 ه.ق)، کرامات را نشان صدق ولایت شیوخ در جانشینی پیامبر (ص) می دانستند و چون این گفتمان قدرت اجتماعی فوق العاده به آنها می بخشید در اشاعه آن سعی بلیغ داشتند. کتاب «مقامات ژنده پیل» نوشته محمد غزنوی به شرح کرامات شیخ احمد جام (م. 536 ه.ق) می پردازد. این کتاب مشحون از حکایاتی کرامت گونه از شیخ جام می باشد که صحت تاریخی بسیاری از آنها قابل اثبات نیست اما درون مایه هر حکایتی بازگو کننده منافع اجتماعی سازندگان آن است. این نوشتار با بررسی حکایاتی از این اثر به کمک دیگر آثار صوفیه و تاریخی آن دوره به تحلیل این موضوع می پردازد که این حکایات تأمین کننده چه منافع اجتماعی مروّجان آن است. نتایج نشان از آن دارد که صوفیه برای نفوذ و تثبیت قدرت اجتماعی خود بر اقشار مختلف جامعه از کرامات بهره می گرفتند. شیخ متناسب با قشر اجتماعی مخاطب خود دست به کرامت می‌زد و این زیستِ کرامت گونه، او را از دیگران متمایز می ساخت. شیخ برای حفظ موقعیت اجتماعی و جذب مریدان بیشتر به دفاع از منافع اقشار پایین دست جامعه در برابر صاحبان قدرت سیاسی و نظامی می پردازد. البته در بعضی موضوعات اجتماعی، کرامات تلاشی برای تغییر گفتمان غالب نداشت. |
| first_indexed | 2024-04-11T04:18:20Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-442eea70622e4bf6bbd6b9f1502e304e |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2383-0484 2383-0492 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-11T04:18:20Z |
| publishDate | 2021-02-01 |
| publisher | Institute for Humanities and Cultural Studies |
| record_format | Article |
| series | تحقیقات تاریخ اجتماعی |
| spelling | doaj.art-442eea70622e4bf6bbd6b9f1502e304e2022-12-31T08:11:44ZfasInstitute for Humanities and Cultural Studiesتحقیقات تاریخ اجتماعی2383-04842383-04922021-02-011029111610.30465/shc.2020.32501.21345782کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل»علیرضا عبادی0نجم الدین گیلانی1علیرضا قیامتی2دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، گروه تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراناستادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد.،مشهد،ایران،استادیار گروه ادبیات دانشگاه فرهنگیان شهید بهشتی مشهد. مشهد،ایرانیکی از مباحث پرمناقشه عرفان اسلامی، متصور شدن قدرت کرامت گونه برای شیوخ متصوفه است. عرفا از دوره سلجوقی(590-429 ه.ق)، کرامات را نشان صدق ولایت شیوخ در جانشینی پیامبر (ص) می دانستند و چون این گفتمان قدرت اجتماعی فوق العاده به آنها می بخشید در اشاعه آن سعی بلیغ داشتند. کتاب «مقامات ژنده پیل» نوشته محمد غزنوی به شرح کرامات شیخ احمد جام (م. 536 ه.ق) می پردازد. این کتاب مشحون از حکایاتی کرامت گونه از شیخ جام می باشد که صحت تاریخی بسیاری از آنها قابل اثبات نیست اما درون مایه هر حکایتی بازگو کننده منافع اجتماعی سازندگان آن است. این نوشتار با بررسی حکایاتی از این اثر به کمک دیگر آثار صوفیه و تاریخی آن دوره به تحلیل این موضوع می پردازد که این حکایات تأمین کننده چه منافع اجتماعی مروّجان آن است. نتایج نشان از آن دارد که صوفیه برای نفوذ و تثبیت قدرت اجتماعی خود بر اقشار مختلف جامعه از کرامات بهره می گرفتند. شیخ متناسب با قشر اجتماعی مخاطب خود دست به کرامت می‌زد و این زیستِ کرامت گونه، او را از دیگران متمایز می ساخت. شیخ برای حفظ موقعیت اجتماعی و جذب مریدان بیشتر به دفاع از منافع اقشار پایین دست جامعه در برابر صاحبان قدرت سیاسی و نظامی می پردازد. البته در بعضی موضوعات اجتماعی، کرامات تلاشی برای تغییر گفتمان غالب نداشت.https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_5782_5dbcf299ad5166e7858bd25f8404acb6.pdfکراماتمتصوفهمقامات ژنده پیلرویکرد اجتماعیشیخ احمد جام |
| spellingShingle | علیرضا عبادی نجم الدین گیلانی علیرضا قیامتی کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل» تحقیقات تاریخ اجتماعی کرامات متصوفه مقامات ژنده پیل رویکرد اجتماعی شیخ احمد جام |
| title | کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل» |
| title_full | کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل» |
| title_fullStr | کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل» |
| title_full_unstemmed | کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل» |
| title_short | کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب «مقامات ژنده پیل» |
| title_sort | کارکرد اجتماعی کرامات عرفا بر اساس کتاب مقامات ژنده پیل |
| topic | کرامات متصوفه مقامات ژنده پیل رویکرد اجتماعی شیخ احمد جام |
| url | https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_5782_5dbcf299ad5166e7858bd25f8404acb6.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ʿlyrḍạʿbạdy ḵạrḵrdạjtmạʿyḵrạmạtʿrfạbrạsạsḵtạbmqạmạtzẖndhpyl AT njmạldyngylạny ḵạrḵrdạjtmạʿyḵrạmạtʿrfạbrạsạsḵtạbmqạmạtzẖndhpyl AT ʿlyrḍạqyạmty ḵạrḵrdạjtmạʿyḵrạmạtʿrfạbrạsạsḵtạbmqạmạtzẖndhpyl |