İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız Örneği
Genel olarak Kur’an’ın diğer söz ve metinlere olan üstünlüğünü ifadelendiren i’câz terimi, daha özelde nüzul dönemi Araplarının Kur’an’ın ilahi oluşunu inkar etmelerine karşılık Kur’an tarafından yapılan meydan okumaya cevap verilemeyişi ve Kur’an’ın sahip olduğu diğer üstünlük yönlerine dayanılarak...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Yediveren Kitap
2009-05-01
|
| Series: | Marife Dini Araştırmalar Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://www.marife.org/marife/article/view/476 |
| _version_ | 1797704453575409664 |
|---|---|
| author | Numan Konaklı |
| author_facet | Numan Konaklı |
| author_sort | Numan Konaklı |
| collection | DOAJ |
| description | Genel olarak Kur’an’ın diğer söz ve metinlere olan üstünlüğünü ifadelendiren i’câz terimi, daha özelde nüzul dönemi Araplarının Kur’an’ın ilahi oluşunu inkar etmelerine karşılık Kur’an tarafından yapılan meydan okumaya cevap verilemeyişi ve Kur’an’ın sahip olduğu diğer üstünlük yönlerine dayanılarak Müslümanlar tarafından bu olguları ifadelendirmek için kullanılagelen bir sözcük olmuştur. Her ne kadar bu terimin ortaya çıkışı nüzul döneminden yaklaşık üç asır sonralarına rastlasa da terimin ifadelendirmeye çalıştığı kavramın ilk Müslüman kuşaklar nezdinde bilinir olduğu söz ve hal karineleriyle ortadadır. Özellikle hicri ikinci asırda eskisinden daha farklı ve karmaşık siyasi ve kültürel ortamlarda yaşamaya başlayan Müslümanlar değişik dini unsurlar ve yapılarla da karşı karşıya gelmişlerdir. Bu karşılıklı etkileşim sürecinde nüzul dönemini andırır bir şekilde Kur’an ve Hz. Peygamberin nübüvvetine yönelik tenkitler ortaya çıkmıştır. Bu tenkitlere cevap vererek İslam’ı savunmak adına başta kelamcılar olmak üzere Müslüman ilim adamları harekete geçmişlerdi. Özellikle de kelam ilminin müessisi olan Mu’tezile alimleri kendilerini bu işe adamışlar ve bu noktada idealist bir çizgide durmuşlardır. Bu çizgi üzere harekete geçenlerden biri de ünlü kelamcı ve dil bilgini Câhız’dır. O başta Hz. Peygam-ber’in nübüvvetini savunma düşüncesi üzerinden "isbâtü’n-nübüvve" diğer yandan da Kur’an’ın diğer söz ve metinler yanında sahip olduğu nazm üstünlüğünü gösterme çabası üzerinden i’câz düşüncesiyle temas kurmuş ve eserlerinde bu konularla ilgili önemli bilgiler sunmuştur. O’nun kaleme aldığı Nazmu’l-Kur’ân isimli eseri konuyla ilgili olarak önemli bir aşama kabul edilmektedir. Câhız’ın i’câz konusuna yak-laşım tarzı ve meseleleri ele alış biçimi sonraki dönemde yaşayan birçok bilgini de etkilemiştir. Aynı zamanda bu konunun ilmi bir mesele haline gelmesinde önemli izler bırakarak sonrakilere düşünsel bir yol açmıştır. |
| first_indexed | 2024-03-12T05:20:38Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-44963c1ae9074d36abdd183eecd5dcdc |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2630-5550 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-12T05:20:38Z |
| publishDate | 2009-05-01 |
| publisher | Yediveren Kitap |
| record_format | Article |
| series | Marife Dini Araştırmalar Dergisi |
| spelling | doaj.art-44963c1ae9074d36abdd183eecd5dcdc2023-09-03T07:45:33ZengYediveren KitapMarife Dini Araştırmalar Dergisi2630-55502009-05-019110.5281/zenodo.3344033İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız ÖrneğiNuman KonaklıGenel olarak Kur’an’ın diğer söz ve metinlere olan üstünlüğünü ifadelendiren i’câz terimi, daha özelde nüzul dönemi Araplarının Kur’an’ın ilahi oluşunu inkar etmelerine karşılık Kur’an tarafından yapılan meydan okumaya cevap verilemeyişi ve Kur’an’ın sahip olduğu diğer üstünlük yönlerine dayanılarak Müslümanlar tarafından bu olguları ifadelendirmek için kullanılagelen bir sözcük olmuştur. Her ne kadar bu terimin ortaya çıkışı nüzul döneminden yaklaşık üç asır sonralarına rastlasa da terimin ifadelendirmeye çalıştığı kavramın ilk Müslüman kuşaklar nezdinde bilinir olduğu söz ve hal karineleriyle ortadadır. Özellikle hicri ikinci asırda eskisinden daha farklı ve karmaşık siyasi ve kültürel ortamlarda yaşamaya başlayan Müslümanlar değişik dini unsurlar ve yapılarla da karşı karşıya gelmişlerdir. Bu karşılıklı etkileşim sürecinde nüzul dönemini andırır bir şekilde Kur’an ve Hz. Peygamberin nübüvvetine yönelik tenkitler ortaya çıkmıştır. Bu tenkitlere cevap vererek İslam’ı savunmak adına başta kelamcılar olmak üzere Müslüman ilim adamları harekete geçmişlerdi. Özellikle de kelam ilminin müessisi olan Mu’tezile alimleri kendilerini bu işe adamışlar ve bu noktada idealist bir çizgide durmuşlardır. Bu çizgi üzere harekete geçenlerden biri de ünlü kelamcı ve dil bilgini Câhız’dır. O başta Hz. Peygam-ber’in nübüvvetini savunma düşüncesi üzerinden "isbâtü’n-nübüvve" diğer yandan da Kur’an’ın diğer söz ve metinler yanında sahip olduğu nazm üstünlüğünü gösterme çabası üzerinden i’câz düşüncesiyle temas kurmuş ve eserlerinde bu konularla ilgili önemli bilgiler sunmuştur. O’nun kaleme aldığı Nazmu’l-Kur’ân isimli eseri konuyla ilgili olarak önemli bir aşama kabul edilmektedir. Câhız’ın i’câz konusuna yak-laşım tarzı ve meseleleri ele alış biçimi sonraki dönemde yaşayan birçok bilgini de etkilemiştir. Aynı zamanda bu konunun ilmi bir mesele haline gelmesinde önemli izler bırakarak sonrakilere düşünsel bir yol açmıştır.https://www.marife.org/marife/article/view/476Mucizeİ’câzİ’câzü’lKelamNazmCâhız |
| spellingShingle | Numan Konaklı İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız Örneği Marife Dini Araştırmalar Dergisi Mucize İ’câz İ’câzü’l Kelam Nazm Câhız |
| title | İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız Örneği |
| title_full | İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız Örneği |
| title_fullStr | İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız Örneği |
| title_full_unstemmed | İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız Örneği |
| title_short | İ’câzü’l-Kur’an Düşüncesinin Temelleri: Câhız Örneği |
| title_sort | i cazu l kur an dusuncesinin temelleri cahiz ornegi |
| topic | Mucize İ’câz İ’câzü’l Kelam Nazm Câhız |
| url | https://www.marife.org/marife/article/view/476 |
| work_keys_str_mv | AT numankonaklı icazulkurandusuncesinintemellericahızornegi |