Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality?
Tüzel kişilik kavramı ve kurumu özü itibariyle Batı Avrupa Hukuku’na aittir. İslam ve Osmanlı vakıflarının tüzel kişiliği ise literatürde yeterince irdelenmiş değildir. Bu çalışmada, vakıfların vakfiyelerine göre yönetilmesi, mütevellileri yoluyla kendi gelir-giderlerini idare etmesi, davalı ve dava...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Turkish |
| Published: |
Okur Yazar Derneği
2019-01-01
|
| Series: | İnsan&İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://insanveinsan.org/osmanli-vakiflarinin-tuzel-kisiligi-var-miydi/ |
| _version_ | 1797909813485633536 |
|---|---|
| author | Yakup Akkuş |
| author_facet | Yakup Akkuş |
| author_sort | Yakup Akkuş |
| collection | DOAJ |
| description | Tüzel kişilik kavramı ve kurumu özü itibariyle Batı Avrupa Hukuku’na aittir. İslam ve Osmanlı vakıflarının tüzel kişiliği ise literatürde yeterince irdelenmiş değildir. Bu çalışmada, vakıfların vakfiyelerine göre yönetilmesi, mütevellileri yoluyla kendi gelir-giderlerini idare etmesi, davalı ve davacı olabilmesi, malvarlığına sahip olması, borçlu ve alacaklı olabilmesi gibi kriterler dikkate alınarak; genel anlamda Osmanlı vakıflarının, İslam Hukuku’na göre, tüzel kişiliğe sahip olduğu kabul edilmiştir. Ancak Osmanlı vakıflarının tüzel kişilikleri, devletin sıkı denetimi veya doğrudan yönetime müdahalesi sebebiyle, fiiliyatta Avrupa’daki muadillerine nazaran zayıf kalmaktadır. Bunların yanında, vakıfların tüzel kişilikleri tartışılırken vakıf türlerinin göz önüne alınması gerekir. Bilhassa bu konuya yoğunlaşan çalışmada, sultan vakıfları ile büyük çaplı vakıfların de facto tüzel kişiliklerinin, küçük çaplı vakıflar ile aile vakıflarının tüzel kişiliklerine kıyasla daha zayıf olduğu sonucuna varılmıştır. Mülhak vakıfların tüzel kişiliğinin olduğu; mütevellileri olmayan ve doğrudan Evkaf Nezareti tarafından yönetilen mazbut vakıfların ise tüzel kişiliklerinin olmadığı öne sürülmüştür. Ayrıca çalışmada, vakıfların tüzel kişiliği ile iktisadi gelişme arasındaki teorik ilişkiye değinilmiştir. / The concept and institution of juristic personality is inherently owned by Western European Law. The juristic personality of the Islamic and Ottoman waqfs is not adequately examined in the literature. In this study, according to the Islamic Law, it is accepted that Ottoman waqfs have a juristic personality in general, taking into account the criteria such as managing waqfs according to their waqfiyyas, managing them with their own revenue-expenses, being a defendant-plaintiff and a debtor-creditor, and possessing assets. However, the juristic personality of the Ottoman waqfs is, in fact, weaker than the similar ones in Europe, due to strict control or direct intervention of the state in the waqf administration. Besides these, while the juristic personality of the waqfs are discussed, it is necessary to consider the types of the waqfs. For instance, de facto juristic personality of the sultanic waqfs and large waqfs are weaker than the juristic personality of small waqfs and family waqfs. In addition, mülhak waqfs” have a juristic personality, but mazbut waqfs” not. Because, none of mazbut waqfs” have own organ, and are administrated by Ministry of Awqaf. The study also addresses the theoretical relationship between the juristic personality of waqfs and economic development. |
| first_indexed | 2024-04-10T11:14:21Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-44ad0159e8c64ebeb6b29310220c476a |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2148-7537 |
| language | Turkish |
| last_indexed | 2024-04-10T11:14:21Z |
| publishDate | 2019-01-01 |
| publisher | Okur Yazar Derneği |
| record_format | Article |
| series | İnsan&İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi |
| spelling | doaj.art-44ad0159e8c64ebeb6b29310220c476a2023-02-15T16:18:55ZturOkur Yazar Derneğiİnsan&İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi2148-75372019-01-0161993110.29224/insanveinsan.446622Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality?Yakup AkkuşTüzel kişilik kavramı ve kurumu özü itibariyle Batı Avrupa Hukuku’na aittir. İslam ve Osmanlı vakıflarının tüzel kişiliği ise literatürde yeterince irdelenmiş değildir. Bu çalışmada, vakıfların vakfiyelerine göre yönetilmesi, mütevellileri yoluyla kendi gelir-giderlerini idare etmesi, davalı ve davacı olabilmesi, malvarlığına sahip olması, borçlu ve alacaklı olabilmesi gibi kriterler dikkate alınarak; genel anlamda Osmanlı vakıflarının, İslam Hukuku’na göre, tüzel kişiliğe sahip olduğu kabul edilmiştir. Ancak Osmanlı vakıflarının tüzel kişilikleri, devletin sıkı denetimi veya doğrudan yönetime müdahalesi sebebiyle, fiiliyatta Avrupa’daki muadillerine nazaran zayıf kalmaktadır. Bunların yanında, vakıfların tüzel kişilikleri tartışılırken vakıf türlerinin göz önüne alınması gerekir. Bilhassa bu konuya yoğunlaşan çalışmada, sultan vakıfları ile büyük çaplı vakıfların de facto tüzel kişiliklerinin, küçük çaplı vakıflar ile aile vakıflarının tüzel kişiliklerine kıyasla daha zayıf olduğu sonucuna varılmıştır. Mülhak vakıfların tüzel kişiliğinin olduğu; mütevellileri olmayan ve doğrudan Evkaf Nezareti tarafından yönetilen mazbut vakıfların ise tüzel kişiliklerinin olmadığı öne sürülmüştür. Ayrıca çalışmada, vakıfların tüzel kişiliği ile iktisadi gelişme arasındaki teorik ilişkiye değinilmiştir. / The concept and institution of juristic personality is inherently owned by Western European Law. The juristic personality of the Islamic and Ottoman waqfs is not adequately examined in the literature. In this study, according to the Islamic Law, it is accepted that Ottoman waqfs have a juristic personality in general, taking into account the criteria such as managing waqfs according to their waqfiyyas, managing them with their own revenue-expenses, being a defendant-plaintiff and a debtor-creditor, and possessing assets. However, the juristic personality of the Ottoman waqfs is, in fact, weaker than the similar ones in Europe, due to strict control or direct intervention of the state in the waqf administration. Besides these, while the juristic personality of the waqfs are discussed, it is necessary to consider the types of the waqfs. For instance, de facto juristic personality of the sultanic waqfs and large waqfs are weaker than the juristic personality of small waqfs and family waqfs. In addition, mülhak waqfs” have a juristic personality, but mazbut waqfs” not. Because, none of mazbut waqfs” have own organ, and are administrated by Ministry of Awqaf. The study also addresses the theoretical relationship between the juristic personality of waqfs and economic development.https://insanveinsan.org/osmanli-vakiflarinin-tuzel-kisiligi-var-miydi/Vakıf hukukuTüzel kişilikÖzerklikOsmanlı vakıflarıAvrupa vakıflarıLaw of waqfJuristic personalityAutonomyOttoman waqfsEuropean waqfs |
| spellingShingle | Yakup Akkuş Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality? İnsan&İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi Vakıf hukuku Tüzel kişilik Özerklik Osmanlı vakıfları Avrupa vakıfları Law of waqf Juristic personality Autonomy Ottoman waqfs European waqfs |
| title | Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality? |
| title_full | Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality? |
| title_fullStr | Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality? |
| title_full_unstemmed | Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality? |
| title_short | Osmanlı Vakıflarının Tüzel Kişiliği Var mıydı? / Did Ottoman Waqfs have a Juristic Personality? |
| title_sort | osmanli vakiflarinin tuzel kisiligi var miydi did ottoman waqfs have a juristic personality |
| topic | Vakıf hukuku Tüzel kişilik Özerklik Osmanlı vakıfları Avrupa vakıfları Law of waqf Juristic personality Autonomy Ottoman waqfs European waqfs |
| url | https://insanveinsan.org/osmanli-vakiflarinin-tuzel-kisiligi-var-miydi/ |
| work_keys_str_mv | AT yakupakkus osmanlıvakıflarınıntuzelkisiligivarmıydıdidottomanwaqfshaveajuristicpersonality |