Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych”
Celem artykułu jest ukazanie działalności pisarskiej i oświatowej polskich kobiet na przełomie XIX i XX wieku, która obejmowała nie tylko wiedzę z zakresu różnych dziedzin życia, tj. „wiedzę nienaukową”, ale także „wiedzę naukową” z rozmaitych obszarów intensywnie rozwijających się wtedy dyscyplin n...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Lodz University Press
2021-12-01
|
| Series: | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/linguistica/article/view/12098 |
| _version_ | 1818476071447691264 |
|---|---|
| author | Anetta Gajda |
| author_facet | Anetta Gajda |
| author_sort | Anetta Gajda |
| collection | DOAJ |
| description | Celem artykułu jest ukazanie działalności pisarskiej i oświatowej polskich kobiet na przełomie XIX i XX wieku, która obejmowała nie tylko wiedzę z zakresu różnych dziedzin życia, tj. „wiedzę nienaukową”, ale także „wiedzę naukową” z rozmaitych obszarów intensywnie rozwijających się wtedy dyscyplin naukowych. W części pierwszej autorka przedstawia etapy wykształcenia, czyli merytoryczne przygotowanie kobiet do działalności popularyzatorskiej, zaś w części drugiej dokonuje wstępnej klasyfikacji piśmiennictwa popularnonaukowego ze względu na tematykę oraz formy gatunkowe, podając odpowiednie przykłady utworów (tytuły), zaczerpnięte z dziewiętnastowiecznych katalogów bibliograficznych. Do gatunków popularyzujących wiedzę naukową autorka zalicza teksty paraliterackie: powiastki i powieści o tematyce dydaktycznej i umoralniającej, powieści obyczajowe, powieści historyczne, a także fabularyzowane biografie sławnych ludzi. Oddzielną grupę stanowią monografie popularnonaukowe (będące często kryptopodręcznikami), pogadanki, odczyty, opowiadania i tzw. „obrazki” o tematyce naukowej (najczęściej przyrodniczej). Autorka zauważa, iż gatunkowe wzorce literatury popularnonaukowej przybyły do Polski z Europy Zachodniej i początkowo miały charakter przekładów oraz wyborów tekstów z polskimi komentarzami i parafraz; stopniowo jednak zaczęły powstawać dzieła oryginalne mówiące o polskich wynalazkach naukowych. |
| first_indexed | 2024-12-10T09:20:50Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-44b5d820d8914339a3382e39860b2f51 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0208-6077 2450-0119 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-10T09:20:50Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica |
| spelling | doaj.art-44b5d820d8914339a3382e39860b2f512022-12-22T01:54:42ZengLodz University PressActa Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica0208-60772450-01192021-12-015513715010.18778/0208-6077.55.0811998Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych”Anetta Gajda0https://orcid.org/0000-0001-7097-2348Uniwersytet ŁódzkiCelem artykułu jest ukazanie działalności pisarskiej i oświatowej polskich kobiet na przełomie XIX i XX wieku, która obejmowała nie tylko wiedzę z zakresu różnych dziedzin życia, tj. „wiedzę nienaukową”, ale także „wiedzę naukową” z rozmaitych obszarów intensywnie rozwijających się wtedy dyscyplin naukowych. W części pierwszej autorka przedstawia etapy wykształcenia, czyli merytoryczne przygotowanie kobiet do działalności popularyzatorskiej, zaś w części drugiej dokonuje wstępnej klasyfikacji piśmiennictwa popularnonaukowego ze względu na tematykę oraz formy gatunkowe, podając odpowiednie przykłady utworów (tytuły), zaczerpnięte z dziewiętnastowiecznych katalogów bibliograficznych. Do gatunków popularyzujących wiedzę naukową autorka zalicza teksty paraliterackie: powiastki i powieści o tematyce dydaktycznej i umoralniającej, powieści obyczajowe, powieści historyczne, a także fabularyzowane biografie sławnych ludzi. Oddzielną grupę stanowią monografie popularnonaukowe (będące często kryptopodręcznikami), pogadanki, odczyty, opowiadania i tzw. „obrazki” o tematyce naukowej (najczęściej przyrodniczej). Autorka zauważa, iż gatunkowe wzorce literatury popularnonaukowej przybyły do Polski z Europy Zachodniej i początkowo miały charakter przekładów oraz wyborów tekstów z polskimi komentarzami i parafraz; stopniowo jednak zaczęły powstawać dzieła oryginalne mówiące o polskich wynalazkach naukowych.https://czasopisma.uni.lodz.pl/linguistica/article/view/12098kobiety w oświaciepopularyzacja nauki i wiedzykatalogi rozumowanegatunki popularnonaukowegenologia lingwistyczna |
| spellingShingle | Anetta Gajda Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica kobiety w oświacie popularyzacja nauki i wiedzy katalogi rozumowane gatunki popularnonaukowe genologia lingwistyczna |
| title | Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych” |
| title_full | Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych” |
| title_fullStr | Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych” |
| title_full_unstemmed | Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych” |
| title_short | Kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy. Obraz piśmiennictwa kobiecego z przełomu XIX i XX wieku na podstawie „katalogów rozumowanych” |
| title_sort | kobieta jako popularyzatorka nauki i wiedzy obraz pismiennictwa kobiecego z przelomu xix i xx wieku na podstawie katalogow rozumowanych |
| topic | kobiety w oświacie popularyzacja nauki i wiedzy katalogi rozumowane gatunki popularnonaukowe genologia lingwistyczna |
| url | https://czasopisma.uni.lodz.pl/linguistica/article/view/12098 |
| work_keys_str_mv | AT anettagajda kobietajakopopularyzatorkanaukiiwiedzyobrazpismiennictwakobiecegozprzełomuxixixxwiekunapodstawiekatalogowrozumowanych |