Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı Darbesi
İngilizlerin çıkarları doğrultusunda 30 Haziran 1930 tarihinde imzalanan İngiltere-Irak Antlaşması ile Irak’ın iki yıl içerisinde tam bağımsız olacağı belirlenmiştir. İngilizlerin Irak topraklarındaki imtiyazlarını koruyan bu antlaşma ile Irak, -sözde-bağımsızlığına kavuşmasının hemen ardından ilk o...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sakarya University
2021-12-01
|
| Series: | Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1744085 |
| _version_ | 1797810107529035776 |
|---|---|
| author | Onur Akdoğan |
| author_facet | Onur Akdoğan |
| author_sort | Onur Akdoğan |
| collection | DOAJ |
| description | İngilizlerin çıkarları doğrultusunda 30 Haziran 1930 tarihinde imzalanan İngiltere-Irak Antlaşması ile Irak’ın iki yıl içerisinde tam bağımsız olacağı belirlenmiştir. İngilizlerin Irak topraklarındaki imtiyazlarını koruyan bu antlaşma ile Irak, -sözde-bağımsızlığına kavuşmasının hemen ardından ilk olarak Asurilerin isyanları ile uğraşmak durumunda kalmıştır. Irak ordusu için bir nevi dönüm noktası olan bu isyanın başarılı bir şekilde bastırılması neticesinde ordunun itibarı oldukça artmıştır. Kazanılan bu itibarla birlikte Bekir Sıtkı liderliğindeki ordu, siyasi bir değer olarak Irak’ta önemli bir konuma gelmiş ve çok geçmeden, Irak’ın ilk minör darbesinde aktif bir rol üstlenen ordu, bu tarihten itibaren gücünü daha da artırarak siyasetle de ilgilenmeye başlamıştır. Ancak bu yeni iktidarın ömrü de uzun sürmemiş ve Bekir Sıtkı darbesi olarak da bilinen 1936 askeri darbesi ile sonlandırılmıştır.
Bu darbe, Irak’ın siyasi tarihindeki ilk askeri darbe özelliğini taşımaktadır ve literatürde yeterince incelenmiş değildir. Çalışmada, 1936 Bekir Sıtkı darbesine giden süreç ve ordunun Irak siyasetinde önemli bir güç haline gelmesine neden olan olaylar incelenmiş ve özellikle Irak’ın bağımsızlığını kazandıktan sonraki dönemde, askeri kuvvetlerin siyasi arenada önemli bir güç haline gelmesi ve 1936 darbesinin olgunlaşma süreci ön planda tutulmuştur. Bu yönüyle literatüre katkı sunmak amaçlanmıştır. Çalışmada şu sonuca varılmıştır ki, Irak siyasal düzenin bu askeri müdahale ile bozulmasına zemin hazırlayan gelişmeler, darbe sonrasındaki süreçte de devam ederek ordunun konumunu her geçen gün daha da artırmış ve siyaset yapıcı aktörlerin başına getirmiştir. |
| first_indexed | 2024-03-13T07:03:12Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-45d6f4e153654b1987c1c06bf7e35b0c |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2147-7523 2630-5631 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-13T07:03:12Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Sakarya University |
| record_format | Article |
| series | Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi |
| spelling | doaj.art-45d6f4e153654b1987c1c06bf7e35b0c2023-06-06T15:00:11ZengSakarya UniversityTürkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi2147-75232630-56312021-12-0182135010.26513/tocd.93087528Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı DarbesiOnur Akdoğan0BANDIRMA ONYEDİ EYLÜL ÜNİVERSİTESİİngilizlerin çıkarları doğrultusunda 30 Haziran 1930 tarihinde imzalanan İngiltere-Irak Antlaşması ile Irak’ın iki yıl içerisinde tam bağımsız olacağı belirlenmiştir. İngilizlerin Irak topraklarındaki imtiyazlarını koruyan bu antlaşma ile Irak, -sözde-bağımsızlığına kavuşmasının hemen ardından ilk olarak Asurilerin isyanları ile uğraşmak durumunda kalmıştır. Irak ordusu için bir nevi dönüm noktası olan bu isyanın başarılı bir şekilde bastırılması neticesinde ordunun itibarı oldukça artmıştır. Kazanılan bu itibarla birlikte Bekir Sıtkı liderliğindeki ordu, siyasi bir değer olarak Irak’ta önemli bir konuma gelmiş ve çok geçmeden, Irak’ın ilk minör darbesinde aktif bir rol üstlenen ordu, bu tarihten itibaren gücünü daha da artırarak siyasetle de ilgilenmeye başlamıştır. Ancak bu yeni iktidarın ömrü de uzun sürmemiş ve Bekir Sıtkı darbesi olarak da bilinen 1936 askeri darbesi ile sonlandırılmıştır. Bu darbe, Irak’ın siyasi tarihindeki ilk askeri darbe özelliğini taşımaktadır ve literatürde yeterince incelenmiş değildir. Çalışmada, 1936 Bekir Sıtkı darbesine giden süreç ve ordunun Irak siyasetinde önemli bir güç haline gelmesine neden olan olaylar incelenmiş ve özellikle Irak’ın bağımsızlığını kazandıktan sonraki dönemde, askeri kuvvetlerin siyasi arenada önemli bir güç haline gelmesi ve 1936 darbesinin olgunlaşma süreci ön planda tutulmuştur. Bu yönüyle literatüre katkı sunmak amaçlanmıştır. Çalışmada şu sonuca varılmıştır ki, Irak siyasal düzenin bu askeri müdahale ile bozulmasına zemin hazırlayan gelişmeler, darbe sonrasındaki süreçte de devam ederek ordunun konumunu her geçen gün daha da artırmış ve siyaset yapıcı aktörlerin başına getirmiştir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1744085orta doğuirak1936 darbesiordubekir sıtkı |
| spellingShingle | Onur Akdoğan Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı Darbesi Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi orta doğu irak 1936 darbesi ordu bekir sıtkı |
| title | Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı Darbesi |
| title_full | Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı Darbesi |
| title_fullStr | Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı Darbesi |
| title_full_unstemmed | Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı Darbesi |
| title_short | Irak'ın İlk Askeri Darbesi: 1936 Bekir Sıtkı Darbesi |
| title_sort | irak in ilk askeri darbesi 1936 bekir sitki darbesi |
| topic | orta doğu irak 1936 darbesi ordu bekir sıtkı |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1744085 |
| work_keys_str_mv | AT onurakdogan irakınilkaskeridarbesi1936bekirsıtkıdarbesi |