ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان)
هدف: از جمله مخاطرات شایع در مناطق خشک و نیمه‌خشک، مخاطره بیابان‌زایی است. موقعیت هیدرواقلیمی ایران سبب شده است تا بخش‌های زیادی از آن در معرض این مخاطره باشد. استان سمنان از جمله مناطقی است که در طی سال‌های اخیر با گسترش بیابان‌زایی مواجه شده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این پژوهش، ار...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Hakim Sabzevari University
2023-10-01
|
| Series: | مطالعات جغرافیایی مناطق خشک |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jargs.hsu.ac.ir/article_172286_eb8d194df9f1cec0865d507ac0046d18.pdf |
| _version_ | 1827315601169711104 |
|---|---|
| author | مهدی صفری نامیوندی حمید گنجائیان عطرین ابراهیمی سیدعلی عبادی نژاد |
| author_facet | مهدی صفری نامیوندی حمید گنجائیان عطرین ابراهیمی سیدعلی عبادی نژاد |
| author_sort | مهدی صفری نامیوندی |
| collection | DOAJ |
| description | هدف: از جمله مخاطرات شایع در مناطق خشک و نیمه‌خشک، مخاطره بیابان‌زایی است. موقعیت هیدرواقلیمی ایران سبب شده است تا بخش‌های زیادی از آن در معرض این مخاطره باشد. استان سمنان از جمله مناطقی است که در طی سال‌های اخیر با گسترش بیابان‌زایی مواجه شده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این پژوهش، ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان‌زایی در مناطق شمالی استان سمنان است.روش و داده: در این تحقیق از اطلاعات آماری مربوط به جمعیت و اقلیم استان سمنان، اطلاعات کتابخانه‌ای و همچنین مدل رقومی ارتفاعی ۳۰ متر SRTM به عنوان مهم‌ترین داده‌های تحقیق استفاده شده است. مهم‌ترین نرم‌افزارهای مورد استفاده، نرم‌افزار SPSS و ArcGIS بوده است که به ترتیب برای انجام محاسبات و تهیه نقشه‌های نهایی مورد استفاده قرار گرفته شده‌اند. روش مورد استفاده در این تحقیق مدل DVI بوده است.یافته‌ها: نتایج حاصله از این تحقیق نشان داده است که ۱۶/۸ درصد از مساحت منطقه که عمدتاً شامل مناطق غربی و جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه است، در طبقه پتانسیل آسیب‌پذیری خیلی زیاد در برابر مخاطره بیابان‌زایی قرار دارند. همچنین حدود ۶۰ درصد از منطقه نیز در طبقه با پتانسیل آسیب‌پذیری زیاد قرار دارند که این مسئله بیانگر پتانسیل بالای منطقه از نظر مخاطره بیابان‌زایی است. همچنین طبقات با پتانسیل آسیب‌پذیری متوسط و کم در مجموع ۲۳/۲ درصد از منطقه را دربرگرفته‌اند که عمدتا شامل بخش‌های شمالی شهرستان مهدی‌شهر و شاهرود است که به دلیل وضعیت اقلیمی مناسب و نوع خاک، کمتر در معرض مخاطره بیابان‌زایی هستند.نتیجه‌گیری: مجموع نتایج حاصله از این پژوهش نشان داده است که بخش‌های زیادی از مناطق شمالی استان سمنان پتانسیل بالایی از نظر بیابان‌زایی دارند، بنابراین لازم است تا جهت جلوگیری از گسترش این مخاطره، برنامه‌های لازم جهت کنترل تخریب مراتع و تغییرات کاربری اراضی ارائه داد.نوآوری، کاربرد نتایج: در این تحقیق بر خلاف تحقیقات پیشین، علاوه بر پارامترهای طبیعی، پارامترهای انسانی نیز در نظر گرفته شده است. همچنین از نتایج این پژوهش می‌توان در برنامه‌ریزی‌های مختلف عمرانی و زیست‌محیطی بهره گرفت. |
| first_indexed | 2024-04-24T22:57:59Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-4667e754a7404835921d7246de268d1f |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2228-7167 2981-1910 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-24T22:57:59Z |
| publishDate | 2023-10-01 |
| publisher | Hakim Sabzevari University |
| record_format | Article |
| series | مطالعات جغرافیایی مناطق خشک |
| spelling | doaj.art-4667e754a7404835921d7246de268d1f2024-03-17T21:27:24ZfasHakim Sabzevari Universityمطالعات جغرافیایی مناطق خشک2228-71672981-19102023-10-01145317110.22034/jargs.2023.397791.1032172286ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان)مهدی صفری نامیوندی0حمید گنجائیان1عطرین ابراهیمی2سیدعلی عبادی نژاد3دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایراندانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایراندانشکده جغرافیا، دانشگاه تبریز، تبریز، ایراندانشگاه جامع علوم انتظامی امین، تهران، ایران.هدف: از جمله مخاطرات شایع در مناطق خشک و نیمه‌خشک، مخاطره بیابان‌زایی است. موقعیت هیدرواقلیمی ایران سبب شده است تا بخش‌های زیادی از آن در معرض این مخاطره باشد. استان سمنان از جمله مناطقی است که در طی سال‌های اخیر با گسترش بیابان‌زایی مواجه شده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این پژوهش، ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان‌زایی در مناطق شمالی استان سمنان است.روش و داده: در این تحقیق از اطلاعات آماری مربوط به جمعیت و اقلیم استان سمنان، اطلاعات کتابخانه‌ای و همچنین مدل رقومی ارتفاعی ۳۰ متر SRTM به عنوان مهم‌ترین داده‌های تحقیق استفاده شده است. مهم‌ترین نرم‌افزارهای مورد استفاده، نرم‌افزار SPSS و ArcGIS بوده است که به ترتیب برای انجام محاسبات و تهیه نقشه‌های نهایی مورد استفاده قرار گرفته شده‌اند. روش مورد استفاده در این تحقیق مدل DVI بوده است.یافته‌ها: نتایج حاصله از این تحقیق نشان داده است که ۱۶/۸ درصد از مساحت منطقه که عمدتاً شامل مناطق غربی و جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه است، در طبقه پتانسیل آسیب‌پذیری خیلی زیاد در برابر مخاطره بیابان‌زایی قرار دارند. همچنین حدود ۶۰ درصد از منطقه نیز در طبقه با پتانسیل آسیب‌پذیری زیاد قرار دارند که این مسئله بیانگر پتانسیل بالای منطقه از نظر مخاطره بیابان‌زایی است. همچنین طبقات با پتانسیل آسیب‌پذیری متوسط و کم در مجموع ۲۳/۲ درصد از منطقه را دربرگرفته‌اند که عمدتا شامل بخش‌های شمالی شهرستان مهدی‌شهر و شاهرود است که به دلیل وضعیت اقلیمی مناسب و نوع خاک، کمتر در معرض مخاطره بیابان‌زایی هستند.نتیجه‌گیری: مجموع نتایج حاصله از این پژوهش نشان داده است که بخش‌های زیادی از مناطق شمالی استان سمنان پتانسیل بالایی از نظر بیابان‌زایی دارند، بنابراین لازم است تا جهت جلوگیری از گسترش این مخاطره، برنامه‌های لازم جهت کنترل تخریب مراتع و تغییرات کاربری اراضی ارائه داد.نوآوری، کاربرد نتایج: در این تحقیق بر خلاف تحقیقات پیشین، علاوه بر پارامترهای طبیعی، پارامترهای انسانی نیز در نظر گرفته شده است. همچنین از نتایج این پژوهش می‌توان در برنامه‌ریزی‌های مختلف عمرانی و زیست‌محیطی بهره گرفت.https://jargs.hsu.ac.ir/article_172286_eb8d194df9f1cec0865d507ac0046d18.pdfمخاطرهبیابان زاییمدل dviاستان سمنان |
| spellingShingle | مهدی صفری نامیوندی حمید گنجائیان عطرین ابراهیمی سیدعلی عبادی نژاد ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان) مطالعات جغرافیایی مناطق خشک مخاطره بیابان زایی مدل dvi استان سمنان |
| title | ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان) |
| title_full | ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان) |
| title_fullStr | ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان) |
| title_full_unstemmed | ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان) |
| title_short | ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل DVI (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان سمنان) |
| title_sort | ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی با استفاده از مدل dvi مطالعه موردی مناطق شمالی استان سمنان |
| topic | مخاطره بیابان زایی مدل dvi استان سمنان |
| url | https://jargs.hsu.ac.ir/article_172286_eb8d194df9f1cec0865d507ac0046d18.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mhdyṣfrynạmywndy ạrzyạbyptạnsylmkẖạṭrhbyạbạnzạyybạạstfạdhạzmdldvimṭạlʿhmwrdymnạṭqsẖmạlyạstạnsmnạn AT ḥmydgnjạỷyạn ạrzyạbyptạnsylmkẖạṭrhbyạbạnzạyybạạstfạdhạzmdldvimṭạlʿhmwrdymnạṭqsẖmạlyạstạnsmnạn AT ʿṭrynạbrạhymy ạrzyạbyptạnsylmkẖạṭrhbyạbạnzạyybạạstfạdhạzmdldvimṭạlʿhmwrdymnạṭqsẖmạlyạstạnsmnạn AT sydʿlyʿbạdynzẖạd ạrzyạbyptạnsylmkẖạṭrhbyạbạnzạyybạạstfạdhạzmdldvimṭạlʿhmwrdymnạṭqsẖmạlyạstạnsmnạn |