Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima Burtona
W Soku z żuka (1988) Tima Burtona, podobnie jak w całym jego kinie, dużo mówi się o śmierci, ale śmierć – zgodnie z duchem postmodernizmu – jest tu traktowana lekko i beztrosko, i właściwie niczym szczególnym nie różni się od życia. Prawdziwa śmierć dla Burtona jest czymś innym: stanem stagnacji i...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences
2016-12-01
|
| Series: | Kwartalnik Filmowy |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2140 |
| _version_ | 1827781961390751744 |
|---|---|
| author | Andrzej Zalewski |
| author_facet | Andrzej Zalewski |
| author_sort | Andrzej Zalewski |
| collection | DOAJ |
| description |
W Soku z żuka (1988) Tima Burtona, podobnie jak w całym jego kinie, dużo mówi się o śmierci, ale śmierć – zgodnie z duchem postmodernizmu – jest tu traktowana lekko i beztrosko, i właściwie niczym szczególnym nie różni się od życia. Prawdziwa śmierć dla Burtona jest czymś innym: stanem stagnacji i letargu, powtarzalnością stale tych samych wzorów działania. Przejawy takiej śmierci zostały w tekście zbiorczo nazwane „tautologiami”. Aby im przeciwdziałać, amerykański reżyser wprowadza na scenę tytułową postać, która jest czynnikiem anarchii i rozkładu, ściągającym na świat filmowy lawinę nonsensów. Postać ta do tego stopnia wymyka się schematom, że nie ma nawet stabilnej wersji imienia: raz jest to „Beetlejuice”, innym razem „Betelgeuse” lub jakieś pośrednie, zmutowane formy tych dwóch, przy czym nie sposób orzec, która z tych wersji jest właściwa i ostateczna. Odpowiednio do tego kształtuje się narracja, również pozbawiona czytelnych reguł. Taki typ kina popularnego, wkraczający jednak do głównego nurtu, jedna z autorek piszących o Burtonie nazwała „kinem patafizycznym” (termin wywodzący się od patafizyki wymyślonej przez Alfreda Jarry’ego).
|
| first_indexed | 2024-03-11T15:26:02Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-4a1e520d65e2436db3fe11d7ba00dbc5 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0452-9502 2719-2725 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-11T15:26:02Z |
| publishDate | 2016-12-01 |
| publisher | Institute of Art of the Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Kwartalnik Filmowy |
| spelling | doaj.art-4a1e520d65e2436db3fe11d7ba00dbc52023-10-27T15:40:57ZengInstitute of Art of the Polish Academy of SciencesKwartalnik Filmowy0452-95022719-27252016-12-019610.36744/kf.2140Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima BurtonaAndrzej Zalewski0 Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie W Soku z żuka (1988) Tima Burtona, podobnie jak w całym jego kinie, dużo mówi się o śmierci, ale śmierć – zgodnie z duchem postmodernizmu – jest tu traktowana lekko i beztrosko, i właściwie niczym szczególnym nie różni się od życia. Prawdziwa śmierć dla Burtona jest czymś innym: stanem stagnacji i letargu, powtarzalnością stale tych samych wzorów działania. Przejawy takiej śmierci zostały w tekście zbiorczo nazwane „tautologiami”. Aby im przeciwdziałać, amerykański reżyser wprowadza na scenę tytułową postać, która jest czynnikiem anarchii i rozkładu, ściągającym na świat filmowy lawinę nonsensów. Postać ta do tego stopnia wymyka się schematom, że nie ma nawet stabilnej wersji imienia: raz jest to „Beetlejuice”, innym razem „Betelgeuse” lub jakieś pośrednie, zmutowane formy tych dwóch, przy czym nie sposób orzec, która z tych wersji jest właściwa i ostateczna. Odpowiednio do tego kształtuje się narracja, również pozbawiona czytelnych reguł. Taki typ kina popularnego, wkraczający jednak do głównego nurtu, jedna z autorek piszących o Burtonie nazwała „kinem patafizycznym” (termin wywodzący się od patafizyki wymyślonej przez Alfreda Jarry’ego). https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2140Tim BurtonpostmodernizmAlfred Jarrypatafizyka |
| spellingShingle | Andrzej Zalewski Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima Burtona Kwartalnik Filmowy Tim Burton postmodernizm Alfred Jarry patafizyka |
| title | Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima Burtona |
| title_full | Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima Burtona |
| title_fullStr | Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima Burtona |
| title_full_unstemmed | Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima Burtona |
| title_short | Witajcie w patafizyce! Oswajanie śmierci, próżnia imienia w „Soku z żuka” Tima Burtona |
| title_sort | witajcie w patafizyce oswajanie smierci proznia imienia w soku z zuka tima burtona |
| topic | Tim Burton postmodernizm Alfred Jarry patafizyka |
| url | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2140 |
| work_keys_str_mv | AT andrzejzalewski witajciewpatafizyceoswajaniesmierciprozniaimieniawsokuzzukatimaburtona |