بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر
نوشتار پیش رو درپی پاسخ بدین پرسش اساسی است که چگونه گسترش بنیادهای مادی دولت مدرن در ایران سبب شدند که برای نخستین بار سیاست و دولت ایران در مسیر عقلانیت قرار گیرند. برای پاسخ بدین پرسش از نظریة عقلانی شدن ماکس وبر و روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است. این نظریه به چهار مؤلّفه اساسی برای عقلانی...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Razi University
2023-01-01
|
| Series: | مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ipes.razi.ac.ir/article_2361_cb9b0040bbf4eebf31682ecc2f1fc805.pdf |
| _version_ | 1797893074453528576 |
|---|---|
| author | امیر محمدی کمال پولادی مجید توسلی رکن آبادی سید علیرضا ازغندی |
| author_facet | امیر محمدی کمال پولادی مجید توسلی رکن آبادی سید علیرضا ازغندی |
| author_sort | امیر محمدی |
| collection | DOAJ |
| description | نوشتار پیش رو درپی پاسخ بدین پرسش اساسی است که چگونه گسترش بنیادهای مادی دولت مدرن در ایران سبب شدند که برای نخستین بار سیاست و دولت ایران در مسیر عقلانیت قرار گیرند. برای پاسخ بدین پرسش از نظریة عقلانی شدن ماکس وبر و روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است. این نظریه به چهار مؤلّفه اساسی برای عقلانی شدن سیاست و دولت اشاره می کند. این مؤلّفه ها عبارت‌اند از اقتصاد سرمایه‌داری، دولت مدرن مطلقه، بوروکراسی مدرن و نظام حقوقی صوری. با کاربست این مؤلّفه ها درمی یابیم که نظام دولت ها در ایران تا آستانه تجدّد غیر عقلانی بوده و قدرت در آن‌ها به وسیله اشخاص اعمال می‌گردیده و مقید به هیچ قرارداد، سازمان و سلسله مراتب نبوده است. درواقع قدرت براساس مصلحت شخصی و معیارهای احساسی و منفعتی تحقّق می‌یافته است. نکتة مهم این است که ضرورت عقلانی شدن سیاست و دولت ایران از هنگامی پدیدار شد که روند نوسازی در ایران برای اخذ تمدّن جدید و هماهنگی با سیر تحوّلات دنیای مدرن به وسیله نخبگانی از درون دستگاه حکومتی آغاز گردید تا از این راه انتظامی در کشور شکل گیرد که در راستای جبران عقب‌ماندگی آن نسبت به غرب باشد. بر این اساس است که می‌توان گفت نتایج تمدّن غرب، الگوهای معقول ساز سیاست و دولت ایران بوده‌اند که خود نیز بخشی از فرایند کلی تجدد هستند. با توجّه به مطالب مورد اشاره می‌توان مطرح ساخت که سیاست و دولت ایران هنگامی میتواند عقلانی شود که مؤلّفههای عقلانی‌شدن صورت‌بندی حقیقی خود را در سپهر سیاست ایران یافته و زمینه گذار سیاست و دولت ایران از صورت‌بندی استبدادی و خودکامه را فراهم سازد. |
| first_indexed | 2024-04-10T06:47:08Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-4d00435cf996482d9903662be7cdf1ee |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2676-587X |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-10T06:47:08Z |
| publishDate | 2023-01-01 |
| publisher | Razi University |
| record_format | Article |
| series | مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل |
| spelling | doaj.art-4d00435cf996482d9903662be7cdf1ee2023-02-28T10:25:04ZfasRazi Universityمطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل2676-587X2023-01-015257159510.22126/ipes.2022.6535.13772361بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصرامیر محمدی0کمال پولادی1مجید توسلی رکن آبادی2سید علیرضا ازغندی3دانشجوی دکترای علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. ایران.استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. ایران.نوشتار پیش رو درپی پاسخ بدین پرسش اساسی است که چگونه گسترش بنیادهای مادی دولت مدرن در ایران سبب شدند که برای نخستین بار سیاست و دولت ایران در مسیر عقلانیت قرار گیرند. برای پاسخ بدین پرسش از نظریة عقلانی شدن ماکس وبر و روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است. این نظریه به چهار مؤلّفه اساسی برای عقلانی شدن سیاست و دولت اشاره می کند. این مؤلّفه ها عبارت‌اند از اقتصاد سرمایه‌داری، دولت مدرن مطلقه، بوروکراسی مدرن و نظام حقوقی صوری. با کاربست این مؤلّفه ها درمی یابیم که نظام دولت ها در ایران تا آستانه تجدّد غیر عقلانی بوده و قدرت در آن‌ها به وسیله اشخاص اعمال می‌گردیده و مقید به هیچ قرارداد، سازمان و سلسله مراتب نبوده است. درواقع قدرت براساس مصلحت شخصی و معیارهای احساسی و منفعتی تحقّق می‌یافته است. نکتة مهم این است که ضرورت عقلانی شدن سیاست و دولت ایران از هنگامی پدیدار شد که روند نوسازی در ایران برای اخذ تمدّن جدید و هماهنگی با سیر تحوّلات دنیای مدرن به وسیله نخبگانی از درون دستگاه حکومتی آغاز گردید تا از این راه انتظامی در کشور شکل گیرد که در راستای جبران عقب‌ماندگی آن نسبت به غرب باشد. بر این اساس است که می‌توان گفت نتایج تمدّن غرب، الگوهای معقول ساز سیاست و دولت ایران بوده‌اند که خود نیز بخشی از فرایند کلی تجدد هستند. با توجّه به مطالب مورد اشاره می‌توان مطرح ساخت که سیاست و دولت ایران هنگامی میتواند عقلانی شود که مؤلّفههای عقلانی‌شدن صورت‌بندی حقیقی خود را در سپهر سیاست ایران یافته و زمینه گذار سیاست و دولت ایران از صورت‌بندی استبدادی و خودکامه را فراهم سازد.https://ipes.razi.ac.ir/article_2361_cb9b0040bbf4eebf31682ecc2f1fc805.pdfاقتصاد سرمایهداریدولت مدرن مطلقهبوروکراسی مدرننظام حقوقی جدید |
| spellingShingle | امیر محمدی کمال پولادی مجید توسلی رکن آبادی سید علیرضا ازغندی بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل اقتصاد سرمایه‌داری دولت مدرن مطلقه بوروکراسی مدرن نظام حقوقی جدید |
| title | بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر |
| title_full | بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر |
| title_fullStr | بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر |
| title_full_unstemmed | بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر |
| title_short | بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر |
| title_sort | بنیادهای مادیِ دولت مدرن و عقلانی‌شدن سیاست و دولت ایران در تاریخ معاصر |
| topic | اقتصاد سرمایه‌داری دولت مدرن مطلقه بوروکراسی مدرن نظام حقوقی جدید |
| url | https://ipes.razi.ac.ir/article_2361_cb9b0040bbf4eebf31682ecc2f1fc805.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ạmyrmḥmdy bnyạdhạymạdyidwltmdrnwʿqlạnysẖdnsyạstwdwltạyrạndrtạrykẖmʿạṣr AT ḵmạlpwlạdy bnyạdhạymạdyidwltmdrnwʿqlạnysẖdnsyạstwdwltạyrạndrtạrykẖmʿạṣr AT mjydtwslyrḵnậbạdy bnyạdhạymạdyidwltmdrnwʿqlạnysẖdnsyạstwdwltạyrạndrtạrykẖmʿạṣr AT sydʿlyrḍạạzgẖndy bnyạdhạymạdyidwltmdrnwʿqlạnysẖdnsyạstwdwltạyrạndrtạrykẖmʿạṣr |