مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان

حفاظت کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع ملی امری حیاتی می‌باشد. بدین منظور در این پژوهش حوضه‌ُی پریشان به‌عنوان نمونه‌ای از حوضه‌های نیمه بسته‌ داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازند‌های زمین‌شناسی، مدل‌ساز...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: کامران رضایی توابع, اعظم حیدری, محمد جواد سیاح پور
Format: Article
Language:fas
Published: University of Tabriz 2022-05-01
Series:هیدروژئومورفولوژی
Subjects:
Online Access:https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_14490_6725c3155c71d0117b43e0f56fbaa9c0.pdf
_version_ 1828121526715547648
author کامران رضایی توابع
اعظم حیدری
محمد جواد سیاح پور
author_facet کامران رضایی توابع
اعظم حیدری
محمد جواد سیاح پور
author_sort کامران رضایی توابع
collection DOAJ
description حفاظت کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع ملی امری حیاتی می‌باشد. بدین منظور در این پژوهش حوضه‌ُی پریشان به‌عنوان نمونه‌ای از حوضه‌های نیمه بسته‌ داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازند‌های زمین‌شناسی، مدل‌سازی رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) انجام گرفت. در این مدل پارامترهای کیفیت آب مانند (EC،TDS ،SAR ،CL ، Na ،K ، 4SO) به عنوان متغیرهای وابسته و از سازندهای زمین‌شناسی به‌عنوان متغیر مستقل استفاده شده است. نتایج مدل‌سازی نشان داد که بیشترین میزان همبستگی بر اساس پارامترهای کیفی مانند پتاسیم، کلر و هدایت الکتریکی مربوط به مرکز و شرق حوضه پریشان است که گستره‌ی سازند‌های گچساران و رسوبات تبخیری (گچ و نمک) سطح وسیعی از تالاب پریشان را تشکیل می‌دهد و در تغییر کیفیت آب نیز مؤثر هستند. در ادامه با تشکیل ماتریس خود همبستگی شاخص موران ارتباط بین پارامتر‌های کیفی آب با سازند‌های زمین‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت که مدل با دقت تغییرپذیری بالا ارتباط مستقیمی بین این دو پارامتر برقرار کرد و با انجام این مرحله­ی صحت­سنجی مدل مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت با استناد به نقشه‌های تهیه شده و  قدرت بالای مدلGWR ، مدیران و برنامه­ریزان می‌توانند برای شناسایی نقاط حساس تغییر منابع آبی جهت مدل‌سازی مکانی از آن استفاده کنند.
first_indexed 2024-04-11T14:22:01Z
format Article
id doaj.art-4e9f4501d1644a5a844f7bffa57c9a6b
institution Directory Open Access Journal
issn 2383-3254
2676-4571
language fas
last_indexed 2024-04-11T14:22:01Z
publishDate 2022-05-01
publisher University of Tabriz
record_format Article
series هیدروژئومورفولوژی
spelling doaj.art-4e9f4501d1644a5a844f7bffa57c9a6b2022-12-22T04:19:02ZfasUniversity of Tabrizهیدروژئومورفولوژی2383-32542676-45712022-05-01930866510.22034/hyd.2022.49004.161114490مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشانکامران رضایی توابع0اعظم حیدری1محمد جواد سیاح پور2هیات علمی دانشکده منایع طبیعی .گروه محیط زیست و شیلات دانشگاه تهراندانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد گروه محیط زیست، دانشگاه شیراز، شیراز، ایرانحفاظت کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع ملی امری حیاتی می‌باشد. بدین منظور در این پژوهش حوضه‌ُی پریشان به‌عنوان نمونه‌ای از حوضه‌های نیمه بسته‌ داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازند‌های زمین‌شناسی، مدل‌سازی رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) انجام گرفت. در این مدل پارامترهای کیفیت آب مانند (EC،TDS ،SAR ،CL ، Na ،K ، 4SO) به عنوان متغیرهای وابسته و از سازندهای زمین‌شناسی به‌عنوان متغیر مستقل استفاده شده است. نتایج مدل‌سازی نشان داد که بیشترین میزان همبستگی بر اساس پارامترهای کیفی مانند پتاسیم، کلر و هدایت الکتریکی مربوط به مرکز و شرق حوضه پریشان است که گستره‌ی سازند‌های گچساران و رسوبات تبخیری (گچ و نمک) سطح وسیعی از تالاب پریشان را تشکیل می‌دهد و در تغییر کیفیت آب نیز مؤثر هستند. در ادامه با تشکیل ماتریس خود همبستگی شاخص موران ارتباط بین پارامتر‌های کیفی آب با سازند‌های زمین‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت که مدل با دقت تغییرپذیری بالا ارتباط مستقیمی بین این دو پارامتر برقرار کرد و با انجام این مرحله­ی صحت­سنجی مدل مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت با استناد به نقشه‌های تهیه شده و  قدرت بالای مدلGWR ، مدیران و برنامه­ریزان می‌توانند برای شناسایی نقاط حساس تغییر منابع آبی جهت مدل‌سازی مکانی از آن استفاده کنند.https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_14490_6725c3155c71d0117b43e0f56fbaa9c0.pdfgwrمدل سازیکیفیت آبسازند زمین‌شناسیحوضه پریشاناستان فارس
spellingShingle کامران رضایی توابع
اعظم حیدری
محمد جواد سیاح پور
مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
هیدروژئومورفولوژی
gwr
مدل سازی
کیفیت آب
سازند زمین‌شناسی
حوضه پریشان
استان فارس
title مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
title_full مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
title_fullStr مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
title_full_unstemmed مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
title_short مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
title_sort مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
topic gwr
مدل سازی
کیفیت آب
سازند زمین‌شناسی
حوضه پریشان
استان فارس
url https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_14490_6725c3155c71d0117b43e0f56fbaa9c0.pdf
work_keys_str_mv AT ḵạmrạnrḍạyytwạbʿ mdlsạzymḵạnysạzndzmynsẖnạsybrạsạspạrạmtrhạyḵyfyậbdrḥwḍhậbryzprysẖạn
AT ạʿẓmḥydry mdlsạzymḵạnysạzndzmynsẖnạsybrạsạspạrạmtrhạyḵyfyậbdrḥwḍhậbryzprysẖạn
AT mḥmdjwạdsyạḥpwr mdlsạzymḵạnysạzndzmynsẖnạsybrạsạspạrạmtrhạyḵyfyậbdrḥwḍhậbryzprysẖạn