مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان
حفاظت کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع ملی امری حیاتی می‌باشد. بدین منظور در این پژوهش حوضه‌ُی پریشان به‌عنوان نمونه‌ای از حوضه‌های نیمه بسته داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازندهای زمین‌شناسی، مدل‌ساز...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Tabriz
2022-05-01
|
| Series: | هیدروژئومورفولوژی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_14490_6725c3155c71d0117b43e0f56fbaa9c0.pdf |
| _version_ | 1828121526715547648 |
|---|---|
| author | کامران رضایی توابع اعظم حیدری محمد جواد سیاح پور |
| author_facet | کامران رضایی توابع اعظم حیدری محمد جواد سیاح پور |
| author_sort | کامران رضایی توابع |
| collection | DOAJ |
| description | حفاظت کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع ملی امری حیاتی می‌باشد. بدین منظور در این پژوهش حوضه‌ُی پریشان به‌عنوان نمونه‌ای از حوضه‌های نیمه بسته داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازندهای زمین‌شناسی، مدل‌سازی رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) انجام گرفت. در این مدل پارامترهای کیفیت آب مانند (EC،TDS ،SAR ،CL ، Na ،K ، 4SO) به عنوان متغیرهای وابسته و از سازندهای زمین‌شناسی به‌عنوان متغیر مستقل استفاده شده است. نتایج مدل‌سازی نشان داد که بیشترین میزان همبستگی بر اساس پارامترهای کیفی مانند پتاسیم، کلر و هدایت الکتریکی مربوط به مرکز و شرق حوضه پریشان است که گستره‌ی سازندهای گچساران و رسوبات تبخیری (گچ و نمک) سطح وسیعی از تالاب پریشان را تشکیل می‌دهد و در تغییر کیفیت آب نیز مؤثر هستند. در ادامه با تشکیل ماتریس خود همبستگی شاخص موران ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازندهای زمین‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت که مدل با دقت تغییرپذیری بالا ارتباط مستقیمی بین این دو پارامتر برقرار کرد و با انجام این مرحلهی صحتسنجی مدل مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت با استناد به نقشه‌های تهیه شده و قدرت بالای مدلGWR ، مدیران و برنامهریزان می‌توانند برای شناسایی نقاط حساس تغییر منابع آبی جهت مدل‌سازی مکانی از آن استفاده کنند. |
| first_indexed | 2024-04-11T14:22:01Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-4e9f4501d1644a5a844f7bffa57c9a6b |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2383-3254 2676-4571 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-11T14:22:01Z |
| publishDate | 2022-05-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | هیدروژئومورفولوژی |
| spelling | doaj.art-4e9f4501d1644a5a844f7bffa57c9a6b2022-12-22T04:19:02ZfasUniversity of Tabrizهیدروژئومورفولوژی2383-32542676-45712022-05-01930866510.22034/hyd.2022.49004.161114490مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشانکامران رضایی توابع0اعظم حیدری1محمد جواد سیاح پور2هیات علمی دانشکده منایع طبیعی .گروه محیط زیست و شیلات دانشگاه تهراندانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد گروه محیط زیست، دانشگاه شیراز، شیراز، ایرانحفاظت کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع ملی امری حیاتی می‌باشد. بدین منظور در این پژوهش حوضه‌ُی پریشان به‌عنوان نمونه‌ای از حوضه‌های نیمه بسته داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازندهای زمین‌شناسی، مدل‌سازی رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) انجام گرفت. در این مدل پارامترهای کیفیت آب مانند (EC،TDS ،SAR ،CL ، Na ،K ، 4SO) به عنوان متغیرهای وابسته و از سازندهای زمین‌شناسی به‌عنوان متغیر مستقل استفاده شده است. نتایج مدل‌سازی نشان داد که بیشترین میزان همبستگی بر اساس پارامترهای کیفی مانند پتاسیم، کلر و هدایت الکتریکی مربوط به مرکز و شرق حوضه پریشان است که گستره‌ی سازندهای گچساران و رسوبات تبخیری (گچ و نمک) سطح وسیعی از تالاب پریشان را تشکیل می‌دهد و در تغییر کیفیت آب نیز مؤثر هستند. در ادامه با تشکیل ماتریس خود همبستگی شاخص موران ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازندهای زمین‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت که مدل با دقت تغییرپذیری بالا ارتباط مستقیمی بین این دو پارامتر برقرار کرد و با انجام این مرحلهی صحتسنجی مدل مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت با استناد به نقشه‌های تهیه شده و قدرت بالای مدلGWR ، مدیران و برنامهریزان می‌توانند برای شناسایی نقاط حساس تغییر منابع آبی جهت مدل‌سازی مکانی از آن استفاده کنند.https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_14490_6725c3155c71d0117b43e0f56fbaa9c0.pdfgwrمدل سازیکیفیت آبسازند زمین‌شناسیحوضه پریشاناستان فارس |
| spellingShingle | کامران رضایی توابع اعظم حیدری محمد جواد سیاح پور مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان هیدروژئومورفولوژی gwr مدل سازی کیفیت آب سازند زمین‌شناسی حوضه پریشان استان فارس |
| title | مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان |
| title_full | مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان |
| title_fullStr | مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان |
| title_full_unstemmed | مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان |
| title_short | مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان |
| title_sort | مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامترهای کیفی آب در حوضه آبریز پریشان |
| topic | gwr مدل سازی کیفیت آب سازند زمین‌شناسی حوضه پریشان استان فارس |
| url | https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_14490_6725c3155c71d0117b43e0f56fbaa9c0.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ḵạmrạnrḍạyytwạbʿ mdlsạzymḵạnysạzndzmynsẖnạsybrạsạspạrạmtrhạyḵyfyậbdrḥwḍhậbryzprysẖạn AT ạʿẓmḥydry mdlsạzymḵạnysạzndzmynsẖnạsybrạsạspạrạmtrhạyḵyfyậbdrḥwḍhậbryzprysẖạn AT mḥmdjwạdsyạḥpwr mdlsạzymḵạnysạzndzmynsẖnạsybrạsạspạrạmtrhạyḵyfyậbdrḥwḍhậbryzprysẖạn |